Wat is Profetie?... Spreken namens God!
Gert van de Weerd • 85 - 2009 • Uitgave: 3
Wie spreekt namens God is een profeet: ‘Nooit is een profetie voortgekomen uit menselijk initiatief: mensen die namens God spraken werden daartoe altijd gedreven door de heilige Geest’ (2Petr. 1:21). Alle spreken van God is profetie; dus ook Gods wet, Zijn vermaningen, een goddelijk oordeel en… toekomstprofetie. Veel voorzeggende profetie is reeds vervuld. Een belangrijk deel nog niet. Dat noemen we Eindtijdprofetie.
De Raad Gods
God heeft een plan met de mens; dat is De Raad Gods. De profeten gunnen ons een blik in die Raad; ‘Voorzeker, de Here HERE doet geen ding, of Hij openbaart zijn Raad aan zijn knechten, de profeten’ (Amos 3:7).
De Raad Gods is eeuwig en verandert niet (Hebr. 6:17). We hebben niet te maken met een wispelturige God. Daarom moeten we profetie altijd belichten tegen het grote einddoel. Dat wordt helder omschreven in Efeziërs 1:8b-10 (NBV):
Hij (God) heeft ons in al zijn wijsheid en inzicht dit mysterie onthuld: zijn voornemen om met Christus de voltooiing van de tijd te verwezenlijken en zijn besluit om alles in de hemel en op aarde onder één hoofd bijeen te brengen, onder Christus.
Hemel en aarde worden dus aan Jezus Christus gegeven. Dat wordt werkelijkheid:
1. Als Jezus Christus Zijn Gemeente ophaalt en naar de hemel meeneemt (1Tess. 4:16-17).
2. In de toekomstige verheffing van Jezus tot Messiaskoning in Jeruzalem.
Is profetie geheimtaal?
Daar lijkt het wel op, want veel verklaringen houden zich niet aan de letterlijk betekenis van de Bijbel. Op het eerste gezicht lijkt dat vreemd, maar die trieste ontsporing is al lang geleden ontstaan.
Van oorsprong was het christendom een variant op het Jodendom. In het tijdvak van de Joodse oorlogen (67-70 en 132-135 na Chr.) groeiden Joden en christenen echter uit elkaar. Dat ontaardde in vijandschap en zo ontstond antisemitisme.
In de vroegchristelijke kerk volgde men de letterlijke betekenis van de Bijbel. Die sprak van een heilrijke toekomst voor Israël op aarde en een hemelse toekomst voor de Gemeente. Israël is dus onze ‘broeder in het Heil’. Helaas ontwikkelde zich een elite binnen de kerk, die de blik steeds minder op God richtte en wereldse macht verzamelde. Vele ‘kerkvorsten’ snakten naar glorie op aarde en in die ‘dogmatiek’ paste Israël niet!
Israël werd ‘de kerk’
Langzaam maar zeker begon men de heilsprofetieën aan Israël op de kerk toe te passen. Dat de Bijbel iets heel anders leert, bleek geen beletsel. De kerkvader Origenes (185-254) was de eerste die het ‘nieuwe denken’ een officieel tintje gaf en er een theologie van maakte. We noemen dat: De Allegorische Uitleg.
De nieuwe kijk op profetie bood geen ruimte voor Israël. En op veel plaatsen in de Bijbel waar de naam Israël in profetie werd gevonden, begon men ‘de kerk’ in te vullen. Daarin was men wonderlijk kieskeurig. De heilsbeloften werden overgenomen; de vervloekingen mochten de Joden houden (?). Dankzij ‘de nieuwe theologie’ kreeg de christelijke kerk zijn excuus om naar aardse macht en glorie te streven. Zo werd het een werelds instituut, dat via een eigen staat (het Vaticaan) en de inquisitie brute macht uitoefenden.
In de allegorische uitleg wordt veel profetie niet meer naar de letter verstaan. Gangbare begrippen, die een voor de hand liggende betekenis hebben, blijken plotseling iets geheel anders te betekenen. Voor de gewone man werd de Bijbel zo tot geheimschrift, die alleen nog door specialisten verklaard kon worden. Zeker als het om de uitleg van profetie ging.
Dogmatische belemmeringen
De allegorische denkwijze sluit de deuren tot een heldere verklaring. Zo kan het, volgens velen, niet mogelijk zijn, dat Jezus Christus terugkomt om Koning over Israël te worden. Ook wordt een toekomstig aards Godsrijk (Duizendjarig Rijk) en de herbouw van de tempel resoluut van de hand gewezen. Maar dat zijn nu juist de centrale thema’s waarover veel profetieën in Bijbel handelen. Als we profetie willen doorgronden, dan moeten we de Bijbel serieus nemen en de tekst letterlijk verstaan. Geen hocus-pocus toepassen om de uitleg naar eigen smaak te verdraaien.
Toen kwam Israël terug
De allegorische uitleg van de Bijbel botst met de profetieën die over het Messiaanse Rijk spreken. Dat probleem werd nog verergerd toen het volk Israël in 1948 een eigen staat vormde en in steeds grotere getale terugkeerde naar het beloofde land. Men kon er niet omheen: hier werden oude profetieën vervuld! Dus werd de theologie herzien?... Helaas; nauwelijks. Wel ontstond onrust over de betekenis van Messiaanse profetie. Echter, in plaats van de theologie te herzien, gingen vele kerken een keuze uit de weg. Daarom begon men in de prediking eindtijdprofetie te mijden. Een voorbeeld: Micha 5:1 (NBG) is een tekst die vaak in de kersttijd wordt gelezen: ‘En gij, Bethlehem Efrata, al zijt gij klein onder de geslachten van Juda, uit u zal Mij voortkomen die een heerser zal zijn over Israël en wiens oorsprong is van ouds, van de dagen der eeuwigheid.’
Micha 5:1 voorzegt de geboorte van Jezus in Bethlehem. Maar leest u wel goed? Er staat ook: die een heerser zal zijn over Israël. Dus: koning over Israël. Die profetie is nooit vervuld! Dat gaat nog gebeuren. Het vreemde is nu dat de verzen na Micha 5:1 zelden bij de prediking aan bod komen! Vers 3-4a: ‘Dan zal Hij 1) staan en hen 2) weiden in de kracht des HEREN, in de majesteit van de naam des HEREN, zijns Gods; en zij 2) zullen rustig wonen, want nu zal Hij 1) groot 3) zijn tot aan de einden der aarde, en Hij 1) zal vrede 4) zijn.’ En vers 7-8 ‘En het overblijfsel van Jakob 2) zal zijn onder de natiën, te midden van vele volkeren als een leeuw onder de dieren des wouds, als een jonge leeuw onder de schaapskudden, die, wanneer hij er binnendringt, neerslaat en verscheurt, zonder dat iemand redt. Uw hand 1) zal verheven zijn boven uw tegenstanders, en al uw vijanden zullen worden uitgeroeid.’
1) Jezus Christus. 2) Het volk Israël. 3) Jezus wordt ‘groot’. Dat is: Hij wordt koning in Jeruzalem. 4) Vrede op aarde? Dat is nooit gebeurd. Dat is het Messiaanse Rijk!
Samengevat profeteert Micha:
1. Er komt een tijd dat het volk Israël machtig zal worden (Micha 5:7a).
2. Jezus Christus wordt koning over de aarde.
3. Er wordt een toestand van bestendige vrede bereikt (Vrede op aarde - Lucas 2:14).
4. Alle vijanden van Israël worden uitgeroeid.
Elk van deze vier punten is alleen uit te leggen indien er zicht is op het Messiaanse Rijk. Als je dat Rijk negeert, verliest de profetie zijn kracht en logica.
Na de lezing van Micha 5:1 gaat de predikant gewoonlijk over tot andere profetieën over de geboorte van Jezus. De verzen daarna komen zelden aan bod; de uitleg nog minder. Preken uit de profetenboeken en Openbaring zijn in veel kerken zeldzaam geworden. Zo wordt de Bijbel alsmaar dunner en het evangelie steeds armer. Daarmee ontvalt de kerk een groot stuk zegen. Want met het bestuderen van Bijbelse profetie komt u tot de kern van het evangelie en leert u God beter kennen. Dan komt u dichter bij Hem, die wij door Jezus Christus ‘Vader’ mogen noemen.
Gert van de Weerd
Uit: God bepaalt de tijd; uitgave Het Zoeklicht.
De Raad Gods
God heeft een plan met de mens; dat is De Raad Gods. De profeten gunnen ons een blik in die Raad; ‘Voorzeker, de Here HERE doet geen ding, of Hij openbaart zijn Raad aan zijn knechten, de profeten’ (Amos 3:7).
De Raad Gods is eeuwig en verandert niet (Hebr. 6:17). We hebben niet te maken met een wispelturige God. Daarom moeten we profetie altijd belichten tegen het grote einddoel. Dat wordt helder omschreven in Efeziërs 1:8b-10 (NBV):
Hij (God) heeft ons in al zijn wijsheid en inzicht dit mysterie onthuld: zijn voornemen om met Christus de voltooiing van de tijd te verwezenlijken en zijn besluit om alles in de hemel en op aarde onder één hoofd bijeen te brengen, onder Christus.
Hemel en aarde worden dus aan Jezus Christus gegeven. Dat wordt werkelijkheid:
1. Als Jezus Christus Zijn Gemeente ophaalt en naar de hemel meeneemt (1Tess. 4:16-17).
2. In de toekomstige verheffing van Jezus tot Messiaskoning in Jeruzalem.
Is profetie geheimtaal?
Daar lijkt het wel op, want veel verklaringen houden zich niet aan de letterlijk betekenis van de Bijbel. Op het eerste gezicht lijkt dat vreemd, maar die trieste ontsporing is al lang geleden ontstaan.
Van oorsprong was het christendom een variant op het Jodendom. In het tijdvak van de Joodse oorlogen (67-70 en 132-135 na Chr.) groeiden Joden en christenen echter uit elkaar. Dat ontaardde in vijandschap en zo ontstond antisemitisme.
In de vroegchristelijke kerk volgde men de letterlijke betekenis van de Bijbel. Die sprak van een heilrijke toekomst voor Israël op aarde en een hemelse toekomst voor de Gemeente. Israël is dus onze ‘broeder in het Heil’. Helaas ontwikkelde zich een elite binnen de kerk, die de blik steeds minder op God richtte en wereldse macht verzamelde. Vele ‘kerkvorsten’ snakten naar glorie op aarde en in die ‘dogmatiek’ paste Israël niet!
Israël werd ‘de kerk’
Langzaam maar zeker begon men de heilsprofetieën aan Israël op de kerk toe te passen. Dat de Bijbel iets heel anders leert, bleek geen beletsel. De kerkvader Origenes (185-254) was de eerste die het ‘nieuwe denken’ een officieel tintje gaf en er een theologie van maakte. We noemen dat: De Allegorische Uitleg.
De nieuwe kijk op profetie bood geen ruimte voor Israël. En op veel plaatsen in de Bijbel waar de naam Israël in profetie werd gevonden, begon men ‘de kerk’ in te vullen. Daarin was men wonderlijk kieskeurig. De heilsbeloften werden overgenomen; de vervloekingen mochten de Joden houden (?). Dankzij ‘de nieuwe theologie’ kreeg de christelijke kerk zijn excuus om naar aardse macht en glorie te streven. Zo werd het een werelds instituut, dat via een eigen staat (het Vaticaan) en de inquisitie brute macht uitoefenden.
In de allegorische uitleg wordt veel profetie niet meer naar de letter verstaan. Gangbare begrippen, die een voor de hand liggende betekenis hebben, blijken plotseling iets geheel anders te betekenen. Voor de gewone man werd de Bijbel zo tot geheimschrift, die alleen nog door specialisten verklaard kon worden. Zeker als het om de uitleg van profetie ging.
Dogmatische belemmeringen
De allegorische denkwijze sluit de deuren tot een heldere verklaring. Zo kan het, volgens velen, niet mogelijk zijn, dat Jezus Christus terugkomt om Koning over Israël te worden. Ook wordt een toekomstig aards Godsrijk (Duizendjarig Rijk) en de herbouw van de tempel resoluut van de hand gewezen. Maar dat zijn nu juist de centrale thema’s waarover veel profetieën in Bijbel handelen. Als we profetie willen doorgronden, dan moeten we de Bijbel serieus nemen en de tekst letterlijk verstaan. Geen hocus-pocus toepassen om de uitleg naar eigen smaak te verdraaien.
Toen kwam Israël terug
De allegorische uitleg van de Bijbel botst met de profetieën die over het Messiaanse Rijk spreken. Dat probleem werd nog verergerd toen het volk Israël in 1948 een eigen staat vormde en in steeds grotere getale terugkeerde naar het beloofde land. Men kon er niet omheen: hier werden oude profetieën vervuld! Dus werd de theologie herzien?... Helaas; nauwelijks. Wel ontstond onrust over de betekenis van Messiaanse profetie. Echter, in plaats van de theologie te herzien, gingen vele kerken een keuze uit de weg. Daarom begon men in de prediking eindtijdprofetie te mijden. Een voorbeeld: Micha 5:1 (NBG) is een tekst die vaak in de kersttijd wordt gelezen: ‘En gij, Bethlehem Efrata, al zijt gij klein onder de geslachten van Juda, uit u zal Mij voortkomen die een heerser zal zijn over Israël en wiens oorsprong is van ouds, van de dagen der eeuwigheid.’
Micha 5:1 voorzegt de geboorte van Jezus in Bethlehem. Maar leest u wel goed? Er staat ook: die een heerser zal zijn over Israël. Dus: koning over Israël. Die profetie is nooit vervuld! Dat gaat nog gebeuren. Het vreemde is nu dat de verzen na Micha 5:1 zelden bij de prediking aan bod komen! Vers 3-4a: ‘Dan zal Hij 1) staan en hen 2) weiden in de kracht des HEREN, in de majesteit van de naam des HEREN, zijns Gods; en zij 2) zullen rustig wonen, want nu zal Hij 1) groot 3) zijn tot aan de einden der aarde, en Hij 1) zal vrede 4) zijn.’ En vers 7-8 ‘En het overblijfsel van Jakob 2) zal zijn onder de natiën, te midden van vele volkeren als een leeuw onder de dieren des wouds, als een jonge leeuw onder de schaapskudden, die, wanneer hij er binnendringt, neerslaat en verscheurt, zonder dat iemand redt. Uw hand 1) zal verheven zijn boven uw tegenstanders, en al uw vijanden zullen worden uitgeroeid.’
1) Jezus Christus. 2) Het volk Israël. 3) Jezus wordt ‘groot’. Dat is: Hij wordt koning in Jeruzalem. 4) Vrede op aarde? Dat is nooit gebeurd. Dat is het Messiaanse Rijk!
Samengevat profeteert Micha:
1. Er komt een tijd dat het volk Israël machtig zal worden (Micha 5:7a).
2. Jezus Christus wordt koning over de aarde.
3. Er wordt een toestand van bestendige vrede bereikt (Vrede op aarde - Lucas 2:14).
4. Alle vijanden van Israël worden uitgeroeid.
Elk van deze vier punten is alleen uit te leggen indien er zicht is op het Messiaanse Rijk. Als je dat Rijk negeert, verliest de profetie zijn kracht en logica.
Na de lezing van Micha 5:1 gaat de predikant gewoonlijk over tot andere profetieën over de geboorte van Jezus. De verzen daarna komen zelden aan bod; de uitleg nog minder. Preken uit de profetenboeken en Openbaring zijn in veel kerken zeldzaam geworden. Zo wordt de Bijbel alsmaar dunner en het evangelie steeds armer. Daarmee ontvalt de kerk een groot stuk zegen. Want met het bestuderen van Bijbelse profetie komt u tot de kern van het evangelie en leert u God beter kennen. Dan komt u dichter bij Hem, die wij door Jezus Christus ‘Vader’ mogen noemen.
Gert van de Weerd
Uit: God bepaalt de tijd; uitgave Het Zoeklicht.
