Psalm 1 - De twee wegen
Gieneke van Veen-Vrolijk • 90 - 2014 • Uitgave: 7
Door de eeuwen heen is het Psalmboek een zeer geliefd en mogelijk wel het meest gelezen Bijbelboek voor vele gelovigen geweest. In welke situatie men zich ook bevindt, de Psalmen spreken er over…
Immers, de meest uiteenlopende omstandigheden en gebeurtenissen die in het mensenleven kunnen voorkomen, komen voor in de Psalmen: vreugde, verdriet, eenzaamheid, verlatenheid, geborgenheid en achtervolging, ziekte en genezing, leven en sterven, rouwen en vieren, hoop en wanhoop, rust en onrust, klagen en huilen, gebed en geroep, jubelen, zingen, musiceren, psalmzingen, loven, aanbidden. Dit alles maakt het Psalmboek persoonlijk en herkenbaar en kan de mens van Godswege diep raken.
Daarom is het Psalmenboek ook zo’n dierbaar ‘troostboek’ waarin de gelovige troost, bemoediging, steun en kracht vindt voor het leven met alle verdriet, moeite, pijn, tegenslagen en teleurstellingen. Hierin vindt de gelovige ook de nodige aansporing, vermaning, terechtwijzing en onderricht om in de juiste relatie met de Here God te leven, hierin te groeien en Hem te dienen. Hierbij hebben lofprijzing en aanbidding een belangrijke plaats.
In de Psalmbesprekingen die we hierbij starten staan we stil bij de verschillende soorten psalmen: lofpsalmen, klaagpsalmen, dankpsalmen, wijsheidspsalmen, enz. In de Psalmen horen we de stem van de Heilige God die ons aanspreekt, troost, leidt en kracht geeft voor elke dag van het leven!
Toegang tot het Psalmboek
Als opening beginnen we met een bespreking van Psalm 1. Immers, deze Psalm vormt de toegang tot het Psalmboek. Door deze toegangspoort betreden we de schatkamer van de Psalmen, waarin we een onuitsprekelijke rijkdom vinden aan Goddelijke woorden, alsook vele diepgaande geestelijke lessen. Zo’n levensles vinden we in deze openingspsalm die geduid kan worden als ‘wijsheidspsalm’. We horen hierin gesteun noch klacht, er vloeien geen tranen, we horen geen smeekbeden, lofprijzing of vrolijk gezang. Wat we horen is een indringende wijsheidsles, zoals die ook naar voren komen in het wijsheidsboek Spreuken1-9. Het betreft een geestelijke wijsheidsles die allesbepalend is voor de levensweg die men kiest en de gevolgen die deze keuze met zich meebrengt. De inhoud van deze les bepaalt de lezer/hoorder bij vragen als: Waar sta ik? Hoe is mijn levensweg en waar leidt deze naar toe?
Inhoud en opbouw van Psalm 1
In grote lijnen worden twee mensengroepen beschreven die fundamenteel van elkaar verschillen en elk duidelijk van elkaar onderscheiden wegen bewandelen. Het gaat om de levensweg van de Godvrezenden (vers 1-3a,6a) en die van de goddelozen (vers 4,6b). De psalmist toont duidelijk de levensstijl van elke mensengroep en de gevolgen en Goddelijke beoordeling van de gekozen levensweg die zij bewandelen. Hierbij wordt de sterke tegenstelling tussen beide levenswegen benadrukt.
De weg van het leven, vers 1-3
De Psalm opent met de zaligspreking ‘welzalig’ – dat is ‘rijk gezegend’, ‘uiterst gelukkig’ – die elk mens betreft die zich verre houdt van de raad, weg en kring van de goddelozen, zondaars en spotters. Tweemaal worden zo drie verschillende termen gebruikt om de levensweg van de mens zonder God te beschrijven (vers 1). Hierbij klinkt door dat omgang met goddelozen de mens op het verkeerde pad brengt. Geheel anders is de weg die wordt bewandeld door de Godvrezenden. Die ‘rijk gezegende’ mens richt zich op de Here God en zijn Woord, aangeduid als ‘Thora’ (Wet) waarin hij zijn levenslust vindt. ‘Dag en nacht’ – dat is voortdurend – houdt het overdenken van Gods Thora, dit woord betekent ‘onderwijzing’, de gelovige bezig (vers 2; vgl. Jozua 1:8; Psalm 119:97). Dit is bron van ware vreugde! Dit duidt op een leven vanuit Gods Woord, waardoor het mensenleven wordt bepaald en doortrokken. Deze wijze levenshouding maakt de mens vruchtbaar als een altijd groene boom, die ondanks tijden van hitte en droogte toch fris blijft dankzij de kostelijke waterstroom (vgl. Jeremia 17:7-8). Dit water verandert en voedt de boom en geeft vrucht (vgl. Galaten 5:22).
De weg van het kwaad, vers 4-5
In schril contrast hiermee staat de weg van de goddeloze, die wordt vergeleken met wegdwarrelend kaf in de wind, als beeld van vruchteloos, nutteloos, waardeloos en machteloos zijn (vers 4). Het gevolg hiervan is dat de mens die deze levensweg begaat uiteindelijk niet in het gericht zal kunnen standhouden, evenmin als de zondaars in de vergadering van de rechtvaardigen kunnen zijn (vers 5). De bestemming van de ‘kaf-mens’ is onheil en verlorenheid. Duidelijk blijkt hier wat de vreselijke gevolgen zijn van een verkeerde levenskeuze…
Scheiding van wegen, vers 6
In een slotconclusie worden de twee mensengroepen met hun eigen weg nogmaals genoemd. Er is geen midden- of tussenweg. De weg van Gods Woord biedt een gelukkig leven ‘door de Here gekend’. Dit betekent dat Hij betrokken is bij de rechtvaardigen in Hem (Romeinen 3:23-25,28; 5:1) en hen nabij is op hun weg naar het eeuwige leven. De levensweg van de goddelozen loopt echter uit op eeuwige ondergang. Deze ernstige boodschap confronteert de mens met de oproep de juiste levensweg te kiezen. En op die weg van het Leven (Johannes 11:25) mag de rechtvaardige groeien in de wijsheid vanuit Gods Woord om zo vrucht te dragen.
Gieneke van Veen-Vrolijk
Immers, de meest uiteenlopende omstandigheden en gebeurtenissen die in het mensenleven kunnen voorkomen, komen voor in de Psalmen: vreugde, verdriet, eenzaamheid, verlatenheid, geborgenheid en achtervolging, ziekte en genezing, leven en sterven, rouwen en vieren, hoop en wanhoop, rust en onrust, klagen en huilen, gebed en geroep, jubelen, zingen, musiceren, psalmzingen, loven, aanbidden. Dit alles maakt het Psalmboek persoonlijk en herkenbaar en kan de mens van Godswege diep raken.
Daarom is het Psalmenboek ook zo’n dierbaar ‘troostboek’ waarin de gelovige troost, bemoediging, steun en kracht vindt voor het leven met alle verdriet, moeite, pijn, tegenslagen en teleurstellingen. Hierin vindt de gelovige ook de nodige aansporing, vermaning, terechtwijzing en onderricht om in de juiste relatie met de Here God te leven, hierin te groeien en Hem te dienen. Hierbij hebben lofprijzing en aanbidding een belangrijke plaats.
In de Psalmbesprekingen die we hierbij starten staan we stil bij de verschillende soorten psalmen: lofpsalmen, klaagpsalmen, dankpsalmen, wijsheidspsalmen, enz. In de Psalmen horen we de stem van de Heilige God die ons aanspreekt, troost, leidt en kracht geeft voor elke dag van het leven!
Toegang tot het Psalmboek
Als opening beginnen we met een bespreking van Psalm 1. Immers, deze Psalm vormt de toegang tot het Psalmboek. Door deze toegangspoort betreden we de schatkamer van de Psalmen, waarin we een onuitsprekelijke rijkdom vinden aan Goddelijke woorden, alsook vele diepgaande geestelijke lessen. Zo’n levensles vinden we in deze openingspsalm die geduid kan worden als ‘wijsheidspsalm’. We horen hierin gesteun noch klacht, er vloeien geen tranen, we horen geen smeekbeden, lofprijzing of vrolijk gezang. Wat we horen is een indringende wijsheidsles, zoals die ook naar voren komen in het wijsheidsboek Spreuken1-9. Het betreft een geestelijke wijsheidsles die allesbepalend is voor de levensweg die men kiest en de gevolgen die deze keuze met zich meebrengt. De inhoud van deze les bepaalt de lezer/hoorder bij vragen als: Waar sta ik? Hoe is mijn levensweg en waar leidt deze naar toe?
Inhoud en opbouw van Psalm 1
In grote lijnen worden twee mensengroepen beschreven die fundamenteel van elkaar verschillen en elk duidelijk van elkaar onderscheiden wegen bewandelen. Het gaat om de levensweg van de Godvrezenden (vers 1-3a,6a) en die van de goddelozen (vers 4,6b). De psalmist toont duidelijk de levensstijl van elke mensengroep en de gevolgen en Goddelijke beoordeling van de gekozen levensweg die zij bewandelen. Hierbij wordt de sterke tegenstelling tussen beide levenswegen benadrukt.
De weg van het leven, vers 1-3
De Psalm opent met de zaligspreking ‘welzalig’ – dat is ‘rijk gezegend’, ‘uiterst gelukkig’ – die elk mens betreft die zich verre houdt van de raad, weg en kring van de goddelozen, zondaars en spotters. Tweemaal worden zo drie verschillende termen gebruikt om de levensweg van de mens zonder God te beschrijven (vers 1). Hierbij klinkt door dat omgang met goddelozen de mens op het verkeerde pad brengt. Geheel anders is de weg die wordt bewandeld door de Godvrezenden. Die ‘rijk gezegende’ mens richt zich op de Here God en zijn Woord, aangeduid als ‘Thora’ (Wet) waarin hij zijn levenslust vindt. ‘Dag en nacht’ – dat is voortdurend – houdt het overdenken van Gods Thora, dit woord betekent ‘onderwijzing’, de gelovige bezig (vers 2; vgl. Jozua 1:8; Psalm 119:97). Dit is bron van ware vreugde! Dit duidt op een leven vanuit Gods Woord, waardoor het mensenleven wordt bepaald en doortrokken. Deze wijze levenshouding maakt de mens vruchtbaar als een altijd groene boom, die ondanks tijden van hitte en droogte toch fris blijft dankzij de kostelijke waterstroom (vgl. Jeremia 17:7-8). Dit water verandert en voedt de boom en geeft vrucht (vgl. Galaten 5:22).
De weg van het kwaad, vers 4-5
In schril contrast hiermee staat de weg van de goddeloze, die wordt vergeleken met wegdwarrelend kaf in de wind, als beeld van vruchteloos, nutteloos, waardeloos en machteloos zijn (vers 4). Het gevolg hiervan is dat de mens die deze levensweg begaat uiteindelijk niet in het gericht zal kunnen standhouden, evenmin als de zondaars in de vergadering van de rechtvaardigen kunnen zijn (vers 5). De bestemming van de ‘kaf-mens’ is onheil en verlorenheid. Duidelijk blijkt hier wat de vreselijke gevolgen zijn van een verkeerde levenskeuze…
Scheiding van wegen, vers 6
In een slotconclusie worden de twee mensengroepen met hun eigen weg nogmaals genoemd. Er is geen midden- of tussenweg. De weg van Gods Woord biedt een gelukkig leven ‘door de Here gekend’. Dit betekent dat Hij betrokken is bij de rechtvaardigen in Hem (Romeinen 3:23-25,28; 5:1) en hen nabij is op hun weg naar het eeuwige leven. De levensweg van de goddelozen loopt echter uit op eeuwige ondergang. Deze ernstige boodschap confronteert de mens met de oproep de juiste levensweg te kiezen. En op die weg van het Leven (Johannes 11:25) mag de rechtvaardige groeien in de wijsheid vanuit Gods Woord om zo vrucht te dragen.
Gieneke van Veen-Vrolijk
