'Batach' - Geloofsvertrouwen
Gieneke van Veen-Vrolijk • 88 - 2012 • Uitgave: 1
In de Hebreeuwse Bijbel komen woorden en uitdrukkingen voor die behoren tot het 'geloofsvocabulaire'. Tot deze Bijbelse geloofswoordenschat behoort ongetwijfeld het Hebreeuwse werkwoord 'batach' (vertrouwen).
De basisbetekenis van 'batach' is 'vertrouwen' op iets of iemand, maar dit werkwoord betekent ook: zich zeker voelen, onbezorgd zijn, zich toevertrouwen aan, hopen, vertrouwen stellen op. Opvallend is het dat bij laatstgenoemde betekenis van 'batach' meestal de reden of grond van de zekerheid genoemd wordt. Hierbij wordt het vanuit de Schrift duidelijk dat dit werkwoord met name gebruikt wordt met betrekking tot de volkomen zekerheid die men vindt in de Here God, in alles wat Hij is en biedt. Een betekenisvol bijbels begrip om een Nieuwjaar mee in te gaan!
Ongegrond vertrouwen
In het OT komt 'batach' ook waarschuwend in negatieve zin voor, wat betreft het vertrouwen op valse zekerheid, als men vertrouwt op iets of iemand dat/die onbetrouwbaar blijkt. Het gaat dan om het vertrouwen stellen op iets negatiefs en/of geloven in iemand die bedrieglijke zekerheid biedt. In veel gevallen wordt dit ongegronde vertrouwen in de Bijbel vermeld als tegenstelling tot het vertrouwen in de Here God, waartoe de mens vanuit de Schrift wordt opgeroepen.
Zo waarschuwt Spreuken tegen vertrouwen op rijkdom: 'Wie op zijn rijkdom 'batach'/vertrouwt, die zal ten val komen' (Spreuken 11:28). Ook de psalmist van Psalm 52 houdt ons dit voor als hij de godloze mens beschrijft en hun uiteindelijke onheil (vers 3-7) en uitloopt op de scherpe tegenstelling tussen vertrouwen op bezit en het zegenrijke Godsvertrouwen: 'Zie, de man die 'op zijn grote rijkdom 'batach'/vertrouwd'. 'Maar' ik 'batach'/vertrouw(de) op Gods genade voor eeuwig en altijd' (vers 9-10; vgl. Psalm 49:7). Bij herhaling waarschuwt Gods Woord voor vertrouwen op bedrieglijke onbetrouwbare, door de mens geboden 'vastheden'. 'Het is beter bij de Here te schuilen dan zich aan mensen' edelen 'batach'/toe te vertrouwen' (Psalm 118:8-9). De Schrift leert ons dat het dwaas is om te vertrouwen op iets of iemand meer dan op God, en buiten Hem zekerheden te zoeken. Vertrouwen buiten God om leidt slechts tot teleurstelling, maar in Zijn zorg ligt de onwankelbare basis van ons vertrouwen. Ook eigen, boven God gestelde inzichten zijn misleidend en leiden tot fouten maken: 'Vertrouw op de HERE met heel je hart en steun niet op je (eigen) inzicht' (Spreuken 3:5).
Wie de HERE vreest
'Onze God is in de hemel' roept de psalmist in Psalm 115 uit (vers 3) en wijst vervolgens op de fundamentele tegenstelling tussen vertrouwen op machteloze en dode afgoden (vers 4-8) en het gelovige vertrouwen op de almachtige, levende God, waarna dringend de oproep klinkt tot volkomen 'batach'/vertrouwen op de Here God: 'Israël' huis van Aäron' U die de HERE vreest 'batach'/vertrouw op de HERE' (vers 9-11). Deze indringende oproep klonk en klinkt nog steeds voor geheel Israël en geldt onverminderd nu voor ieder die de Here vreest. Wie de Here vreest en eerbiedig liefheeft en dient, wordt opgeroepen volkomen op Hem en Zijn Woord te vertrouwen. Daarop rust Zijn zegen, voor groot en klein! (vers 13) Dat is Gods oproep voor 2012! 'Wie is er die de Here vreest'? (Jesaja 50:10).
Vertrouwen gegrond in God
Ook de profeet Jeremia kent het gevaar en de vreselijke gevolgen van het vertrouwen op menselijke krachten en vertoon, terwijl het hart van de Here God afwijkt. Hierbij wijst hij ook op de zegenrijke vruchten van de mens die in God zijn vertrouwen stelt 'Gezegend de man die op de Here 'batach'/vertrouwt'' (Jeremia 17:2-8). Wie zich zo aan God toevertrouwt, heeft de heerlijke belofte die hier wordt geboden en zal door Hem gezegend vrucht dragen!
Dan dragen we ook de vrucht van lofprijzing en zingen een 'nieuw lied' als lofzang voor onze God. Dat kan voor anderen een aansprekend getuigenis zijn, waardoor ook zij leren op God te 'batach'/vertrouwen (Psalm 40:4-5). Een uitdaging voor een nieuwjaar!
Rijk gezegend wie vertrouwen
De rijke zegen van het Godsvertrouwen wordt herhaaldelijk in de Schrift benadrukt. Als een nodigende uitroep: 'HERE van de legermachten! Rijk gezegend de mens die op U 'batach'/vertrouwt'' (Psalm 84:13). Ook als een stelling luidt het: 'wie op de Here 'batach'/vertrouwt is rijk gezegend' (Spreuken 16:20b). 'Rijk gezegend de mens, zijn hart is zeker, vertrouwend op de HERE' (Psalm 112:1,7b). Te midden van alle onzekerheden van ons bestaan hebben wij de rijke zegen van het in God gegronde vertrouwen!
Aan het begin van een nieuw jaar, waarvan we niet weten wat het ons brengen zal, mogen we vertrouwensvol vooruit blikken in de geloofszekerheid dat we één ding wel zeker weten: De Here God is bij ons als Gids en Leidsman. Elke dag opnieuw, elk uur dat Hij ons geeft.
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
De basisbetekenis van 'batach' is 'vertrouwen' op iets of iemand, maar dit werkwoord betekent ook: zich zeker voelen, onbezorgd zijn, zich toevertrouwen aan, hopen, vertrouwen stellen op. Opvallend is het dat bij laatstgenoemde betekenis van 'batach' meestal de reden of grond van de zekerheid genoemd wordt. Hierbij wordt het vanuit de Schrift duidelijk dat dit werkwoord met name gebruikt wordt met betrekking tot de volkomen zekerheid die men vindt in de Here God, in alles wat Hij is en biedt. Een betekenisvol bijbels begrip om een Nieuwjaar mee in te gaan!
Ongegrond vertrouwen
In het OT komt 'batach' ook waarschuwend in negatieve zin voor, wat betreft het vertrouwen op valse zekerheid, als men vertrouwt op iets of iemand dat/die onbetrouwbaar blijkt. Het gaat dan om het vertrouwen stellen op iets negatiefs en/of geloven in iemand die bedrieglijke zekerheid biedt. In veel gevallen wordt dit ongegronde vertrouwen in de Bijbel vermeld als tegenstelling tot het vertrouwen in de Here God, waartoe de mens vanuit de Schrift wordt opgeroepen.
Zo waarschuwt Spreuken tegen vertrouwen op rijkdom: 'Wie op zijn rijkdom 'batach'/vertrouwt, die zal ten val komen' (Spreuken 11:28). Ook de psalmist van Psalm 52 houdt ons dit voor als hij de godloze mens beschrijft en hun uiteindelijke onheil (vers 3-7) en uitloopt op de scherpe tegenstelling tussen vertrouwen op bezit en het zegenrijke Godsvertrouwen: 'Zie, de man die 'op zijn grote rijkdom 'batach'/vertrouwd'. 'Maar' ik 'batach'/vertrouw(de) op Gods genade voor eeuwig en altijd' (vers 9-10; vgl. Psalm 49:7). Bij herhaling waarschuwt Gods Woord voor vertrouwen op bedrieglijke onbetrouwbare, door de mens geboden 'vastheden'. 'Het is beter bij de Here te schuilen dan zich aan mensen' edelen 'batach'/toe te vertrouwen' (Psalm 118:8-9). De Schrift leert ons dat het dwaas is om te vertrouwen op iets of iemand meer dan op God, en buiten Hem zekerheden te zoeken. Vertrouwen buiten God om leidt slechts tot teleurstelling, maar in Zijn zorg ligt de onwankelbare basis van ons vertrouwen. Ook eigen, boven God gestelde inzichten zijn misleidend en leiden tot fouten maken: 'Vertrouw op de HERE met heel je hart en steun niet op je (eigen) inzicht' (Spreuken 3:5).
Wie de HERE vreest
'Onze God is in de hemel' roept de psalmist in Psalm 115 uit (vers 3) en wijst vervolgens op de fundamentele tegenstelling tussen vertrouwen op machteloze en dode afgoden (vers 4-8) en het gelovige vertrouwen op de almachtige, levende God, waarna dringend de oproep klinkt tot volkomen 'batach'/vertrouwen op de Here God: 'Israël' huis van Aäron' U die de HERE vreest 'batach'/vertrouw op de HERE' (vers 9-11). Deze indringende oproep klonk en klinkt nog steeds voor geheel Israël en geldt onverminderd nu voor ieder die de Here vreest. Wie de Here vreest en eerbiedig liefheeft en dient, wordt opgeroepen volkomen op Hem en Zijn Woord te vertrouwen. Daarop rust Zijn zegen, voor groot en klein! (vers 13) Dat is Gods oproep voor 2012! 'Wie is er die de Here vreest'? (Jesaja 50:10).
Vertrouwen gegrond in God
Ook de profeet Jeremia kent het gevaar en de vreselijke gevolgen van het vertrouwen op menselijke krachten en vertoon, terwijl het hart van de Here God afwijkt. Hierbij wijst hij ook op de zegenrijke vruchten van de mens die in God zijn vertrouwen stelt 'Gezegend de man die op de Here 'batach'/vertrouwt'' (Jeremia 17:2-8). Wie zich zo aan God toevertrouwt, heeft de heerlijke belofte die hier wordt geboden en zal door Hem gezegend vrucht dragen!
Dan dragen we ook de vrucht van lofprijzing en zingen een 'nieuw lied' als lofzang voor onze God. Dat kan voor anderen een aansprekend getuigenis zijn, waardoor ook zij leren op God te 'batach'/vertrouwen (Psalm 40:4-5). Een uitdaging voor een nieuwjaar!
Rijk gezegend wie vertrouwen
De rijke zegen van het Godsvertrouwen wordt herhaaldelijk in de Schrift benadrukt. Als een nodigende uitroep: 'HERE van de legermachten! Rijk gezegend de mens die op U 'batach'/vertrouwt'' (Psalm 84:13). Ook als een stelling luidt het: 'wie op de Here 'batach'/vertrouwt is rijk gezegend' (Spreuken 16:20b). 'Rijk gezegend de mens, zijn hart is zeker, vertrouwend op de HERE' (Psalm 112:1,7b). Te midden van alle onzekerheden van ons bestaan hebben wij de rijke zegen van het in God gegronde vertrouwen!
Aan het begin van een nieuw jaar, waarvan we niet weten wat het ons brengen zal, mogen we vertrouwensvol vooruit blikken in de geloofszekerheid dat we één ding wel zeker weten: De Here God is bij ons als Gids en Leidsman. Elke dag opnieuw, elk uur dat Hij ons geeft.
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
