Waarom 4 evangeliën?

Arthur W. Pink / vert. Herman de Heus • 79 - 2003/04 • Uitgave: 5
Waarom 4 evangeliën?
4 - Evangeliën van het Nieuwe Testament
4 - Levende wezens in de hemel
4 - “Spruit”-gestalten in de profetie


Het is reeds laat om deze vraag te stellen. Hoeveel generaties hebben het Nieuwe Testament al in handen gehad, tachtig, negentig? Toch zijn er vandaag nog vele christenen die weliswaar vertrouwd zijn met de inhoud, maar vreemd staan tegenover het eigene in vorm en aard van de evangeliën naar Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes. Doch waar zij ‘slechts’ vier levensbeschrijvingen van Christus zien, tonen de verschillen ons hun ware betekenis en volmaaktheid. Zorgvuldig lezend valt op dat in geen van de vier, noch in alle tesamen, een volledige beschrijving te vinden is van de aardse dienst van onze Heiland. De evangelisten voelen zich niet geroepen om de hiaten op te vullen. Over zijn jeugd wordt weinig verteld en ook het verslag van zijn openbare leven is fragmentarisch, getuige Johannes’ slotzin: Er zijn echter nog vele andere dingen die Jezus gedaan heeft; indien deze één voor één beschreven werden, dan zou, naar ik meen, de wereld zelf de boeken, die geschreven werden, niet kunnen bevatten.
Als het geen volledige levensbeschrijvingen van Christus zijn, wat zijn de evangeliën dan wel? Allereerst vier boeken, op schrift gesteld door mannen die bewogen waren door de Geest Gods, volmaakt en foutloos. Daarnaast zijn het boeken naar een welomlijnd plan van de Heilige Geest, die beschikt wat in- en wat uitgesloten wordt, zoals Hij elk gedeelte van de Heilige Schrift ontworpen heeft. Kijk naar het boek Genesis. Waarom worden de eerste tweeduizend jaar van onze geschiedenis in slechts elf hoofdstukken beschreven en worden er negenendertig uitgetrokken voor de volgende driehonderd jaar? Waarom wordt langer gesproken over Jozef in Egypte dan over de schepping? Waarom wordt de geschiedenis van Israël uitvoerig verhaald en worden volken als de Egyptenaren, Babyloniërs en Perzen welhaast genegeerd? Het antwoord op al deze vragen is dat de Heilige Geest insluit wat beantwoordt aan zijn doel en het overige uitsluit. Het doel van Genesis is om de oorsprong te verklaren van het volk dat zo’n prominente plaats in het Oude Testament inneemt. En het doel van elk van de evangeliën is om vanuit een bepaald gezichtspunt Christus te laten zien. Het eerste van de vier dieren in Openbaring 4:7 lijkt op een leeuw. Het is de leeuw uit de stam Juda, de wortel Davids en verwijst naar het eerste, het evangelie naar Matteüs waarin Christus wordt voorgesteld als Zoon van David, de Koning der Joden. Daartoe opent de schrijver met een geslachtsregister waaruit de koninklijke bloedlijn blijkt en komen wijze mannen uit het oosten de Koning der Joden vereren. Het zijn officiële titels die onze Zaligmaker krijgt, van een Joodse man die als voormalig belastingontvanger in Romeinse dienst weet wat het is om gehaat te zijn bij volksgenoten. Jeremia profeteerde de komst van de Messias en zijn woorden komen overeen met die van Matteüs: "Zie, de dagen komen, luidt het woord des Heren, dat Ik aan David een rechtvaardige Spruit zal verwekken; die zal als koning regeren en verstandig handelen, die zal recht en gerechtigheid doen in het land" (23:5).

Het tweede van de vier dieren in Openbaring 4:7 lijkt op een rund. En zo dienstbaar als het rund was voor Israël, zo schildert Marcus Jezus als de volmaakte dienstknecht des Heren. Het tweede evangelie begint dan ook meteen met Jezus’ publieke optreden, zijn bediening, en beschrijft van alle vier de meeste wonderen, zijnde daden van bediening. De schrijver was zelf ook dienstbaar. Geen apostel, maar dienstknecht van apostelen, getuige Paulus’ woorden aan Timoteüs: Haal Marcus af en breng hem mede, want hij is mij van veel nut voor de dienst. Als wij in Zacharia lezen: "Voorwaar, zie, Ik zal mijn knecht, de Spruit, doen komen" (3:8), dan vindt dit zijn weerklank in het tweede evangelie.
Het derde van de vier dieren in Openbaring 4:7 heeft een gelaat als van een mens. Dit komt overeen met het derde, het evangelie naar Lucas, waarin Christus beschreven wordt als de Zoon des mensen, verbonden met maar ook afstekend tegen mensenzonen. Het geslachtsregister gaat hier dan ook helemaal terug naar de eerste mens en, zijnde de volmaakte Mens, wordt Jezus vaak in gebed gevonden. De schrijver Lucas was geneesheer van beroep en in die hoedanigheid zeer bekend met de menselijke natuur en menselijke aandoeningen. Er zijn goede gronden om te geloven dat Lucas geen Jood was, maar uit de heidenen afkomstig en daarom stelt hij Christus aan ons voor als de Zoon des mensen en niet als de Zoon van David. Ook het gezichtspunt van dit derde evangelie wordt duidelijk aangeduid in de profetieën. Het is wederom Zacharia die spreekt: "Zo zegt de Here der heerscharen: zie, een man, wiens naam is Spruit" (6:12). Het laatste van de vier dieren in Openbaring 4:7 lijkt op een vliegende arend. Waar de eerste drie dieren op het land leven en de eerste drie evangeliën Christus beschrijven in een aardse verbondenheid, maakt het vierde zich los van de aarde en neemt een hoge vlucht om Christus bekend te maken als de Zoon van God. In de openingsverzen reizen wij terug naar toen er nog geen tijd bestond en wij zien Christus als het Woord, in den beginne, met God en Zelf God. De titels waarmee onze Verlosser in dit laatste evangelie wordt aangeduid zijn goddelijk: de eniggeboren Zoon van de Vader, het Lam Gods, het Licht der Wereld. Wij worden opgeroepen te bidden in Zijn Naam en de Heilige Geest zal komen van de Zoon zowel als van de Vader. Voor het op schrift stellen was een man nodig zeer spiritueel van aard. En een betere keuze dan Johannes, de discipel dien Jezus liefhad, is nauwelijks denkbaar. Hoe treffend dat juist hij die lag aan de boezem van Jezus, zijn Heer en Heiland later tekende als de eniggeboren Zoon, die aan de boezem des Vaders is. In Jesaja lezen wij: "Te dien dage zal wat de Here doet uitspruiten tot sieraad en heerlijkheid zijn" (4:2).Het behoeft geen betoog dat hiermee wordt vooruitgewezen naar de Zoon van God uit het vierde evangelie.
Waarom vier evangeliën? Waarom geen drie of vijf? God doet niets zonder reden. Bestudering van de Schrift toont de betekenis van het getal vier. Vier is het getal van de aarde. Er zijn vier windrichtingen, vier seizoenen, vier elementen. De Schrift verdeelt de aardbewoners onder in vieren: stam en taal en volk en natie. Het vierde van de tien geboden heeft van doen met rust van al het werk op aarde en de vierde regel van het gebed des Heren zegt: uw wil geschiede ook op de aarde. Daarom heeft de Heilige Geest ons vier evangeliën gegeven, om de aardse bediening voort te zetten van Hem die in de hemelen is.

Arthur W. Pink
Vertaling: Herman de Heus