Liederen van geloof, hoop en liefde
Joop Schotanus • 80 - 2004/05 • Uitgave: 12
Liederen van geloof, hoop en liefde
Wat zou een christen, een samenkomst, een toogdag zijn zonder liederen! Elke nieuwe ervaring met de Here bracht David tot de uitroep "Ik zing de Here een nieuw lied". Het is niet zo dat David het alleenrecht had om telkens weer nieuwe ervaringen op te doen. Dus heeft hij ook niet het monopolie op het maken van nieuwe liederen. Boven de ervaringen van de heerlijkheid van het Eerste Verbond zijn er de nieuwtestamentische ervaringen met een overvloedige heerlijkheid, zoals Paulus die omschrijft in 2 Korinthiërs 3. Waar die geestelijke ervaringen in de geschiedenis van de "Opwekkingen" overvloedig werden, daar werden ook nieuwe liederen in overvloed geboren. Waar het geestelijk leven arm blijft heeft dat vaak zn invloed op het zingen. Dan is niet de mate van geloof, hoop en liefde bepalend voor de inhoud, maar daar kunnen de kunstzinnige aspecten de overhand nemen. Men kan dan wel spreken van een esthetische rijkdom, maar dat kan getuigen van een geestelijke armoede.
Kaf onder het koren
Niet alles wat zich aanbiedt op het gebied van liederen kan de Bijbelse toets doorstaan. In Afrika kwamen we in aanraking met evangelische mensen van de GZB. In Nederland was hun liederen keuze zeer beperkt, maar in de Hervormde Kerk van Oost Afrika had men daar een oplossing voor gevonden. "Je mag de mensen geen bundel in handen geven waar zowel goede als slechte liederen in staan". De oplossing was om de liederen die positief gewaardeerd konden worden op een los stencil te zetten en in de samenkomsten te gebruiken. Er zullen waarschijnlijk weinig bundels zijn die de toets volledig kunnen doorstaan. Dat betekent dat er van de samenstellers van de liturgie enig onderscheidingsvermogen verwacht mag worden. Bepaalde liederen uit de bundel van Johannes de Heer bleven en blijven om verschillende redenen vaak ongezongen. Bij de selectie van de nieuwe samenstelling in 1991 werden heel wat van die nooit of haast nooit gezongen liederen weggelaten. Zelfs ook enkele zeer dierbare liederen. Dat het Leger des Heils lied "O zee van Gods liefde" verdwenen is, zal misschien met Buma-rechten of iets dergelijks te maken hebben. Vele oudgedienden zullen na 1991 wel een paar van hun lievelingsliederen gemist hebben in de nieuwe bundel. Voor mij persoonlijk geldt dat ook. Waar moeten we aan toeschrijven dat lied 145 en 203 niet meer opgenomen zijn? Waarschijnlijk aan de stijl, maar hopelijk niet aan de inhoud. In een andere stijl en vertaling vind je lied 203 weer terug in de bundel van Opwekkingsliederen. Met sommige liederen uit die bundel kun je ook wel enige moeite hebben. Niet alleen om de melodie, maar ook om de inhoud.
Enige moeite en verbazing
Niet altijd kun je de aangeboden liederen direct vlot en van harte meezingen. Er zijn bepaalde liederen die enige volharding in het oefenen vragen. Men kan moeite hebben met het ritme of met de wijs of met beide. Het verbaast me hoe veel moeite de begeleiding zich wil getroosten om sommige van die moeilijke moderne liederen in de Gemeente tot volmaaktheid te brengen. Tegelijkertijd verbaast het me nog meer als diezelfde toegewijde begeleiding net voor de samenkomst waar ik mag voorgaan bij me komt om te vertellen, dat de band van de liederen die ik opgegeven heb lied 211 en lied 171 uit Johannes de Heer niet kan spelen. Of zelfs een ouderling die me voor de dienst komt vertellen, dat ik voor het slotlied 711 een ander lied moet kiezen, omdat de goegemeente dat lied niet zou kennen. Maar de verbazing kan nog groter worden als men wel het vervangende lied 520 uit Opwekkingsliederen al spoedig van harte mee kan zingen, terwijl achteraf blijkt dat ze dat in de Gemeente ook niet eerder gezongen hadden. Waarmee ik maar wil zeggen: "Het is heerlijk om nieuwe liederen te leren zingen, maar alstublieft broeders/zusters vergeet de eertijdse zegenrijke Johannes de Heer liederen niet". Vermijdt elke eenzijdigheid! Geef vooral de ouderen niet het gevoel dat ze er niet meer bij horen.
"Sinds ik ben bekeerd!"
Ooit kwamen mijn vrouw en ik in contact met een "einzelgänger", die zn bootje had afgemeerd tegenover onze stacaravan in Friesland en die we uitnodigden voor een kopje koffie. Al spoedig kwam het tot een gesprek over diepere zaken. Hij was een man uit de wereld geweest, maar had zn geestelijk thuis gevonden in een gemeente waar nogal gerookt werd. Hij zei: "Sinds ik ben bekeerd, heb ik roken geleerd" Hierop kon ik antwoorden: "Sinds ik ben bekeerd, heb ik zingen geleerd". Liederen van geloof, hoop en liefde! Niet alleen in de samenkomsten. Thuis werd er gezongen. Onderweg van en naar de samenkomsten werd er gezongen. Wat werd er veel gezongen in die naoorlogse jaren! Op de Maranatha samenkomsten en in bus of trein er naar toe en weer onderweg naar huis. Niet alleen toen, nu ook nog volop op de Zoeklicht Toogdag en waarschijnlijk ook in de bus onderweg. Zingen zoals het uitgedrukt wordt door het Zuid-Afrikaans liedje dat we in het Jong Nederland voor Christus kamp op Het Brandpunt leerden:
Ek is op die pad hemel toe
Ek is op die pad hemel toe
Singen, singen, altijd singen
Ek is op die pad hemel toe!
Joop Schotanus
Wat zou een christen, een samenkomst, een toogdag zijn zonder liederen! Elke nieuwe ervaring met de Here bracht David tot de uitroep "Ik zing de Here een nieuw lied". Het is niet zo dat David het alleenrecht had om telkens weer nieuwe ervaringen op te doen. Dus heeft hij ook niet het monopolie op het maken van nieuwe liederen. Boven de ervaringen van de heerlijkheid van het Eerste Verbond zijn er de nieuwtestamentische ervaringen met een overvloedige heerlijkheid, zoals Paulus die omschrijft in 2 Korinthiërs 3. Waar die geestelijke ervaringen in de geschiedenis van de "Opwekkingen" overvloedig werden, daar werden ook nieuwe liederen in overvloed geboren. Waar het geestelijk leven arm blijft heeft dat vaak zn invloed op het zingen. Dan is niet de mate van geloof, hoop en liefde bepalend voor de inhoud, maar daar kunnen de kunstzinnige aspecten de overhand nemen. Men kan dan wel spreken van een esthetische rijkdom, maar dat kan getuigen van een geestelijke armoede.
Kaf onder het koren
Niet alles wat zich aanbiedt op het gebied van liederen kan de Bijbelse toets doorstaan. In Afrika kwamen we in aanraking met evangelische mensen van de GZB. In Nederland was hun liederen keuze zeer beperkt, maar in de Hervormde Kerk van Oost Afrika had men daar een oplossing voor gevonden. "Je mag de mensen geen bundel in handen geven waar zowel goede als slechte liederen in staan". De oplossing was om de liederen die positief gewaardeerd konden worden op een los stencil te zetten en in de samenkomsten te gebruiken. Er zullen waarschijnlijk weinig bundels zijn die de toets volledig kunnen doorstaan. Dat betekent dat er van de samenstellers van de liturgie enig onderscheidingsvermogen verwacht mag worden. Bepaalde liederen uit de bundel van Johannes de Heer bleven en blijven om verschillende redenen vaak ongezongen. Bij de selectie van de nieuwe samenstelling in 1991 werden heel wat van die nooit of haast nooit gezongen liederen weggelaten. Zelfs ook enkele zeer dierbare liederen. Dat het Leger des Heils lied "O zee van Gods liefde" verdwenen is, zal misschien met Buma-rechten of iets dergelijks te maken hebben. Vele oudgedienden zullen na 1991 wel een paar van hun lievelingsliederen gemist hebben in de nieuwe bundel. Voor mij persoonlijk geldt dat ook. Waar moeten we aan toeschrijven dat lied 145 en 203 niet meer opgenomen zijn? Waarschijnlijk aan de stijl, maar hopelijk niet aan de inhoud. In een andere stijl en vertaling vind je lied 203 weer terug in de bundel van Opwekkingsliederen. Met sommige liederen uit die bundel kun je ook wel enige moeite hebben. Niet alleen om de melodie, maar ook om de inhoud.
Enige moeite en verbazing
Niet altijd kun je de aangeboden liederen direct vlot en van harte meezingen. Er zijn bepaalde liederen die enige volharding in het oefenen vragen. Men kan moeite hebben met het ritme of met de wijs of met beide. Het verbaast me hoe veel moeite de begeleiding zich wil getroosten om sommige van die moeilijke moderne liederen in de Gemeente tot volmaaktheid te brengen. Tegelijkertijd verbaast het me nog meer als diezelfde toegewijde begeleiding net voor de samenkomst waar ik mag voorgaan bij me komt om te vertellen, dat de band van de liederen die ik opgegeven heb lied 211 en lied 171 uit Johannes de Heer niet kan spelen. Of zelfs een ouderling die me voor de dienst komt vertellen, dat ik voor het slotlied 711 een ander lied moet kiezen, omdat de goegemeente dat lied niet zou kennen. Maar de verbazing kan nog groter worden als men wel het vervangende lied 520 uit Opwekkingsliederen al spoedig van harte mee kan zingen, terwijl achteraf blijkt dat ze dat in de Gemeente ook niet eerder gezongen hadden. Waarmee ik maar wil zeggen: "Het is heerlijk om nieuwe liederen te leren zingen, maar alstublieft broeders/zusters vergeet de eertijdse zegenrijke Johannes de Heer liederen niet". Vermijdt elke eenzijdigheid! Geef vooral de ouderen niet het gevoel dat ze er niet meer bij horen.
"Sinds ik ben bekeerd!"
Ooit kwamen mijn vrouw en ik in contact met een "einzelgänger", die zn bootje had afgemeerd tegenover onze stacaravan in Friesland en die we uitnodigden voor een kopje koffie. Al spoedig kwam het tot een gesprek over diepere zaken. Hij was een man uit de wereld geweest, maar had zn geestelijk thuis gevonden in een gemeente waar nogal gerookt werd. Hij zei: "Sinds ik ben bekeerd, heb ik roken geleerd" Hierop kon ik antwoorden: "Sinds ik ben bekeerd, heb ik zingen geleerd". Liederen van geloof, hoop en liefde! Niet alleen in de samenkomsten. Thuis werd er gezongen. Onderweg van en naar de samenkomsten werd er gezongen. Wat werd er veel gezongen in die naoorlogse jaren! Op de Maranatha samenkomsten en in bus of trein er naar toe en weer onderweg naar huis. Niet alleen toen, nu ook nog volop op de Zoeklicht Toogdag en waarschijnlijk ook in de bus onderweg. Zingen zoals het uitgedrukt wordt door het Zuid-Afrikaans liedje dat we in het Jong Nederland voor Christus kamp op Het Brandpunt leerden:
Ek is op die pad hemel toe
Ek is op die pad hemel toe
Singen, singen, altijd singen
Ek is op die pad hemel toe!
Joop Schotanus
