De aanval op Nyankunde

Joop Schotanus • 79 - 2003/04 • Uitgave: 1
De aanval op Nyankunde
Van het zendingsveld


De berichten over Kongo stapelen zich op. Onvoorstelbare gebeurtenissen hebben er plaats gevonden en ondanks allerlei vredesbesprekingen schijnt er geen einde aan te komen. Op de Nederlandse televisie werd in het najaar verslag gedaan door tuinders uit het Westland van een vreselijke aanval op het zendingsziekenhuis van Nyankunde. Deze Nederlanders hebben reeds enige tijd een aandeel in de ondersteuning van dit ziekenhuis. De Africa Inland Mission (AIM) is ooit in samenwerking met enkele andere zendingsorganisaties begonnen aan dit grote gezondheidsproject in Oost-Kongo. Hierbij een verslag van hoe vreselijk het er toe kan gaan als men betrokken raakt bij de ongeregeldheden tussen stammen.

Stammentwisten
Zoals iedere dag was men op deze donderdag 5 september begonnen met de dagopening in het Centre Medical Evangélique (CME) en men ging daarna zoals gewoonlijk aan het werk. Enige tijd daarvoor waren de Oegandese troepen vertrokken en er was een atmosfeer van spanning ontstaan toen de Hema troepen de leeggevallen posities innamen. Men wist hoe deze Hema-troepen op enige afstand van Nyankunde een paar dagen eerder hadden huisgehouden in een Lendu dorp. Nu op deze donderdag om omstreeks 9 uur kwamen de mensen het dorp angstig binnen gelopen en riepen dat de "Krijgers" van de Lendu militie op komst waren. Zou het alleen maar een gerucht zijn, zoals het al zo vaak gebeurd was? In ieder geval ontstond er grote paniek en naar zou blijken niet ten onrechte. Iedereen probeerde zich te verschuilen om af te wachten wat er verder zou gebeuren. Daar hoefde men niet erg lang op te wachten, want met hels lawaai brak het geweervuur los. De Hema-militie, waar bescherming van verwacht had mogen worden, sloeg op de vlucht, zelfs met achterlating van hun munitie en geweren voor de aanvallers. Zij kwamen om Hema's te doden en het ziekenhuis totaal te vernietigen. En binnen de kortste tijd slaagden ze in hun opzet.

Het verloop
De soldaten legden al direct beslag op de radiozendapparatuur (voorzover men dat niet had kunnen verbergen).
Een zendingsechtpaar dat zich de hele dag verborgen had kunnen houden vernam later, dat er duizenden mensen van de Lendu-stam samen met de militie al rovend en dodend in de Hema-dorpen en in het ziekenhuis tekeer waren gegaan. Het zendingsechtpaar maakte zich grote zorgen over de mensen die ze in hun huis verborgen hadden gehouden. Het schieten en roven ging nog enkele dagen door. Wel slaagde het zendingsechtpaar er eindelijk in om met hun geheime zender contact te krijgen met collega's in Bunia.

De balans opmaken
Na enkele dagen werd het stil en konden de mensen uit hun schuilhoeken te voorschijn komen. De toestand van het ziekenhuis was onbeschrijflijk. De overgeblevenen kwamen bij elkaar om te bidden en om verdere beslissingen te nemen. De lijken van de gedoden moesten begraven worden. In het ziekenhuis had men de Hema-mensen opgespoord en zelfs op hun ziekbed met kogels doorzeefd. In de dorpen lagen de paden bezaaid met dode lichamen. Het geheime radiocontact had ertoe geleid dat een paar vliegtuigjes van MAF en AIM-air er na veel moeite in slaagden het zendingsechtpaar en sommigen van hun beschermelingen te verlossen uit hun benarde positie, zodat zij vanuit Nyankunde over gebracht konden worden naar Oeganda. Wel moest men hiervoor de toestemming verkrijgen van de Lendu-militie. Wat er van de staf en de patiënten overgebleven was in het ziekenhuis, ondernam een tocht van 170 km naar het zuiden om in Beni met een nieuw ziekenhuisje te beginnen en voorzover mogelijk beetje bij beetje de draad weer op te nemen.

De duisternis heerst
Wie zal ooit begrijpen hoe dit allemaal kon gebeuren. Het ziekenhuis had een zeer goede reputatie. Er ging al tientallen jaren een positief getuigenis van uit. Ook de mensen uit de Lendu-dorpen (evenals hun kinderen) hadden al vele jaren de positieve vruchten van dit ziekenhuis kunnen ervaren. Men had nooit onderscheid gemaakt in de behandeling van de patiënten, van welke stam dan ook. De staf was altijd het toonbeeld van zelfopoffering. De krijgers moeten totaal verblind zijn geweest. De verklaring daarvoor is de magische invloed van hennep en drugs, zodat ze blindelings gehoorzamen aan hun gewetenloze leiders, die een einde wilden maken aan het positieve christelijke getuigenis van het ziekenhuis. Hun satanisch gedrag verdroeg zich niet met dat positieve getuigenis.

Onze roeping
Toch blijven we geroepen om een licht te zijn in deze wereld. "Dit is het oordeel dat het licht in de wereld gekomen is, maar de mensen de duisternis liever gehad hebben dan het licht, omdat hun werken boos waren. Want een ieder die kwaad bedrijft haat het licht, en gaat niet tot het licht, opdat zijn werken niet aan het licht komen; maar wie de waarheid doet, gaat tot het licht, opdat van zijn werken blijke, dat zij in God verricht zijn" (Joh. 3:19-21).

(Dit verhaal is een weergave van de e-mail verslagen van onze AIM-zendelinge, Annemarie Boks, die ik geregeld kreeg toegezonden over de situatie in Kongo)

Joop Schotanus