Bouw een kathedraal!

Els ter Welle • 86 - 2010 • Uitgave: 22
Serie Vaderschap (6)

Er wordt een baby geboren. Het huilt en dat klinkt de ouders als muziek in de oren, want het is een teken dat het leeft. De trotse vader neemt het in de armen. En vanaf dat moment begint voor hem de levenslange taak van het vaderschap! Hij zal voor de rest van zijn leven een bijdrage leveren aan de opvoeding van zijn kind, of hij nu wil of niet. Door alles wat hij doet (en niet doet) wordt het kind gevormd. Hoe de vader praat, liefkoost, troost, omgaat met zijn vrouw, trouw is, problemen oplost, vergeeft, zijn werk doet, spelletjes speelt, zich beheerst enz. enz., het vormt allemaal het karakter van zijn zoon of dochter.
Eigenlijk is dit best beangstigend, maar tegelijk daagt het ons uit! En het betekent niet dat u geen fouten mag maken, want dat doen we allemaal. Het gaat erom hoe u met uw tekortkomingen omgaat! (daarover hoop ik de volgende keer te schrijven)

Uw leven beïnvloedt uw nageslacht
Ook de Schrift vertelt ons dat het leven van de ouders van doorslaggevende betekenis is voor de kinderen. U kunt dat eigenlijk door de hele Bijbel heen lezen. Ik wil een paar teksten noemen:
Deuteronomium 5:29 ‘Och hadden zij steeds zulk een hart om Mij te vrezen en om al mijn geboden te onderhouden, opdat het hun en hun kinderen voor altijd wèl mocht gaan!’
Deuteronomium 30:19,20 ‘Ik roep vandaag hemel en aarde als getuigen op: u staat voor de keuze tussen leven en dood. Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen.’
Deuteronomium 12:28 ‘Ga zorgvuldig te werk in alles wat ik u vandaag heb voorgehouden. Daar zullen u en uw nageslacht tot in lengte van dagen wèl bij varen.’
Spreuken 20:7 ‘Een rechtvaardige, wandelend in zijn oprechtheid, welzalig zijn zijn kinderen na hem.’

Het zijn stuk voor stuk prachtige teksten over de zegen die de Here ons en onze kinderen wil geven als we Hem volgen. Maar de Bijbel spreekt ook over de vloek van God over een gezin. Spreuken 3:33 zegt: ‘De Heer vervloekt het huis van de goddelozen, maar de woning van de rechtvaardigen zegent Hij.’ Waarom zijn ‘onschuldige’ kinderen de dupe als hun ouders verkeerd handelen? Ik heb dat altijd moeilijk gevonden.
Exodus 34 vers 6 en 7 gaat nog een flinke stap verder: ‘De Here ging aan Mozes voorbij en riep: Here, Here, God, barmhartig en genadig, lankmoedig, groot van goedertierenheid en trouw, die goedertierenheid bestendigt aan duizenden, die ongerechtigheid, die overtreding en zonde vergeeft; maar (den schuldige) houdt Hij zeker niet onschuldig, de ongerechtigheid der vaderen bezoekende aan kinderen en kindskinderen, aan het derde en vierde geslacht.’

Moeten kinderen lijden omdat hun voorouders hebben gezondigd? Is dat niet wreed van God?
In dit gedeelte komt echter in alle toonaarden Gods overvloedige genade naar voren! God stapelt prachtige woorden op elkaar om Zijn eindeloze goedheid aan ons duidelijk te maken. Laat het dan ook verre van ons zijn om te denken dat God hard is, want Hij is zeer gevoelig en zacht. Hij leeft en lijdt met mensen mee. Hij houdt van hen en vergeeft heel graag. Hij heeft eindeloos geduld en wacht tot we ons tot Hem bekeren.
Hij verdraagt heel lang, maar niet oneindig. Hij sluit de ogen niet voor de zonde. Hij zal de mens die willens en wetens doorgaat met zondigen, niet onschuldig houden. Dat is te begrijpen, maar wat hebben dan hun kinderen en kleinkinderen en zelfs achterkleinkinderen daarmee te maken? Alles! Het is een automatisch gevolg. Ouders geven (slechte) gewoonten door aan hun kinderen en zij weer aan hun kinderen. Als die zondige keten niet wordt verbroken, kan een heel nageslacht opgroeien met een neiging om op dezelfde manier te zondigen. Het volgende verhaal geeft daar een treffend voorbeeld van:

Zo vader, zo zoon, zo kleinzoon en achterkleinzoon
Abraham woont met zijn vader Terah in Ur der Chaldeën, als de Here plotseling tot hem zegt: “Ga uit uw land en weg van het huis van uw vader, naar een land dat Ik u zal wijzen.” Wat een moeilijke opdracht is dat! Hij moet op weg gaan zonder te weten waar hij terecht zal komen. Maar Abraham gaat! Geweldig! Deze geschiedenis staat in Genesis 12:1-9. Gelijk er achteraan vertelt de Schrift een heel ander verhaal over deze gehoorzame aartsvader… Er komt hongersnood en Abraham en zijn vrouw Sara moeten vluchten naar Egypte. Als ze in dat land zijn, wordt Abraham bang. Sara is namelijk een hele mooie vrouw. Hij denkt: “Wanneer de Egyptenaren haar zien, zullen ze mij doden, om haar te kunnen nemen.” Om zijn leven te redden, zegt hij tegen Sara: “Zeg maar dat je mijn zuster bent.” Het is een halve waarheid, want Sara en Abraham zijn inderdaad halfbroer en -zus. Maar het is wel een hele leugen. Abraham brengt zijn vrouw hierdoor in groot gevaar. Als de Here niet ingegrepen had, waren er ernstige dingen gebeurd.
Nu zou je denken dat Abraham zijn les wel geleerd heeft. Maar nee, hij doet precies hetzelfde nog een keer.1 En dit heeft groot effect op zijn nageslacht! Ook Isaäk, de zoon van Abraham, neemt het niet zo nauw met de waarheid. Hij doet precies hetzelfde. Slecht voorbeeld doet slecht volgen.2 Maar het bedrog stopt niet bij Isaäk!! Zíjn zoon Jakob bedriegt hem op een hele gemene manier.3 En de zonen van Jakob bedriegen op hun beurt hun vader op een verschrikkelijke wijze met Jozef.4

Misschien is er nu bij u herkenning en denkt u: Zie je wel, ik kan er niets aan doen dat ik ben zoals ik ben, ik ben zo geboren. Mijn vader en opa waren driftkikkers en ik ben dat ook. Niets aan te doen. Er is geen hoop op verandering voor mij. Dan heb ik goed nieuws voor u: met de hulp van God kan er met een verkeerd familiepatroon afgerekend worden! Ik weet dat uit onze jarenlange ervaring. Dus de hand aan de ploeg!

Hoe veranderen?
Het begin van verandering ligt in het onderkennen van het verkeerde. Dat is niet altijd gemakkelijk. We zijn vaak blind voor onze eigen tekortkomingen. Daarom is het belangrijk open te staan voor kritiek van onze kinderen en ook van onze vrouw (man). Zij openen ons vaak de ogen. Er is open communicatie nodig in een gezin. De verkeerde dingen moeten niet onder het vloerkleed worden weggemoffeld…
Als we dan inzien dat we fouten hebben gemaakt, werkt het bevrijdend als we dat ruiterlijk toegeven! Het oprecht gemeende woordje ‘sorry’ bewerkt wonderen. Het laat een grote indruk achter als een ouder aan zoon of dochter vergeving vraagt èn we zetten daarmee de toon voor ons nageslacht.
Spreuken 28:13 zegt: ‘Wie zijn overtredingen bedekt, zal niet voorspoedig zijn; maar wie ze belijdt en nalaat, die vindt ontferming.’
Als we de zonde bij de naam noemen en er vergeving voor vragen, belooft Gods Woord dat het bloed van Jezus, Zijn Zoon ons reinigt van elke ongerechtigheid.5 Belijdenis van schuld legt de basis, waar vanuit we met Gods hulp aan de slag kunnen gaan om nieuwe wegen te bewandelen en… het tij te keren voor ons nageslacht!

Schoon schip
Soms moeten we ons eigen verleden onder ogen zien als we tot verandering willen komen. Zijn er dingen waarin uw vader gefaald heeft? Welk effect heeft dat op u gehad? Durf er eerlijk naar te kijken. Heeft u dingen overgenomen die niet goed zijn uit onwetendheid? Of heeft u juist de dingen anders proberen te doen dan uw vader, maar is het niet erg gelukt?
Er zijn mannen die hun vaderschap proberen te veranderen vanuit bitterheid en opstandigheid: ze zullen het wel eens heel anders en beter doen dan die ouwe. Maar uit bitterheid kan nooit iets goeds voortkomen.
Het is belangrijk om tot het punt te komen uw vader te vergeven en hem te accepteren. Hij is tekortgeschoten en heeft fouten gemaakt. Maar bedenk wel dat uw vader ook weer het product is van zijn opvoeding. Hij is misschien een koele, afstandelijke vader omdat hij in zijn jeugd zelf ook geen warmte van zijn vader heeft gehad.
Als u dat kunt inzien, dan is de stap naar vergeving van uw vader dichterbij. Vergeving is soms een heel proces, vooral als het om ernstige zaken gaat. Het is echter absoluut nodig om een streep onder het verleden te zetten om met een schone lei met uw eigen vaderschap verder te kunnen gaan.
Soms is een familiezonde echter zo machtig, dat het nodig is dat er voor bevrijding wordt gebeden. De boze zal moeten wijken voor de naam van Jezus! Maar dat vervangt niet de opdracht aan ons om schoon schip te maken met het verleden en zaken recht te zetten met God en onze kinderen!

Zet een positief stempel op uw nageslacht
Gelukkig heeft niet alleen het slechte voorbeeld van ouders invloed op het nageslacht, maar ook het goede. En het goede is veel sterker dan het kwade! De Here bezoekt de zonde van de ouders ‘slechts’ tot aan het derde en vierde geslacht, maar Hij bewijst Zijn goedheid en genade aan duizenden die Hem liefhebben. Is dat niet geweldig! De goedheid van God strekt zich veel verder uit dan Zijn toorn. Dat geeft perspectief en moed om aan Gods hand, stap voor stap onze voeten te zetten op een weg die omhoog leidt!

Een maandje geleden kocht ik, samen met onze dochter, kleren in de opruiming. Ik had ook iets uitgezocht dat niet was afgeprijsd. Toen ik afrekende en de bon checkte, bleek dat álles voor de helft van de prijs was berekend. Het scheelde 40 euro. Op dat moment stond mij een voorval uit mijn jeugd helder voor ogen: Mijn moeder deed haar boodschappen bij zo’n heerlijk ouderwetse kruidenier bij ons om de hoek. Alles wat ze kocht werd opgeschreven in een klein boekje. Op zaterdag werden in de winkel alle bedragen met de hand opgeteld en betaalde mijn moeder. Thuis rekende zij het altijd na. Op een keer had de winkelmevrouw een behoorlijk bedrag te weinig berekend. Ik (acht jaar) zei tegen mijn moeder: “Mama, wat een geluk!” In die tijd moest mijn moeder namelijk elk dubbeltje omkeren. Maar mijn moeder zei heel beslist: “Els, eerlijkheid duurt het langst.” Ze ging terug naar de winkel en betaalde het nog verschuldigde bedrag.
Dit voorval ging als een film aan mij voorbij toen ik daar in die kledingboetiek stond. En ik zei: “U heef te weinig berekend.” Die daad van mijn moeder toen, had nog zijn uitwerking zestig jaar later! En mijn dochter die erbij stond zei: “Mam, het zou niet lekker gevoeld hebben als je dat niet had gezegd.” Als zij ooit in dezelfde situatie komt, zal zij waarschijnlijk op haar beurt terug denken aan deze gebeurtenis!

Kinderen opvoeden doe je niet voor één generatie!
Psalm 78 zegt: ‘Hetgeen wij gehoord hebben en weten, en onze vaderen ons hebben verteld, dat willen we voor hun kinderen niet verhelen; wij willen vertellen aan het volgende geslacht des Heren roemrijke daden, zijn kracht en de wonderen die Hij heeft gedaan. Hij richtte een getuigenis op in Jakob en stelde een wet in Israël, die Hij hun vaderen gebood hun kinderen te leren, opdat het volgende geslacht die zou kennen, de kinderen die geboren zouden worden, dat zij zouden opstaan om ze te vertellen aan hun kinderen.’

Ik wil eindigen met het volgende verhaaltje:
Een deftige heer loopt door een drukke straat van een buitenwijk van een grote stad. Als hij drie arbeiders aan het werk ziet bij een hoop stenen, staat hij stil. Hij vraagt aan de eerste man: “Wat bent u aan het maken?” “Ik metsel stenen”, zegt deze zonder op te kijken. De meneer stelt dezelfde vraag aan de tweede man. Die legt even zijn gereedschap neer, kijkt hem vluchtig aan en antwoordt: “Ik maak een muur.” Dan richt de voorname man zich tot de derde arbeider: Deze man springt overeind en zegt met passie: “Ik bouw een kathedraal!”
Dat is precies wat u doet als u kinderen opvoedt!!
Ik wil u uitnodigen om mee te bouwen aan dat bouwwerk dat van grote omvang en hoogte is en van verstrekkende waarde, voor deze en de volgende generaties na ons!

Els ter Welle

1 Genesis 20:1-5
2 Genesis 26:6-11
3 Genesis 27
4 Genesis 37
5 1 Johannes 1:9