De wijsheid naar de Schrift
Gieneke van Veen-Vrolijk • 85 - 2009 • Uitgave: 1
De wijsheid naar de Schrift
Leer zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart bekomen
Psalm 90:12
Bovenstaande psalmtekst wordt vaak rond de jaarwisseling naar voren gebracht en dan worden deze woorden overdacht. Maar niet alleen bij de jaarwisseling is deze tekst van belang en toepassing, want wij horen hier een steeds terugkerende oproep tot inkeer en leren om een wijs hart te verkrijgen.
Wat is nu een wijs hart en hoe moet men in dit voortdurende leerproces te staan? De Heilige Schrift biedt ons voldoende informatie om deze vragen te kunnen beantwoorden. Hiermee raken wij het belangrijke thema van de Bijbelse wijsheid en komen zo ook op het terrein van de Hebreeuwse wijsheidstermen. Hiervan worden enkele verwante begrippen belicht.
De Hebreeuwse Bijbel, het Oude Testament in de grondtaal, omvat drie onderscheiden delen1: Torah (Wet), Neviim (Profeten) en de Ketuvim (de Geschriften). Met name in het derde deel van de Hebreeuwse Bijbel, de Geschriften, vinden wij een aantal boeken aangeduid als wijsheidsboeken. Dit zijn voor een groot deel tevens dichterlijke boeken. Het gaat hier in het bijzonder om de boeken Spreuken, Job, Prediker. Het is echter niet zo, dat buiten genoemde Bijbelse wijsheidsboeken geen wijsheidsliteratuur voorkomt. Integendeel! In de hele Hebreeuwse Bijbel komen passages voor die wijsheidsteksten zijn. Men treft in de Bijbelse wijsheidsliteratuur een aantal kenmerken aan, onder meer een eigen wijsheidsvocabulaire. Hierop gaan wij nader in.
Hebreeuwse wijsheidstermen
Chakham/wijs zijn
In het Bijbels Hebreeuws komt het werkwoord chakham (uitspraak: chagam) voor, met de betekenis: wijs zijn, wijs worden, wijsheid verkrijgen/vermeerderen, wijs handelen, bekwaam zijn; maar ook: wijs maken, instrueren, onderrichten, zich wijs betonen.
Een voorbeeld van het voorkomen van chakham/wijs zijn biedt Mozes lied, opgetekend in Deuteronomium 32, waar met betrekking tot Israël Gods verlangen wordt uitgedrukt: O, dat zij wijs waren, dan zouden zij hierop acht slaan (vers 29). Ook in Spreuken 9:12 komt een vorm chakham voor: Indien u wijs bent, wees wijs voor/bij uzelf
Chokhma/wijsheid
Van het werkwoord chakham zijn andere wijsheidstermen afgeleid: chokhma (wijsheid) en chakham (wijs). Het zelfstandig naamwoord chokhma (uitspraak: chogma) betekent: wijsheid, maar duidt ook op vaardigheid, bekwaamheid, geschiktheid, ervaring. Vaak duidt chokhma/wijsheid vooral op geestelijke wijsheid, kennis, inzicht. Een voorbeeld hiervan biedt Spreuken 9:10: Het begin van de chokhma/wijsheid is de vreze van de HERE
Chakham/wijs
Het bijvoeglijk naamwoord chakham (uitspraak: chagam) betekent wijs. Daarnaast betekent chakham ook: geleerd, toegerust, onderricht, geschikt, bekwaam, ervaren. Denk hier aan het verbasterde woordje gogem, waarmee men doelt op iemand die pienter, knap, handig of slim is. Een bekend voorbeeld van het gebruik van chakham is Spreuken 11:30b: wie zielen vangt (redt) is chakham/wijs.
Wijze mannen moesten Mozes helpen bij zijn leiderstaak (Deut. 1:13a,15a). Zo ver kreeg chakham ook wel de betekenis van wijze, geleerde. In de Bijbel heeft chakham echter vooral een geestelijke betekenis en strekking. Zo leert Spreuken 13:20a Wie met wijzen omgaat zal wijs worden Met betrekking tot geestelijke wijsheid vraagt de Here vanwege degenen die Zijn Tora hadden verlaten: Wie is de chakham/wijze die dit verstaat (Jer. 9:12a). Die vraag klinkt ook in dit jaar!
Wijs van hart
De woorden chokhma en chakham omvatten veel en kunnen ook bepaalde vaardigheden, bekwaamheden aanduiden en slaan niet alleen op de zuiver intellectuele ontplooiing van de mens. Zo wordt chakham/wijs in de Bijbel ook toegepast op iemand die in een bepaald opzicht vaardig en bekwaam is, zoals bijvoorbeeld een musicus, zanger, artiest, handwerkman.
Dit laatste komt naar voren in het boek Exodus, waar de vervaardiging van de heilige kleding van de priesters beschreven wordt en aanwijzingen worden gegeven voor de bouw van de Tabernakel en alles wat daarbij hoorde. Zo staat te lezen in Exodus 28:3 dat de priesterkleding vervaardigd moest worden door allen die chakham/wijs van hart waren en door Gods Geest vervuld met de Geest van wijsheid. Dezelfde uitdrukking wijs van hart vinden wij ook meerdere malen in Exodus 35 en 36:1, met betrekking tot de Tabernakelbouw en alles wat hiermee verband hield. En allen die chakham/wijs van hart zijn zullen komen en alles maken wat de Here gebood (35:10).
De uitdrukking chakham leb (wijs van hart) kan worden opgevat als meer technische aanduiding voor iemand die vaardig, bekwaam is, met name op ambachtelijk en technisch gebied. Maar dat is slechts één aspect, want wijs van hart zijn heeft volgens de Schrift toch primair te maken met de gezindheid van het hart en de relatie met God en vooral ook het vasthouden aan en onderhouden van Zijn Woord.
Dit komt ook duidelijk naar voren in het boek Spreuken: Wie wijs van hart is neemt de geboden waar (10:8a). De wijze van hart zal verstandig genaamd worden (16:21a). Wie wijs van hart is zal ook verstandig spreken, leert ons Spreuken 16:32 (vergelijk Pred. 8:5b; Job 9:4). Chokhma/wijsheid in het hart is nodig zegt Spreuken 2:10 (vergelijk Pred. 1:17a; 8:16a).
Hierdoor leren wij bidden: Leer ons zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart verkrijgen (Ps. 90:12). Een indringende, geestelijke les om het jaar mee in én door te gaan!
Bezaleël
Dat de ambachtelijke vaardigheden onlosmakelijk in verband staan met het feit dat de Here God wijsheid en verstand hiervoor schenkt, blijkt uit voornoemde teksten, in het bijzonder Exodus 35:30-35. Hier wordt Bezaleël beschreven als uiterst bekwame handwerkman, kunstenaar in zijn vak. In de verzen 30 en 31 staat: Ziet, de HERE heeft Bezaleël bij name geroepen en Gods Geest heeft hem vervuld met wijsheid, verstand, met kennis in alle handwerk. Vervolgens vermeldt vers 35 dat God deze Bezaleël en zijn medewerkers heeft vervuld met wijsheid van hart, om alle werk van een handwerker te verrichten. Deze artistieke Bezaleël 2 - zijn naam betekent in de schaduw Gods - diende God met hart, verstand en handen. Hij was God en Zijn dienst toegewijd en hieruit blijkt zijn chokhma/wijsheid. Een voorbeeld om te volgen!
De vrouwen die meewerkten aan de vele zaken die voor Tabernakel, priesterdienst en cultus nodig waren, worden ook vermeld. In Exodus 35:25,26 worden deze vrouwen, die door middel van spin- en weefwerk hun belangrijke bijdragen aan de tabernakelbouw leverden, eveneens wijs van hart genoemd: En alle vrouwen die wijs van hart waren, sponnen met hun handen vrouwen wiens hart hen bewoog in wijsheid
Salomo
Ook Israëls wijze koning Salomo wist dat wijsheid die God geeft met de gezindheid van het hart te maken heeft. Wij lezen in 1 Koningen 3:9 dat Salomo van de Here God een leb shomea`(een gehoorzaam/luisterend hart) had gevraagd en dat deze bede ook werd verhoord. Blijkens 1 Koningen 4:29 gaf God aan Salomo chokhma/wijsheid en zeer veel verstand (tevuna).
Het is niet vreemd dat het woord chokhma/wijsheid voorkomt in de geschiedenis van koning Salomo, ondermeer in 1 Koningen 4:29-31. Chokhma wordt met betrekking tot Salomo's wijsheid gebruikt, maar eveneens ter aanduiding van de wereldse wijsheid en kennis van oude oosterlingen. Wij lezen: En God gaf chokhma/wijsheid aan Salomo Salomos chokhma was groter dan die van alle Oosterlingen en van alle chokhma van Egypte. Hij was wijzer dan alle mensen In vers 34 komt tweemaal chokhma voor ter aanduiding van Salomo's wijsheid: En men kwam van alle volken om de chokhma' van Salomo te horen Ook in de geschiedenis over het verbond dat Salomo sloot met de Phoenicische koning Hiram en de voorbereidingen die hij trof voor de tempelbouw, wordt zijn door God gegeven wijsheid vermeld: En de Here gaf chokhma aan Salomo (1Kon. 5:12a). Salomo's chokhma was internationaal bekend geworden, blijkens het feit dat de koningin van Sheba hiervan hoorde en dit zelf wilde zien en horen (1Kon. 10). Niet alleen zij wilde dat, want: Koning Salomo was groter dan alle koningen van de aarde in rijkdom en in chokhma. Van heinde en verre kwam men om zijn wijsheid te horen die God in zijn hart had gegeven (1Kon. 10:23-24; verg. 1Kon. 4:34; Pred. 2:26a).
Salomo's wijsheid had met zijn hart en liefde voor God te maken en zo gebruikte hij zijn chokhma/wijsheid in Zijn dienst en bouwde Hem het Huis dat zijn vader David niet mocht bouwen (2Sam. 7:1-16; 1Kron. 17:1-15). Bij de inwijding van de Tempel had Salomo een lang gebed uitgesproken (1Kon. 8:23-53) waarin hij, onder meer, sprak over schuldbelijdenis van zonden die men voor God moest erkennen als plaag van het hart (1Kon. 8:38). Daarna had hij het volk gezegend en hierbij nadrukkelijk gewezen op de noodzaak dat uw hart volkomen zij met de Here onze God, om te wandelen in Zijn inzettingen en Zijn geboden (1Kon. 8:61; vgl. 1Kon. 9:4).
Salomo was door God Zelf onderwezen: Bewaar uw hart boven alles wat te bewaren is (Spr. 4:23). Toen de Here God, na de tempelinwijding, hem voor de tweede maal verscheen, zei Hij: Ik heb uw gebed en smeking gehoord Mijn ogen en hart zullen daar alle dagen zijn indien u voor Mijn aangezicht zult wandelen met een volkomen hart (1Kon. 9:3-4). Gods hart vraagt een volkomen aan Hem toegewijd hart, dát is een wijs hart.
Helaas waren de vreemde vrouwen - waar Salomo zo voor had gewaarschuwd! - toch in staat om zijn hart van de Here God af te trekken om hem zo tot een dwaas te maken. Zijn hart was niet meer volkomen voor de Here, maar verdeeld onder vele vrouwen en hun afgoden: En koning Salomo had veel vreemde vrouwen lief zijn vrouwen trokken zijn hart achter andere goden, zodat zijn hart niet volkomen was met de Here zijn God (1Kon. 11:1-13). Vanaf het moment dat Salomo's hart niet meer volkomen was voor de Here - niet meer geheel aan Hem gewijd - ging het verkeerd met zijn koninkrijk, omdat hij niet meer in wijsheid handelde, maar als een dwaas leefde.
Dagen leren tellen om wijs te worden
De Bijbel leert ons dat Bijbelse wijsheid vooral met het hart van de wijze mens te maken heeft. Het betreft het innerlijke leven, de geestelijke houding jegens God en is daardoor vooral geestelijke wijsheid. Hierin vinden wij voor eigen leven een concrete, geestelijk-praktische les: Bijbelse chokhma/wijsheid houdt in, onze bekwaamheden, vaardigheden in dienst van de Here God stellen, omdat ons hart daartoe door Hem geleid wordt. Denk aan Bezaleël: dienen in Gods schaduw. Bijbelse wijsheid houdt toewijding aan de dienst van God in en betekent Hem boven alles en in alle omstandigheden gehoorzamen en dienen met volkomen toegewijd hart. Een uitnodiging en uitdaging voor elke dag ons gegeven !
Leer ons zo onze dagen tellen
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Alleen de indeling van de Hebreeuwse Bijbel is anders dan in de vertalingen; de inhoud ervan is geheel dezelfde.
2 Naar hem is de bekende Israëlische kunstacademie genoemd (uitspraak: betsaleel).
Leer zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart bekomen
Psalm 90:12
Bovenstaande psalmtekst wordt vaak rond de jaarwisseling naar voren gebracht en dan worden deze woorden overdacht. Maar niet alleen bij de jaarwisseling is deze tekst van belang en toepassing, want wij horen hier een steeds terugkerende oproep tot inkeer en leren om een wijs hart te verkrijgen.
Wat is nu een wijs hart en hoe moet men in dit voortdurende leerproces te staan? De Heilige Schrift biedt ons voldoende informatie om deze vragen te kunnen beantwoorden. Hiermee raken wij het belangrijke thema van de Bijbelse wijsheid en komen zo ook op het terrein van de Hebreeuwse wijsheidstermen. Hiervan worden enkele verwante begrippen belicht.
De Hebreeuwse Bijbel, het Oude Testament in de grondtaal, omvat drie onderscheiden delen1: Torah (Wet), Neviim (Profeten) en de Ketuvim (de Geschriften). Met name in het derde deel van de Hebreeuwse Bijbel, de Geschriften, vinden wij een aantal boeken aangeduid als wijsheidsboeken. Dit zijn voor een groot deel tevens dichterlijke boeken. Het gaat hier in het bijzonder om de boeken Spreuken, Job, Prediker. Het is echter niet zo, dat buiten genoemde Bijbelse wijsheidsboeken geen wijsheidsliteratuur voorkomt. Integendeel! In de hele Hebreeuwse Bijbel komen passages voor die wijsheidsteksten zijn. Men treft in de Bijbelse wijsheidsliteratuur een aantal kenmerken aan, onder meer een eigen wijsheidsvocabulaire. Hierop gaan wij nader in.
Hebreeuwse wijsheidstermen
Chakham/wijs zijn
In het Bijbels Hebreeuws komt het werkwoord chakham (uitspraak: chagam) voor, met de betekenis: wijs zijn, wijs worden, wijsheid verkrijgen/vermeerderen, wijs handelen, bekwaam zijn; maar ook: wijs maken, instrueren, onderrichten, zich wijs betonen.
Een voorbeeld van het voorkomen van chakham/wijs zijn biedt Mozes lied, opgetekend in Deuteronomium 32, waar met betrekking tot Israël Gods verlangen wordt uitgedrukt: O, dat zij wijs waren, dan zouden zij hierop acht slaan (vers 29). Ook in Spreuken 9:12 komt een vorm chakham voor: Indien u wijs bent, wees wijs voor/bij uzelf
Chokhma/wijsheid
Van het werkwoord chakham zijn andere wijsheidstermen afgeleid: chokhma (wijsheid) en chakham (wijs). Het zelfstandig naamwoord chokhma (uitspraak: chogma) betekent: wijsheid, maar duidt ook op vaardigheid, bekwaamheid, geschiktheid, ervaring. Vaak duidt chokhma/wijsheid vooral op geestelijke wijsheid, kennis, inzicht. Een voorbeeld hiervan biedt Spreuken 9:10: Het begin van de chokhma/wijsheid is de vreze van de HERE
Chakham/wijs
Het bijvoeglijk naamwoord chakham (uitspraak: chagam) betekent wijs. Daarnaast betekent chakham ook: geleerd, toegerust, onderricht, geschikt, bekwaam, ervaren. Denk hier aan het verbasterde woordje gogem, waarmee men doelt op iemand die pienter, knap, handig of slim is. Een bekend voorbeeld van het gebruik van chakham is Spreuken 11:30b: wie zielen vangt (redt) is chakham/wijs.
Wijze mannen moesten Mozes helpen bij zijn leiderstaak (Deut. 1:13a,15a). Zo ver kreeg chakham ook wel de betekenis van wijze, geleerde. In de Bijbel heeft chakham echter vooral een geestelijke betekenis en strekking. Zo leert Spreuken 13:20a Wie met wijzen omgaat zal wijs worden Met betrekking tot geestelijke wijsheid vraagt de Here vanwege degenen die Zijn Tora hadden verlaten: Wie is de chakham/wijze die dit verstaat (Jer. 9:12a). Die vraag klinkt ook in dit jaar!
Wijs van hart
De woorden chokhma en chakham omvatten veel en kunnen ook bepaalde vaardigheden, bekwaamheden aanduiden en slaan niet alleen op de zuiver intellectuele ontplooiing van de mens. Zo wordt chakham/wijs in de Bijbel ook toegepast op iemand die in een bepaald opzicht vaardig en bekwaam is, zoals bijvoorbeeld een musicus, zanger, artiest, handwerkman.
Dit laatste komt naar voren in het boek Exodus, waar de vervaardiging van de heilige kleding van de priesters beschreven wordt en aanwijzingen worden gegeven voor de bouw van de Tabernakel en alles wat daarbij hoorde. Zo staat te lezen in Exodus 28:3 dat de priesterkleding vervaardigd moest worden door allen die chakham/wijs van hart waren en door Gods Geest vervuld met de Geest van wijsheid. Dezelfde uitdrukking wijs van hart vinden wij ook meerdere malen in Exodus 35 en 36:1, met betrekking tot de Tabernakelbouw en alles wat hiermee verband hield. En allen die chakham/wijs van hart zijn zullen komen en alles maken wat de Here gebood (35:10).
De uitdrukking chakham leb (wijs van hart) kan worden opgevat als meer technische aanduiding voor iemand die vaardig, bekwaam is, met name op ambachtelijk en technisch gebied. Maar dat is slechts één aspect, want wijs van hart zijn heeft volgens de Schrift toch primair te maken met de gezindheid van het hart en de relatie met God en vooral ook het vasthouden aan en onderhouden van Zijn Woord.
Dit komt ook duidelijk naar voren in het boek Spreuken: Wie wijs van hart is neemt de geboden waar (10:8a). De wijze van hart zal verstandig genaamd worden (16:21a). Wie wijs van hart is zal ook verstandig spreken, leert ons Spreuken 16:32 (vergelijk Pred. 8:5b; Job 9:4). Chokhma/wijsheid in het hart is nodig zegt Spreuken 2:10 (vergelijk Pred. 1:17a; 8:16a).
Hierdoor leren wij bidden: Leer ons zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart verkrijgen (Ps. 90:12). Een indringende, geestelijke les om het jaar mee in én door te gaan!
Bezaleël
Dat de ambachtelijke vaardigheden onlosmakelijk in verband staan met het feit dat de Here God wijsheid en verstand hiervoor schenkt, blijkt uit voornoemde teksten, in het bijzonder Exodus 35:30-35. Hier wordt Bezaleël beschreven als uiterst bekwame handwerkman, kunstenaar in zijn vak. In de verzen 30 en 31 staat: Ziet, de HERE heeft Bezaleël bij name geroepen en Gods Geest heeft hem vervuld met wijsheid, verstand, met kennis in alle handwerk. Vervolgens vermeldt vers 35 dat God deze Bezaleël en zijn medewerkers heeft vervuld met wijsheid van hart, om alle werk van een handwerker te verrichten. Deze artistieke Bezaleël 2 - zijn naam betekent in de schaduw Gods - diende God met hart, verstand en handen. Hij was God en Zijn dienst toegewijd en hieruit blijkt zijn chokhma/wijsheid. Een voorbeeld om te volgen!
De vrouwen die meewerkten aan de vele zaken die voor Tabernakel, priesterdienst en cultus nodig waren, worden ook vermeld. In Exodus 35:25,26 worden deze vrouwen, die door middel van spin- en weefwerk hun belangrijke bijdragen aan de tabernakelbouw leverden, eveneens wijs van hart genoemd: En alle vrouwen die wijs van hart waren, sponnen met hun handen vrouwen wiens hart hen bewoog in wijsheid
Salomo
Ook Israëls wijze koning Salomo wist dat wijsheid die God geeft met de gezindheid van het hart te maken heeft. Wij lezen in 1 Koningen 3:9 dat Salomo van de Here God een leb shomea`(een gehoorzaam/luisterend hart) had gevraagd en dat deze bede ook werd verhoord. Blijkens 1 Koningen 4:29 gaf God aan Salomo chokhma/wijsheid en zeer veel verstand (tevuna).
Het is niet vreemd dat het woord chokhma/wijsheid voorkomt in de geschiedenis van koning Salomo, ondermeer in 1 Koningen 4:29-31. Chokhma wordt met betrekking tot Salomo's wijsheid gebruikt, maar eveneens ter aanduiding van de wereldse wijsheid en kennis van oude oosterlingen. Wij lezen: En God gaf chokhma/wijsheid aan Salomo Salomos chokhma was groter dan die van alle Oosterlingen en van alle chokhma van Egypte. Hij was wijzer dan alle mensen In vers 34 komt tweemaal chokhma voor ter aanduiding van Salomo's wijsheid: En men kwam van alle volken om de chokhma' van Salomo te horen Ook in de geschiedenis over het verbond dat Salomo sloot met de Phoenicische koning Hiram en de voorbereidingen die hij trof voor de tempelbouw, wordt zijn door God gegeven wijsheid vermeld: En de Here gaf chokhma aan Salomo (1Kon. 5:12a). Salomo's chokhma was internationaal bekend geworden, blijkens het feit dat de koningin van Sheba hiervan hoorde en dit zelf wilde zien en horen (1Kon. 10). Niet alleen zij wilde dat, want: Koning Salomo was groter dan alle koningen van de aarde in rijkdom en in chokhma. Van heinde en verre kwam men om zijn wijsheid te horen die God in zijn hart had gegeven (1Kon. 10:23-24; verg. 1Kon. 4:34; Pred. 2:26a).
Salomo's wijsheid had met zijn hart en liefde voor God te maken en zo gebruikte hij zijn chokhma/wijsheid in Zijn dienst en bouwde Hem het Huis dat zijn vader David niet mocht bouwen (2Sam. 7:1-16; 1Kron. 17:1-15). Bij de inwijding van de Tempel had Salomo een lang gebed uitgesproken (1Kon. 8:23-53) waarin hij, onder meer, sprak over schuldbelijdenis van zonden die men voor God moest erkennen als plaag van het hart (1Kon. 8:38). Daarna had hij het volk gezegend en hierbij nadrukkelijk gewezen op de noodzaak dat uw hart volkomen zij met de Here onze God, om te wandelen in Zijn inzettingen en Zijn geboden (1Kon. 8:61; vgl. 1Kon. 9:4).
Salomo was door God Zelf onderwezen: Bewaar uw hart boven alles wat te bewaren is (Spr. 4:23). Toen de Here God, na de tempelinwijding, hem voor de tweede maal verscheen, zei Hij: Ik heb uw gebed en smeking gehoord Mijn ogen en hart zullen daar alle dagen zijn indien u voor Mijn aangezicht zult wandelen met een volkomen hart (1Kon. 9:3-4). Gods hart vraagt een volkomen aan Hem toegewijd hart, dát is een wijs hart.
Helaas waren de vreemde vrouwen - waar Salomo zo voor had gewaarschuwd! - toch in staat om zijn hart van de Here God af te trekken om hem zo tot een dwaas te maken. Zijn hart was niet meer volkomen voor de Here, maar verdeeld onder vele vrouwen en hun afgoden: En koning Salomo had veel vreemde vrouwen lief zijn vrouwen trokken zijn hart achter andere goden, zodat zijn hart niet volkomen was met de Here zijn God (1Kon. 11:1-13). Vanaf het moment dat Salomo's hart niet meer volkomen was voor de Here - niet meer geheel aan Hem gewijd - ging het verkeerd met zijn koninkrijk, omdat hij niet meer in wijsheid handelde, maar als een dwaas leefde.
Dagen leren tellen om wijs te worden
De Bijbel leert ons dat Bijbelse wijsheid vooral met het hart van de wijze mens te maken heeft. Het betreft het innerlijke leven, de geestelijke houding jegens God en is daardoor vooral geestelijke wijsheid. Hierin vinden wij voor eigen leven een concrete, geestelijk-praktische les: Bijbelse chokhma/wijsheid houdt in, onze bekwaamheden, vaardigheden in dienst van de Here God stellen, omdat ons hart daartoe door Hem geleid wordt. Denk aan Bezaleël: dienen in Gods schaduw. Bijbelse wijsheid houdt toewijding aan de dienst van God in en betekent Hem boven alles en in alle omstandigheden gehoorzamen en dienen met volkomen toegewijd hart. Een uitnodiging en uitdaging voor elke dag ons gegeven !
Leer ons zo onze dagen tellen
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
1 Alleen de indeling van de Hebreeuwse Bijbel is anders dan in de vertalingen; de inhoud ervan is geheel dezelfde.
2 Naar hem is de bekende Israëlische kunstacademie genoemd (uitspraak: betsaleel).
