De Bijbel: voor allerlei uitleg vatbaar?
Henk Schouten • 79 - 2003/04 • Uitgave: 15
De Bijbel: voor allerlei uitleg vatbaar?
Wie aan de Reformatie denkt, denkt aan de krachtige woorden Sola Scriptura, alleen de Schrift. Daarbij gaat het om het geopenbaarde Woord, zoals we dat in de Heilige Schrift hebben ontvangen. Dat Woord moet onze levensgids zijn. Daarbij mag geen ruimte gegeven worden aan allerlei menselijke tradities, inzettingen of ideeën, die toen in de kerk van Rome gevonden werden. In die zin heeft het Sola Scripturavan de Reformatie veel aan actualiteit verloren. Het spanningsveld tussen Woord en traditie is niet iets dat vandaag leeft.
Er is wel een ander spanningsveld gekomen. Dat heeft niet te maken met bovengenoemd conflict tussen Woord en/of traditie. Het Scriptura zelf staat ter discussie. Het Woord zelf is in het geding en wordt aangetast. Er zijn allerlei scholen en denkrichtingen, allerlei manieren van uitleg gekomen en bedacht, met even zoveel verschil van inzicht. Wat staat er, wat wordt bedoeld, wat betekent het vandaag? En al die meningen en inzichten geven je het idee, dat Gods Woord voor allerlei uitleg vatbaar is. Als zou er een veelheid van gedachten gekoppeld kunnen worden aan de dingen die geschreven staan. De bedrijvers van theologie staan samen met de uitleggers van het Woord als het ware om een grote vergaarbak (de Bijbel) en ieder pakt eruit en doet ermee wat hem goeddunkt.
Met verdriet moeten we vaststellen dat de vrucht van dit moderne bijbelonderzoek en schriftuitleg ons weinig houvast en vertrouwen geeft voor ons leven. Ik spreek steeds meer mensen die verward en verontrust zijn. Ik spreek steeds meer mensen die niet meer weten wat ze moeten of mogen geloven. Als al die dominees het niet weten en zo verschillend zijn, wat moet je dan als leek en bankzitter in de kerk? Wie heeft gelijk? Waar hoor ik de waarheid?
Dit is geen nieuw probleem. De aantasting van het Woord, het ter discussie stellen van wat God gezegd heeft, is bijna zo oud als de mensheid. Satan kwam in de gestalte van een slang op Eva af en zei: God heeft zeker wel gezegd . Het daarop volgend citaat is een verandering van wat de Here God werkelijk gezegd heeft. Veel uitleggers vandaag nemen deze woorden uit Genesis 3 niet meer letterlijk. Dan moet er enorm gegoocheld worden en krijg je uitdrukkingen in de zin van: Dit is niet gebeurd maar wel waar. De verwarring groeit, wat een armoede.
God wil zich bekend maken. God heeft de mens geschapen om een relatie mee te onderhouden. Verstand, logica, begripsvermogen, het zijn antennes die we hebben ontvangen om gemeenschap met de Here God te hebben. Maar desondanks leven we tastend en zoekend in het onzekere. Waar kom ik vandaan? Wat is het doel en de zin van het bestaan? Wat is er na de dood? Vanuit zichzelf kan de mens op deze vragen geen antwoord geven. Zou de mens dat wel kunnen, dan zou hij als God zijn.
Maar wat een rijkdom, de Here God komt ons tegemoet, Hij openbaart zich. De Here God maakt zich bekend met middelen passend bij het vermogen van de mens. De antennes verstand, logica en begrip worden door de Here God gebruikt om zichzelf aan ons mee te delen. Zodat een relatie met Hem vol liefde, warmte, hoop en geloof mogelijk zal zijn.
Er zijn allerlei mogelijkheden, waarvan de Here God zich kan bedienen om gemeenschap met ons te hebben. De belangrijkste manier is die van het Woord. Daarin onderscheiden we het geïnspireerde Woord, de Bijbel en het vleesgeworden Woord van God, de Here Jezus. Wat ontdekken we nu? Daar waar de veelheid aan meningen en inzichten over het geschreven Woord toeneemt, waardoor het zicht op het geïnspireerde Woord vertroebelt, vertroebelt ook het zicht op het vleesgeworden Woord.
Voorbeeld van de wisselwerking, de vertroebeling en verduistering vinden we in de Schrift zelf. Daar waar men niet het juiste zicht op de Schrift heeft, daar is men ook verward en onzeker over het vleesgeworden Woord. De Emmaüsgangers, zo genoemd omdat we ze tegenkomen op hun weg naar Emmaüs, raken in gesprek met de opgestane Here. Zo dicht bij Jezus, maar zij herkenden Hem niet. Al wandelend wees Jezus hen op de Schrift en zegt: O onverstandigen en tragen van hart, dat gij niet gelooft alles wat de profeten gesproken hebben! (Lukas 24:25). Vervolgens laat de Here Jezus zien hoe je de Schrift moet uitleggen, lezen en geloven. De Schrift wijst op Jezus. Hij zelf is het centrum van de Schrift. Hij zelf is de boodschap. Daar waar de Bijbel vandaag weer zó wordt, daar gaat men ook het vleesgeworden Woord zien. In het licht van Gods Woord ziet men de Zoon. En daar bij Jezus wordt Gods bedoeling vervuld, de gemeenschap met Hem beleefd.
Iedere poging tot bijbeluitleg waar Jezus niet zichtbaar wordt, is mislukt of erger, is valse bijbeluitleg. 'Het Zoeklicht' wil in haar bijbeluitleg wijzen op Jezus die gekomen is tot verzoening van onze zonden, Hij wil ons vervullen met Zijn Geest en wij leven vol verwachting Hem tegemoet. Zo leert ons de Schrift.
ds. Henk Schouten
Kader:
De Bijbel:
De gedachten van God, de situatie van de mens, de weg tot behoudenis.
Het oordeel over de zondaars en het geluk van de gelovigen.
Zijn leer is heilig, zijn voorschriften bindend, zijn geschiedenissen waar, en zijn beslissingen voor de toekomst onveranderlijk.
Lees hem en wordt wijs, geloof hem en wordt behouden, praktiseer hem en wordt geheiligd.
Hij bevat licht op je pad, voedsel tot versterking en vertroosting om je op te beuren.
Het is een veilige reisgids voor het leven, een staf om mee te gaan, een kompas om de goede richting te wijzen, het zwaard om te strijden en voor elke christen tot handvest.
Wie het leest vindt het paradijs hersteld, de hemel geopend en de poorten der hel gesloten.
Christus is het hoofdonderwerp, de Heilige Geest, de Schrijver.
Het beste wordt er voor ons in gezocht en de glorie van God is zijn doel.
Hij zou onze gedachten moeten vullen, ons hart moeten regeren en onze voeten richting moeten geven.
Lees hem langzaam en vooral biddend.
Hij is een goudmijn en bron van voorspoed, een paradijs van heerlijkheid en een rivier van vreugde.
Hij is u in dit leven gegeven, zal geopend liggen op de dag van Gods oordeel en zal eeuwig worden herinnerd.
Hij omvat onze hoogste verantwoordelijkheid, honoreert al onze inspanningen, maar veroordeelt allen die een spelletje maken van zijn heilige inhoud.
De Bijbel!
Wie aan de Reformatie denkt, denkt aan de krachtige woorden Sola Scriptura, alleen de Schrift. Daarbij gaat het om het geopenbaarde Woord, zoals we dat in de Heilige Schrift hebben ontvangen. Dat Woord moet onze levensgids zijn. Daarbij mag geen ruimte gegeven worden aan allerlei menselijke tradities, inzettingen of ideeën, die toen in de kerk van Rome gevonden werden. In die zin heeft het Sola Scripturavan de Reformatie veel aan actualiteit verloren. Het spanningsveld tussen Woord en traditie is niet iets dat vandaag leeft.
Er is wel een ander spanningsveld gekomen. Dat heeft niet te maken met bovengenoemd conflict tussen Woord en/of traditie. Het Scriptura zelf staat ter discussie. Het Woord zelf is in het geding en wordt aangetast. Er zijn allerlei scholen en denkrichtingen, allerlei manieren van uitleg gekomen en bedacht, met even zoveel verschil van inzicht. Wat staat er, wat wordt bedoeld, wat betekent het vandaag? En al die meningen en inzichten geven je het idee, dat Gods Woord voor allerlei uitleg vatbaar is. Als zou er een veelheid van gedachten gekoppeld kunnen worden aan de dingen die geschreven staan. De bedrijvers van theologie staan samen met de uitleggers van het Woord als het ware om een grote vergaarbak (de Bijbel) en ieder pakt eruit en doet ermee wat hem goeddunkt.
Met verdriet moeten we vaststellen dat de vrucht van dit moderne bijbelonderzoek en schriftuitleg ons weinig houvast en vertrouwen geeft voor ons leven. Ik spreek steeds meer mensen die verward en verontrust zijn. Ik spreek steeds meer mensen die niet meer weten wat ze moeten of mogen geloven. Als al die dominees het niet weten en zo verschillend zijn, wat moet je dan als leek en bankzitter in de kerk? Wie heeft gelijk? Waar hoor ik de waarheid?
Dit is geen nieuw probleem. De aantasting van het Woord, het ter discussie stellen van wat God gezegd heeft, is bijna zo oud als de mensheid. Satan kwam in de gestalte van een slang op Eva af en zei: God heeft zeker wel gezegd . Het daarop volgend citaat is een verandering van wat de Here God werkelijk gezegd heeft. Veel uitleggers vandaag nemen deze woorden uit Genesis 3 niet meer letterlijk. Dan moet er enorm gegoocheld worden en krijg je uitdrukkingen in de zin van: Dit is niet gebeurd maar wel waar. De verwarring groeit, wat een armoede.
God wil zich bekend maken. God heeft de mens geschapen om een relatie mee te onderhouden. Verstand, logica, begripsvermogen, het zijn antennes die we hebben ontvangen om gemeenschap met de Here God te hebben. Maar desondanks leven we tastend en zoekend in het onzekere. Waar kom ik vandaan? Wat is het doel en de zin van het bestaan? Wat is er na de dood? Vanuit zichzelf kan de mens op deze vragen geen antwoord geven. Zou de mens dat wel kunnen, dan zou hij als God zijn.
Maar wat een rijkdom, de Here God komt ons tegemoet, Hij openbaart zich. De Here God maakt zich bekend met middelen passend bij het vermogen van de mens. De antennes verstand, logica en begrip worden door de Here God gebruikt om zichzelf aan ons mee te delen. Zodat een relatie met Hem vol liefde, warmte, hoop en geloof mogelijk zal zijn.
Er zijn allerlei mogelijkheden, waarvan de Here God zich kan bedienen om gemeenschap met ons te hebben. De belangrijkste manier is die van het Woord. Daarin onderscheiden we het geïnspireerde Woord, de Bijbel en het vleesgeworden Woord van God, de Here Jezus. Wat ontdekken we nu? Daar waar de veelheid aan meningen en inzichten over het geschreven Woord toeneemt, waardoor het zicht op het geïnspireerde Woord vertroebelt, vertroebelt ook het zicht op het vleesgeworden Woord.
Voorbeeld van de wisselwerking, de vertroebeling en verduistering vinden we in de Schrift zelf. Daar waar men niet het juiste zicht op de Schrift heeft, daar is men ook verward en onzeker over het vleesgeworden Woord. De Emmaüsgangers, zo genoemd omdat we ze tegenkomen op hun weg naar Emmaüs, raken in gesprek met de opgestane Here. Zo dicht bij Jezus, maar zij herkenden Hem niet. Al wandelend wees Jezus hen op de Schrift en zegt: O onverstandigen en tragen van hart, dat gij niet gelooft alles wat de profeten gesproken hebben! (Lukas 24:25). Vervolgens laat de Here Jezus zien hoe je de Schrift moet uitleggen, lezen en geloven. De Schrift wijst op Jezus. Hij zelf is het centrum van de Schrift. Hij zelf is de boodschap. Daar waar de Bijbel vandaag weer zó wordt, daar gaat men ook het vleesgeworden Woord zien. In het licht van Gods Woord ziet men de Zoon. En daar bij Jezus wordt Gods bedoeling vervuld, de gemeenschap met Hem beleefd.
Iedere poging tot bijbeluitleg waar Jezus niet zichtbaar wordt, is mislukt of erger, is valse bijbeluitleg. 'Het Zoeklicht' wil in haar bijbeluitleg wijzen op Jezus die gekomen is tot verzoening van onze zonden, Hij wil ons vervullen met Zijn Geest en wij leven vol verwachting Hem tegemoet. Zo leert ons de Schrift.
ds. Henk Schouten
Kader:
De Bijbel:
De gedachten van God, de situatie van de mens, de weg tot behoudenis.
Het oordeel over de zondaars en het geluk van de gelovigen.
Zijn leer is heilig, zijn voorschriften bindend, zijn geschiedenissen waar, en zijn beslissingen voor de toekomst onveranderlijk.
Lees hem en wordt wijs, geloof hem en wordt behouden, praktiseer hem en wordt geheiligd.
Hij bevat licht op je pad, voedsel tot versterking en vertroosting om je op te beuren.
Het is een veilige reisgids voor het leven, een staf om mee te gaan, een kompas om de goede richting te wijzen, het zwaard om te strijden en voor elke christen tot handvest.
Wie het leest vindt het paradijs hersteld, de hemel geopend en de poorten der hel gesloten.
Christus is het hoofdonderwerp, de Heilige Geest, de Schrijver.
Het beste wordt er voor ons in gezocht en de glorie van God is zijn doel.
Hij zou onze gedachten moeten vullen, ons hart moeten regeren en onze voeten richting moeten geven.
Lees hem langzaam en vooral biddend.
Hij is een goudmijn en bron van voorspoed, een paradijs van heerlijkheid en een rivier van vreugde.
Hij is u in dit leven gegeven, zal geopend liggen op de dag van Gods oordeel en zal eeuwig worden herinnerd.
Hij omvat onze hoogste verantwoordelijkheid, honoreert al onze inspanningen, maar veroordeelt allen die een spelletje maken van zijn heilige inhoud.
De Bijbel!
