Opnieuw hervorming nodig (3)
ds. Oscar Lohuis • 84 - 2008 • Uitgave: 23
“Laat Christus’ woorden in al hun rijkdom in u wonen; onderricht en vermaan elkaar in alle wijsheid, zing met heel uw hart psalmen en hymnen voor God en liederen die de Geest u vol genade ingeeft” (Kol. 3:16).
Het is heel belangrijk dat wij goed nadenken over de wijze waarop christenen samenkomen op zondagmorgen. De verheerlijking van God in onze erediensten is van groot belang. De hele Reformatie is ontstaan omdat er niet alleen in de leer, maar vooral ook in de liturgie van alles bij was gekomen, waarvan de hervormers zeiden: dit hoort niet in de dienst. Ook in onze tijd gebeurt het dat er, onder invloed van de heersende cultuur, dingen bijkomen in de diensten op zondagmorgen, die er eigenlijk niet in thuishoren. In aansluiting op het vorige artikel over aanbidding noem ik nog enkele andere Bijbelse principes die van belang zijn voor de eredienst.
1. De Here wordt geprezen.
Elk aspect van Gods wezen, karakter en daden roept lofprijzing op. Wanneer Gods eigenschappen worden benoemd en Zijn daden worden herinnerd, dan kunnen wij Hem vanuit het diepst van ons hart daarvoor danken. De atmosfeer van de hemel is een atmosfeer van lofprijzing, eenvoudigweg omdat God het waard is. Hij is zo groot en zo liefdevol, dat wij Hem daarvoor willen prijzen. Wij behoren te waken over de geest van lofprijzing in onze diensten. Te veel aandacht voor ontwikkelingen in de gemeente, mededelingen, activiteiten, programma's, een woordje van deze en gene, een bijdragen van enkele taakgroepen, kunstzinnige uitvoeringen en interviews met interessante personen, verlaagt de dienst tot het niveau van een verenigingsbijeenkomst. Laat de sfeer van lofprijzing de boventoon voeren en zorg er voor dat er op andere momenten of op andere manieren aandacht is voor de voornoemde zaken.
2. De muziek dient het Woord.
De schoonheid van aanbidding komt tot uiting in muziek. God heeft ons het lied gegeven en Zijn Woord spreekt op veel plaatsen over muziek en zang. Een aanbiddende gemeente is een zingende gemeente. Daarbij is wel van groot belang dat wij muziek zien als dienaar van het Woord. Luther heeft gezegd: “Muziek is het dienstmeisje van het Woord.” Het gevaar bestaat dat de muziek gaat overheersen. Dan wordt de muziek op zich gezien als iets dat de aanwezigheid van God kan brengen. De muziek wordt gebruikt om de emoties te raken en dat wordt geassocieerd met Gods aanwezigheid. Hoe emotioneler de dienst, hoe meer van God. Maar Gods aanwezigheid kan niet worden opgewekt door harde of zachte, moderne of klassieke muziek. Mijn moeder groeide op in Amsterdam, vlakbij het concertgebouw. Eén keer per jaar nodigt zij mijn vrouw en mij uit om mee te gaan naar een concert. Daar word je geraakt door de muziek. Een keer gebeurde het dat een jonge dame met haar cello, terwijl het hele orkest stil was geworden, de hele zaal van bijna 2000 mensen, zo meevoerde met de muziek die zij maakte, dat je een speld kon horen vallen. Iedereen zat aan zijn stoel gekluisterd te luisteren. Dat doet wat met je. Maar dat heeft niets te maken met de Heilige Geest of met aanbidding. Ware aanbidding is een respons op Goddelijke waarheid. Daarom vinden wij in Kolossenzen 3:16 een duidelijk verband tussen het Woord van Christus en het zingen van liederen. Het is makkelijk om de gemeente met een orgel of met muziekinstrumenten in een bepaalde emotionele toestand te krijgen. Maar dat is nog geen aanbidding. Het gaat erom dat het evangelie gehoord wordt in de liederen en dat de muziek de drager is van het Woord van Christus.
3. De liederen hebben rijke, Bijbelse inhoud.
Laat het woord van Christus rijkelijk in u wonen, ook in de liederen. Wat wij nodig hebben is het woord van Christus te horen in de liederen die wij zingen. Eerst mogen wij aan de voeten van Jezus zitten, luisteren naar Zijn woorden aan ons, ook in het zingen van liederen. Wanneer wij die hebben gehoord kunnen wij ook werkelijk vanuit ons hart Hem danken voor wie Hij is en voor Zijn genade. Laatst mocht ik een Bijbelstudieweekend verzorgen in een gemeente die vierde dat zij zestig jaar bestaat. Een zuster op leeftijd, die al lange tijd bij de gemeente hoort, mocht ook spreken. Een uitspraak die zij deed trof mij, ze zei: “Vroeger luisterden wij vooral naar de Here Jezus en nu heb ik wel eens het gevoel dat Hij vooral naar ons moet luisteren.” Daarmee doelde ze ook op de moderne liederen die veel gaan over onszelf en onze beleving. Het is niet goed als de psalmen en gezangen (zie Kol. 3:16!) grotendeels worden vervangen door koortjes en liederen met weinig theologische en een overwegend subjectieve inhoud. Laat het hart van de gelovigen opveren door de rijke Bijbelse inhoud in de liederen en een ware geest van aanbidding zal het gevolg zijn. Theologie leidt tot doxologie (lofprijzing)! Er zijn zo veel mooie gezangen en hymnen die al zo'n lange tijd, voor zo veel gelovigen van over de hele wereld tot rijke zegen zijn geweest. Sommige van die hymnen hebben een hele bijzondere ontstaansgeschiedenis, waardoor ze nog meer spreken. Wij doen onszelf tekort wanneer wij die rijke schat van de kerk der eeuwen zomaar ongebruikt laten liggen. Elizabeth Elliot schreef: “Bovenaan de lijst van dingen die mij helpen in mijn persoonlijke stille tijd zijn de geweldige oude hymnen die op zo'n bijzondere wijze uiting geven aan dat wat ik zou willen bidden, maar waar ik zelf de woorden niet voor kan vinden.”1 Laat de lofprijzing van onze God heerlijk zijn door liederen te zingen met rijke, Bijbelse inhoud.
Ds. Oscar Lohuis
1 Robert L. Dickie, What the Bible teaches about Worship (New York: Evangelical Press, 2007) p 138. Vertaling OL
Het is heel belangrijk dat wij goed nadenken over de wijze waarop christenen samenkomen op zondagmorgen. De verheerlijking van God in onze erediensten is van groot belang. De hele Reformatie is ontstaan omdat er niet alleen in de leer, maar vooral ook in de liturgie van alles bij was gekomen, waarvan de hervormers zeiden: dit hoort niet in de dienst. Ook in onze tijd gebeurt het dat er, onder invloed van de heersende cultuur, dingen bijkomen in de diensten op zondagmorgen, die er eigenlijk niet in thuishoren. In aansluiting op het vorige artikel over aanbidding noem ik nog enkele andere Bijbelse principes die van belang zijn voor de eredienst.
1. De Here wordt geprezen.
Elk aspect van Gods wezen, karakter en daden roept lofprijzing op. Wanneer Gods eigenschappen worden benoemd en Zijn daden worden herinnerd, dan kunnen wij Hem vanuit het diepst van ons hart daarvoor danken. De atmosfeer van de hemel is een atmosfeer van lofprijzing, eenvoudigweg omdat God het waard is. Hij is zo groot en zo liefdevol, dat wij Hem daarvoor willen prijzen. Wij behoren te waken over de geest van lofprijzing in onze diensten. Te veel aandacht voor ontwikkelingen in de gemeente, mededelingen, activiteiten, programma's, een woordje van deze en gene, een bijdragen van enkele taakgroepen, kunstzinnige uitvoeringen en interviews met interessante personen, verlaagt de dienst tot het niveau van een verenigingsbijeenkomst. Laat de sfeer van lofprijzing de boventoon voeren en zorg er voor dat er op andere momenten of op andere manieren aandacht is voor de voornoemde zaken.
2. De muziek dient het Woord.
De schoonheid van aanbidding komt tot uiting in muziek. God heeft ons het lied gegeven en Zijn Woord spreekt op veel plaatsen over muziek en zang. Een aanbiddende gemeente is een zingende gemeente. Daarbij is wel van groot belang dat wij muziek zien als dienaar van het Woord. Luther heeft gezegd: “Muziek is het dienstmeisje van het Woord.” Het gevaar bestaat dat de muziek gaat overheersen. Dan wordt de muziek op zich gezien als iets dat de aanwezigheid van God kan brengen. De muziek wordt gebruikt om de emoties te raken en dat wordt geassocieerd met Gods aanwezigheid. Hoe emotioneler de dienst, hoe meer van God. Maar Gods aanwezigheid kan niet worden opgewekt door harde of zachte, moderne of klassieke muziek. Mijn moeder groeide op in Amsterdam, vlakbij het concertgebouw. Eén keer per jaar nodigt zij mijn vrouw en mij uit om mee te gaan naar een concert. Daar word je geraakt door de muziek. Een keer gebeurde het dat een jonge dame met haar cello, terwijl het hele orkest stil was geworden, de hele zaal van bijna 2000 mensen, zo meevoerde met de muziek die zij maakte, dat je een speld kon horen vallen. Iedereen zat aan zijn stoel gekluisterd te luisteren. Dat doet wat met je. Maar dat heeft niets te maken met de Heilige Geest of met aanbidding. Ware aanbidding is een respons op Goddelijke waarheid. Daarom vinden wij in Kolossenzen 3:16 een duidelijk verband tussen het Woord van Christus en het zingen van liederen. Het is makkelijk om de gemeente met een orgel of met muziekinstrumenten in een bepaalde emotionele toestand te krijgen. Maar dat is nog geen aanbidding. Het gaat erom dat het evangelie gehoord wordt in de liederen en dat de muziek de drager is van het Woord van Christus.
3. De liederen hebben rijke, Bijbelse inhoud.
Laat het woord van Christus rijkelijk in u wonen, ook in de liederen. Wat wij nodig hebben is het woord van Christus te horen in de liederen die wij zingen. Eerst mogen wij aan de voeten van Jezus zitten, luisteren naar Zijn woorden aan ons, ook in het zingen van liederen. Wanneer wij die hebben gehoord kunnen wij ook werkelijk vanuit ons hart Hem danken voor wie Hij is en voor Zijn genade. Laatst mocht ik een Bijbelstudieweekend verzorgen in een gemeente die vierde dat zij zestig jaar bestaat. Een zuster op leeftijd, die al lange tijd bij de gemeente hoort, mocht ook spreken. Een uitspraak die zij deed trof mij, ze zei: “Vroeger luisterden wij vooral naar de Here Jezus en nu heb ik wel eens het gevoel dat Hij vooral naar ons moet luisteren.” Daarmee doelde ze ook op de moderne liederen die veel gaan over onszelf en onze beleving. Het is niet goed als de psalmen en gezangen (zie Kol. 3:16!) grotendeels worden vervangen door koortjes en liederen met weinig theologische en een overwegend subjectieve inhoud. Laat het hart van de gelovigen opveren door de rijke Bijbelse inhoud in de liederen en een ware geest van aanbidding zal het gevolg zijn. Theologie leidt tot doxologie (lofprijzing)! Er zijn zo veel mooie gezangen en hymnen die al zo'n lange tijd, voor zo veel gelovigen van over de hele wereld tot rijke zegen zijn geweest. Sommige van die hymnen hebben een hele bijzondere ontstaansgeschiedenis, waardoor ze nog meer spreken. Wij doen onszelf tekort wanneer wij die rijke schat van de kerk der eeuwen zomaar ongebruikt laten liggen. Elizabeth Elliot schreef: “Bovenaan de lijst van dingen die mij helpen in mijn persoonlijke stille tijd zijn de geweldige oude hymnen die op zo'n bijzondere wijze uiting geven aan dat wat ik zou willen bidden, maar waar ik zelf de woorden niet voor kan vinden.”1 Laat de lofprijzing van onze God heerlijk zijn door liederen te zingen met rijke, Bijbelse inhoud.
Ds. Oscar Lohuis
1 Robert L. Dickie, What the Bible teaches about Worship (New York: Evangelical Press, 2007) p 138. Vertaling OL
