Gebonden vrijheid
Joop Schotanus • 80 - 2004/05 • Uitgave: 21
Gebonden vrijheid
Wat is er ontzettend veel over ons heen gekomen in het afgelopen jaar. Het lijkt wel of de hel is los gebroken als het gaat om meningen en ideeën. We mogen allemaal meedoen aan het bepalen van ons standpunt. Tenminste vooral voorzover we mee kunnen doen via internet of sms. Er is altijd wel een meerderheid te vinden voor het een of andere standpunt. Voor christenen geldt in ieder geval: "Ge zult de meerderheid in het kwade niet volgen".
Vrijheid van meningsuiting
Het is haast onvoorstelbaar wat er allemaal gezegd en geschreven mag worden, behalve wanneer het gaat om bepaalde zaken die ingaan tegen de gangbare mening van de goddeloze goegemeente. Veel moet kunnen en als het de eeuwenlange fatsoensnormen in het geschreven woord overschrijdt dan gebeurt dat allemaal onder het mom van de zogenaamde moderne "literaire vrijheid". Wat er uit de vulgaire literaire bron aan geilheid over ons heen gestort wordt lijkt geen grenzen te kennen. Men is al vele tientallen jaren grensoverschrijdend bezig. Het grote publiek wordt steeds meer immuun voor fatsoensnormen, o.a. ook door veel moderne literatuur. We worden via de media dagelijks gebombardeerd met een menselijk standpunt, waaraan alle remmen ontbreken. Als onze minister van Justitie de toepassing van de wet op de godslastering wil aanscherpen, zouden we misschien mogen verwachten dat er na alles wat er gebeurd is, hiervoor bijval zou komen, maar het tegenovergestelde gebeurt. Als reactie worden er pogingen ondernomen om een motie in te dienen om de (sluimerende) artikelen over godslastering, uit de strafwet te schrappen. Men komt massaal in verweer tegen het voorstel van de minister, om mogelijkheden te onderzoeken, om kwetsen te voorkomen. Er verschijnt in dat verband een verzuurde journalist op TV die ongenegeerd de premier en de minister van Justitie mag betichten van uiterste domheid. Men kent geen enkele vorm van zelfcensuur als het gaat om het eigen gelijk binnen te halen. Mensen die in onze samenleving helemaal geen persoonlijk zelfdiscipline hebben kunnen we verwijzen naar hulpinstanties. Hoe kan onze maatschappij gevrijwaard worden van journalisten en publicisten die geen zelfcensuur kennen? Natuurlijk zijn we ontsteld over de extremistische uitingen op internetsites, waar journalisten en politici dood gewenst worden. En waar het niet alleen blijft bij een wens. Tegelijkertijd zijn we onthutst over de extremistische uitingen van publicisten, die misbruik maken van de vrijheid van meningsuiting.
Vrijheid van godsdienst
In de discussie probeert men duidelijk te maken dat er eigenlijk geen speciaal artikel over godsdienstvrijheid hoeft te zijn. Men meent dan dat die vrijheid al genoeg gedekt wordt door de vrijheid van meningsuiting. Er is ook een stroming die meent dat er vrijheid van godsdienst mag zijn, zolang de beleving daarvan alleen maar geschiedt achter gesloten deuren. Je mag publiekelijk overspoeld worden met allerlei liberale ficties, maar als het gaat om geloofsovertuigingen, zou men dat alleen maar binnenshuis mogen beleven, zonder het uit te dragen als van wezenlijk belang. Stel je voor dat je zoiets ook zou zeggen over de kunst. Dat je alle kunstuitingen in het openbaar zou verbieden en dat het slechts beleefd zou mogen worden als een soort ondergrondse vrijmetselarij, door die mensen, die er affiniteit voor hebben. Hebben we nog niet genoeg gezien van de dictatoriale staten waarin de godsdienst in eerste instantie verdrongen werd naar de binnenkamer om het daarna helemaal proberen uit te bannen? Denk maar aan Noord-Korea.
Onnodig kwetsen van gevoelens
Men lijkt tegenwoordig mensen best te mogen kwetsen in hun diepste gevoelens. Daar moeten de mensen maar tegen kunnen. Men rekt de vrijheid van meningsuiting zover op, dat de minachting voor de medemens ervan afdruipt. Men heeft er geen voorstelling van hoeveel leed men veroorzaakt met aanvallen van beledigende en kwetsende uitingen. De gekwetsten moeten maar niet zo zeuren en kleinzielig doen, zolang woorden niet omgezet worden in daden. Alsof je met woorden geen pijn zou kunnen doen. Mentale aanvallen doen soms meer pijn dan fysieke. We zeggen toch ook niet dat mensen die fysiek aangevallen worden niet kleinzerig moeten zijn. Het is belangrijk om aan gewetensvorming te doen, zodat mensen respectvol leren omgaan met elkaar.
De zuivere maatstaf
Respectvol met elkaar omgaan betekent niet dat je het met elkaar eens moet zijn? We leven in een wereld waarin uitersten tegenover elkaar staan. Heel veel lijkt nooit bij elkaar te brengen te zijn. We kunnen het totaal oneens zijn met elkaar. Er zijn zoveel gedachten, ideeën en meningen die elkaar niet verdragen. Het hangt af van de meetlat die je aanlegt. Als we uitgaan van het gezag van de Bijbel, het gezag van de Here Jezus en van de Heilige Geest, dan kom je totaal ergens anders uit in je overtuigingen, dan wanneer je gelooft in de Koran. Dat zullen we ook luidop moeten mogen zeggen. Als iemand anders ons op onze meningen en gedachten met argumenten wil corrigeren, dan zullen we daarvoor open moeten staan. Ze mogen ons zelfs vertellen dat ze het christendom verderfelijk vinden. Dat kan niet met kreten en schuttingwoorden, maar met doordachte argumenten en voorbeelden. Als mensen menen dat de bronnen van onze overtuigingen onzuiver zijn, dan mag dat gezegd worden, als ons ook maar de gelegenheid geboden wordt, om ons standpunt te verdedigen. Als men het christendom naar het rijk der fabelen wil verwijzen, dan stellen we daar tegenover dat er een duidelijke historische basis is voor het ontstaan van onze overtuiging. Die historische ondergrond vindt men niet bij fabels. Ook al weten we dat de innerlijke verwerkelijking van die historische waarheid in ons dagelijks bestaan meestal meer zoden aan de dijk zal zetten. Waarom zou ik niet mogen zeggen dat de Koran mede uit onsamenhangend oudtestamentisch en nieuwtestamentisch gedachtengoed is samengesteld? Bovendien mag ik er nog bij zeggen dat het Mohammedanisme ingang vond vanwege de belabberde toestand van het christendom in Mohammeds dagen, alsmede door de macht van het zwaard. Iedere opponent mag proberen het tegendeel van mijn beweringen aan te tonen. We hoeven ons als christenen nooit gekwetst te voelen als mensen ons met argumenten bestrijden. Dat zou ook moeten kunnen gelden voor iedere andere godsdienst of overtuiging, in welk land ter wereld dan ook. We moeten ervan overtuigd zijn dat we het over een ding eens zijn dat we het oneens met elkaar mogen zijn en het volste recht hebben elkaar te overtuigen van eigen (vermeend?) gelijk of het (vermeende?) ongelijk van de ander. Zoiets hoeft toch niet uit te lopen op beledigingen en scheldpartijen. Het is een ideologische vrijheid die zichzelf beperkt door het gezonde verstand. Het is een gebonden vrijheid.
Joop Schotanus
Wat is er ontzettend veel over ons heen gekomen in het afgelopen jaar. Het lijkt wel of de hel is los gebroken als het gaat om meningen en ideeën. We mogen allemaal meedoen aan het bepalen van ons standpunt. Tenminste vooral voorzover we mee kunnen doen via internet of sms. Er is altijd wel een meerderheid te vinden voor het een of andere standpunt. Voor christenen geldt in ieder geval: "Ge zult de meerderheid in het kwade niet volgen".
Vrijheid van meningsuiting
Het is haast onvoorstelbaar wat er allemaal gezegd en geschreven mag worden, behalve wanneer het gaat om bepaalde zaken die ingaan tegen de gangbare mening van de goddeloze goegemeente. Veel moet kunnen en als het de eeuwenlange fatsoensnormen in het geschreven woord overschrijdt dan gebeurt dat allemaal onder het mom van de zogenaamde moderne "literaire vrijheid". Wat er uit de vulgaire literaire bron aan geilheid over ons heen gestort wordt lijkt geen grenzen te kennen. Men is al vele tientallen jaren grensoverschrijdend bezig. Het grote publiek wordt steeds meer immuun voor fatsoensnormen, o.a. ook door veel moderne literatuur. We worden via de media dagelijks gebombardeerd met een menselijk standpunt, waaraan alle remmen ontbreken. Als onze minister van Justitie de toepassing van de wet op de godslastering wil aanscherpen, zouden we misschien mogen verwachten dat er na alles wat er gebeurd is, hiervoor bijval zou komen, maar het tegenovergestelde gebeurt. Als reactie worden er pogingen ondernomen om een motie in te dienen om de (sluimerende) artikelen over godslastering, uit de strafwet te schrappen. Men komt massaal in verweer tegen het voorstel van de minister, om mogelijkheden te onderzoeken, om kwetsen te voorkomen. Er verschijnt in dat verband een verzuurde journalist op TV die ongenegeerd de premier en de minister van Justitie mag betichten van uiterste domheid. Men kent geen enkele vorm van zelfcensuur als het gaat om het eigen gelijk binnen te halen. Mensen die in onze samenleving helemaal geen persoonlijk zelfdiscipline hebben kunnen we verwijzen naar hulpinstanties. Hoe kan onze maatschappij gevrijwaard worden van journalisten en publicisten die geen zelfcensuur kennen? Natuurlijk zijn we ontsteld over de extremistische uitingen op internetsites, waar journalisten en politici dood gewenst worden. En waar het niet alleen blijft bij een wens. Tegelijkertijd zijn we onthutst over de extremistische uitingen van publicisten, die misbruik maken van de vrijheid van meningsuiting.
Vrijheid van godsdienst
In de discussie probeert men duidelijk te maken dat er eigenlijk geen speciaal artikel over godsdienstvrijheid hoeft te zijn. Men meent dan dat die vrijheid al genoeg gedekt wordt door de vrijheid van meningsuiting. Er is ook een stroming die meent dat er vrijheid van godsdienst mag zijn, zolang de beleving daarvan alleen maar geschiedt achter gesloten deuren. Je mag publiekelijk overspoeld worden met allerlei liberale ficties, maar als het gaat om geloofsovertuigingen, zou men dat alleen maar binnenshuis mogen beleven, zonder het uit te dragen als van wezenlijk belang. Stel je voor dat je zoiets ook zou zeggen over de kunst. Dat je alle kunstuitingen in het openbaar zou verbieden en dat het slechts beleefd zou mogen worden als een soort ondergrondse vrijmetselarij, door die mensen, die er affiniteit voor hebben. Hebben we nog niet genoeg gezien van de dictatoriale staten waarin de godsdienst in eerste instantie verdrongen werd naar de binnenkamer om het daarna helemaal proberen uit te bannen? Denk maar aan Noord-Korea.
Onnodig kwetsen van gevoelens
Men lijkt tegenwoordig mensen best te mogen kwetsen in hun diepste gevoelens. Daar moeten de mensen maar tegen kunnen. Men rekt de vrijheid van meningsuiting zover op, dat de minachting voor de medemens ervan afdruipt. Men heeft er geen voorstelling van hoeveel leed men veroorzaakt met aanvallen van beledigende en kwetsende uitingen. De gekwetsten moeten maar niet zo zeuren en kleinzielig doen, zolang woorden niet omgezet worden in daden. Alsof je met woorden geen pijn zou kunnen doen. Mentale aanvallen doen soms meer pijn dan fysieke. We zeggen toch ook niet dat mensen die fysiek aangevallen worden niet kleinzerig moeten zijn. Het is belangrijk om aan gewetensvorming te doen, zodat mensen respectvol leren omgaan met elkaar.
De zuivere maatstaf
Respectvol met elkaar omgaan betekent niet dat je het met elkaar eens moet zijn? We leven in een wereld waarin uitersten tegenover elkaar staan. Heel veel lijkt nooit bij elkaar te brengen te zijn. We kunnen het totaal oneens zijn met elkaar. Er zijn zoveel gedachten, ideeën en meningen die elkaar niet verdragen. Het hangt af van de meetlat die je aanlegt. Als we uitgaan van het gezag van de Bijbel, het gezag van de Here Jezus en van de Heilige Geest, dan kom je totaal ergens anders uit in je overtuigingen, dan wanneer je gelooft in de Koran. Dat zullen we ook luidop moeten mogen zeggen. Als iemand anders ons op onze meningen en gedachten met argumenten wil corrigeren, dan zullen we daarvoor open moeten staan. Ze mogen ons zelfs vertellen dat ze het christendom verderfelijk vinden. Dat kan niet met kreten en schuttingwoorden, maar met doordachte argumenten en voorbeelden. Als mensen menen dat de bronnen van onze overtuigingen onzuiver zijn, dan mag dat gezegd worden, als ons ook maar de gelegenheid geboden wordt, om ons standpunt te verdedigen. Als men het christendom naar het rijk der fabelen wil verwijzen, dan stellen we daar tegenover dat er een duidelijke historische basis is voor het ontstaan van onze overtuiging. Die historische ondergrond vindt men niet bij fabels. Ook al weten we dat de innerlijke verwerkelijking van die historische waarheid in ons dagelijks bestaan meestal meer zoden aan de dijk zal zetten. Waarom zou ik niet mogen zeggen dat de Koran mede uit onsamenhangend oudtestamentisch en nieuwtestamentisch gedachtengoed is samengesteld? Bovendien mag ik er nog bij zeggen dat het Mohammedanisme ingang vond vanwege de belabberde toestand van het christendom in Mohammeds dagen, alsmede door de macht van het zwaard. Iedere opponent mag proberen het tegendeel van mijn beweringen aan te tonen. We hoeven ons als christenen nooit gekwetst te voelen als mensen ons met argumenten bestrijden. Dat zou ook moeten kunnen gelden voor iedere andere godsdienst of overtuiging, in welk land ter wereld dan ook. We moeten ervan overtuigd zijn dat we het over een ding eens zijn dat we het oneens met elkaar mogen zijn en het volste recht hebben elkaar te overtuigen van eigen (vermeend?) gelijk of het (vermeende?) ongelijk van de ander. Zoiets hoeft toch niet uit te lopen op beledigingen en scheldpartijen. Het is een ideologische vrijheid die zichzelf beperkt door het gezonde verstand. Het is een gebonden vrijheid.
Joop Schotanus
