Ashre, Echt gelukkig!

Gieneke van Veen-Vrolijk • 82 - 2006/07 • Uitgave: 7
In de Oudtestamentische tekst komt een opvallende betekenisrijke term voor, die moeilijk zó te vertalen is dat alle betekenis-aspecten goed worden weergegeven. Het gaat om de Hebreeuwse uitdrukking ‘ashre’, veelal vertaald met ‘welgelukzalig’. ‘Ashre’ (uitspraak asjre) komt 45 maal voor in de Bijbeltekst.

De inhoud van ‘ashre’ kan worden weergegeven met: gezegend, waarlijk gelukkig, geluk te wensen, volmaakt geluk, echt rijk!, gelukkig te prijzen, bevoorrecht/gelukkig/rijk te achten.
De term ‘ashre’ heeft een veelomvattende toepassing en kan voorkomen als uitroep van verbazing en/of bewondering, als vreugderoep, uiting van verlangen, als wens of bede, maar ook als inleidingsformule op een bevestiging of verkondiging van een waarheid.
‘Ashre’/gezegend … was het laatste dat Mozes voor zijn heengaan verkondigde: “Ashre/gezegend bent u Israël …u bent een volk verlost door de Here…” (Deut. 33:29a).

Als ‘ashre’ gebruikt wordt in de zin van ‘gelukkig’, dan is dit niet in seculiere, algemene zin bedoeld, maar met een geestelijke inhoud en betekenis. Gezegd kan worden, dat ‘ashre’ een diepgaande uitdrukking is, die geestelijke rijkdom, geluk, waarheid, bezit aanduidt.
‘Ashre’ wordt vooral tot de mens gericht als aansporing, oproep, bemoediging, gelukwens.
Veelzeggend is de wijze waarop de koningin van Sheba, zó onder de indruk van Salomo’s rijkdom, uitriep: ‘ashre’/hoe gelukkig uw mannen, ‘ashre’ uw dienaren…die altijd voor uw aangezicht staan…! Zij doelde op mensen die in die koninklijke omgeving mochten verkeren (1Kon. 10:8). Maar oneindig meer ‘ashre’/echt rijk is de mens die dicht bij de Here mag verkeren: “Ashre/volmaakt gelukkig het volk wiens God de Here is…” (Ps. 33:12).
‘Ashre’/bevoorrecht is de mens die de Here doet naderen om bij Hem te wonen (Ps. 65:5). Mus en zwaluw vinden woning bij Gods altaren zegt de psalmist, rijker ‘ashre’/gezegend is de mens die in Zijn Huis woont en “‘ashre’/gelukkig te prijzen de mens wiens sterkte in U is…” (Ps. 85:5,6).
Zo blijkt ‘ashre’ ook een vreugde-uiting en aanbiddingsuitroep en -oproep te zijn in de psalmen in de tempeldienst. ‘Ashre/volmaakt gelukkig!’ roept de gelovige die haar/zijn geluk in de Here God zoekt. “…Ashre allen die Hem verwachten…” (Jes. 30:18e). ‘Ashre’ is tevens wijsheidsformule om de relatie tussen God en de mens die met Hem leeft aan te duiden. Zo lezen wij dat wie Gods wijsheid vindt, bewaart en hoort ‘ashre’/echt rijk is (Spr. 3:13; 8:32,34). En wie de Here vreest/eerbiedigt is wijs en ‘ashre’/gelukkig te prijzen (Ps. 112:1; 128:1). ‘Ashre’/bevoorrecht is ook de mens die oog heeft voor de armen, rechtvaardig en meedogend is (Ps. 41:2a; 106:3; Spr. 14:21b).
‘Ashre’ geldt ook de mens die vasthoudt aan Gods Woord, in handel en wandel … (Ps. 1:1; 119:1). ‘Ashre’/volmaakt gelukkig is wie Gods Tora bewaart, tegenover afval (Spr. 29:18).
Jubel mee: “…Wie op de Here vertrouwt is ‘ashre’/echt rijk!…” (Spr. 16:20).

dr. Gieneke van Veen-Vrolijk