Houden van jezelf? - Een dwaalweg
Joop Schotanus • 81 - 2005/06 • Uitgave: 15
Houden van jezelf? - Een dwaalweg
Er zijn nogal wat mensen die gebukt kunnen gaan aan een negatieve zelfbeschouwing. Als je in de kindertijd steeds maar hebt gehoord dat je er niets van terecht brengt, dan kan daar een minderwaardigheidsgevoel ontstaan, dat elke spontaniteit en creativiteit uitblust. Uit deze situatie is een humanistische psychologie voortgekomen, die gezien wordt als een oplossing. Deze psychologie heeft de neiging om het christendom, met de nadruk op zonde en straf, veelal aan te wijzen als hoofdschuldige. Om deze humanistische benadering de wind uit de zeilen te halen is er een christelijke stroming ontstaan van het positief denken. Hierdoor worden we op het verkeerde been gezet, omdat men daarbij redeneert vanuit het goede van de natuurlijke mens en niet vanuit de nieuwe mens. Jezelf en anderen zodanig strelen met complimentjes, dat men steeds meer met zichzelf ingenomen is. Met een deftig woord heet deze overdreven zelfingenomenheid egotisme. Het kan leiden tot een ziekelijke vorm en die heet narcisme.
Het beeld van Christus
Het vreemde doet zich voor, dat zelfs binnen stromingen waar men zich bewust is van de noodzakelijkheid van wedergeboorte, er ook nog zoveel nadruk kan liggen op het werken aan een positief zelfbeeld. Dit is des te meer bevreemdend omdat er in de bijbel een totaal andere nadruk ligt. Hoe kun je jouw eigen zelfbeeld zo centraal stellen, als het gaat om beelddrager van Christus te zijn. En wij allen, die met een aangezicht waarop geen bedekking meer is, de heerlijkheid des Heren weerspiegelen, veranderen naar Zijn beeld. (2 Kor. 3:18) Vanuit heel veel andere Schriftplaatsen weten we, dat gelijkvormigheid aan Christus, het doel is van een gelovige. Het gaat niet om zelfverwerkelijking, maar om de verwerkelijking van de gestalte van Christus. Dit kan alleen door het één worden met Christus dood en opstanding. We zijn niet gericht op onszelf, want we zijn niet meer van onszelf en leven niet meer voor onszelf. Het gaat er dus juist om jezelf te verliezen en om zo beelddrager van Christus te zijn.
Verkeerde interpretaties
Als het gaat om te houden van jezelf, dan wordt dat afgeleid uit het gebod om God lief te hebben boven alles en de naaste als uzelf. Als uzelf is niet een soort derde gebod maar een vaststelling van een vanzelfsprekendheid. Heel gewoon: wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. In de Efeze-brief wordt de man aangeraden om zijn vrouw lief te hebben als zijn eigen lichaam. Ook weer als een vanzelfsprekendheid. Dus niet iets om eerst je uiterste best te doen om je eigen lichaam lief te hebben. Zo onzinnig is het ook om als gelovige de nadruk te leggen op het liefhebben van zichzelf. Dat is precies het tegenovergestelde van de Bijbelse opdracht om jezelf te verloochenen. We zijn geroepen om ons eigen ik uit handen te geven, want we mogen het Paulus nazeggen: Ik ben met Christus gekruisigd en ik leef, doch niet meer mijn ik, maar Christus leeft in mij(Gal.2:20).Als je het recht op jezelf opgeeft, dan hoef je ook niet meer aan je zelfbeeld te werken.
Zielen waar Zijn vrede in woont
Iemand die gebukt gaat onder zondebesef zal helemaal afhaken als je begint over houden van jezelf. Alvorens de ware innerlijke vrede te ervaren is het belangrijk om voor het aangezicht van God met jezelf in het reine te komen. Om met jezelf in het reine te komen moet je op grond van het verzoeningswerk van Christus gaan beseffen wat je positie in HEM mag zijn. Daar zal onze nadruk op mogen liggen. Volkomen afhankelijk zijn van de Here, die Zijn overvloedige genade wil schenken. Niet alleen verzoening ervaren, maar ook een volkomen bevrijding. We gaan door de tunnel van het zondebesef heen, om dan omringd te worden met de liederen van bevrijding. We zullen niet eerder tevreden zijn dan als we niet lager kunnen komen in zelfovergave en niet hoger in geestelijk inzicht. Je kunt jezelf alleen maar aanvaarden in verbondenheid met Christus. Zonder Hem zijn we incompleet en is er geen enkele grond voor zelfingenomenheid. Alleen in een ongestoorde relatie met de Heer mag ik blij en dankbaar zijn voor mezelf, maar dat is niet hetzelfde als houden van mezelf.
Joop Schotanus
Er zijn nogal wat mensen die gebukt kunnen gaan aan een negatieve zelfbeschouwing. Als je in de kindertijd steeds maar hebt gehoord dat je er niets van terecht brengt, dan kan daar een minderwaardigheidsgevoel ontstaan, dat elke spontaniteit en creativiteit uitblust. Uit deze situatie is een humanistische psychologie voortgekomen, die gezien wordt als een oplossing. Deze psychologie heeft de neiging om het christendom, met de nadruk op zonde en straf, veelal aan te wijzen als hoofdschuldige. Om deze humanistische benadering de wind uit de zeilen te halen is er een christelijke stroming ontstaan van het positief denken. Hierdoor worden we op het verkeerde been gezet, omdat men daarbij redeneert vanuit het goede van de natuurlijke mens en niet vanuit de nieuwe mens. Jezelf en anderen zodanig strelen met complimentjes, dat men steeds meer met zichzelf ingenomen is. Met een deftig woord heet deze overdreven zelfingenomenheid egotisme. Het kan leiden tot een ziekelijke vorm en die heet narcisme.
Het beeld van Christus
Het vreemde doet zich voor, dat zelfs binnen stromingen waar men zich bewust is van de noodzakelijkheid van wedergeboorte, er ook nog zoveel nadruk kan liggen op het werken aan een positief zelfbeeld. Dit is des te meer bevreemdend omdat er in de bijbel een totaal andere nadruk ligt. Hoe kun je jouw eigen zelfbeeld zo centraal stellen, als het gaat om beelddrager van Christus te zijn. En wij allen, die met een aangezicht waarop geen bedekking meer is, de heerlijkheid des Heren weerspiegelen, veranderen naar Zijn beeld. (2 Kor. 3:18) Vanuit heel veel andere Schriftplaatsen weten we, dat gelijkvormigheid aan Christus, het doel is van een gelovige. Het gaat niet om zelfverwerkelijking, maar om de verwerkelijking van de gestalte van Christus. Dit kan alleen door het één worden met Christus dood en opstanding. We zijn niet gericht op onszelf, want we zijn niet meer van onszelf en leven niet meer voor onszelf. Het gaat er dus juist om jezelf te verliezen en om zo beelddrager van Christus te zijn.
Verkeerde interpretaties
Als het gaat om te houden van jezelf, dan wordt dat afgeleid uit het gebod om God lief te hebben boven alles en de naaste als uzelf. Als uzelf is niet een soort derde gebod maar een vaststelling van een vanzelfsprekendheid. Heel gewoon: wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. In de Efeze-brief wordt de man aangeraden om zijn vrouw lief te hebben als zijn eigen lichaam. Ook weer als een vanzelfsprekendheid. Dus niet iets om eerst je uiterste best te doen om je eigen lichaam lief te hebben. Zo onzinnig is het ook om als gelovige de nadruk te leggen op het liefhebben van zichzelf. Dat is precies het tegenovergestelde van de Bijbelse opdracht om jezelf te verloochenen. We zijn geroepen om ons eigen ik uit handen te geven, want we mogen het Paulus nazeggen: Ik ben met Christus gekruisigd en ik leef, doch niet meer mijn ik, maar Christus leeft in mij(Gal.2:20).Als je het recht op jezelf opgeeft, dan hoef je ook niet meer aan je zelfbeeld te werken.
Zielen waar Zijn vrede in woont
Iemand die gebukt gaat onder zondebesef zal helemaal afhaken als je begint over houden van jezelf. Alvorens de ware innerlijke vrede te ervaren is het belangrijk om voor het aangezicht van God met jezelf in het reine te komen. Om met jezelf in het reine te komen moet je op grond van het verzoeningswerk van Christus gaan beseffen wat je positie in HEM mag zijn. Daar zal onze nadruk op mogen liggen. Volkomen afhankelijk zijn van de Here, die Zijn overvloedige genade wil schenken. Niet alleen verzoening ervaren, maar ook een volkomen bevrijding. We gaan door de tunnel van het zondebesef heen, om dan omringd te worden met de liederen van bevrijding. We zullen niet eerder tevreden zijn dan als we niet lager kunnen komen in zelfovergave en niet hoger in geestelijk inzicht. Je kunt jezelf alleen maar aanvaarden in verbondenheid met Christus. Zonder Hem zijn we incompleet en is er geen enkele grond voor zelfingenomenheid. Alleen in een ongestoorde relatie met de Heer mag ik blij en dankbaar zijn voor mezelf, maar dat is niet hetzelfde als houden van mezelf.
Joop Schotanus
