De geweldsspiraal en de reactie van de overheid
Jaap Spaans • 84 - 2008 • Uitgave: 2
De geweldsspiraal en de reactie van de overheid
In de Rede over de laatste dingen beschrijft de Here Jezus de huidige wereldsituatie. In een profetisch vergezicht dat staat beschreven in drie evangeliën geeft Hij een aantal belangrijke kenmerken die van toepassing zijn op onze moderne welvaartsmaatschappij. Aan belangrijke onderwerpen uit die beschrijvingen, zoals de tekenen in de natuur, het herstel van Israël, oorlogen en geruchten van oorlogen wordt regelmatig aandacht besteed in Het Zoeklicht. In dit artikel belicht ik enige belangrijke onderwerpen die doorgaans minder aandacht krijgen. Gebeurtenissen die zich voltrekken in onze directe omgeving en van grote invloed zijn op de kwaliteit van ons leven. De vervulling van deze profetische aspecten kunnen we waarnemen in onze woonplaats, de wijk waarin we wonen en zelfs onze huiskamers. Ik doel op de wetverachting (wetteloosheid), verharding (Matt. 24:12), de vele verleidingen (Marc. 13:6) en in het verlengde daarvan een groeiende angst onder de bevolking (Luc. 21:26 en 34). De situatie in onze samenleving geeft alle aanleiding om bij deze onderwerpen stil te staan.
De geweldsspiraal
Bij de ontwikkelingen die zich thans voltrekken is sprake van een duidelijke samenhang. Als uitgangspunt neem ik de toename van criminaliteit, vooral de geweldsspiraal. Het is een onoplosbaar maatschappelijk probleem, dat directe invloed heeft op ons leven en de cultuur in de samenleving. Allereerst zijn er de universele en grensoversschrijdende oorzaken, die hebben geleid tot een sterke groei van bijvoorbeeld terrorisme en georganiseerde criminaliteit. De open grenzen in de EU en de groei van de mobiliteit, veranderingen in de bevolkingssamenstelling en de introductie van moderne communicatiemiddelen. Via beeldschermen penetreert het geweld dagelijks onze huizen in de vorm van nieuws, haatzaaiende sites op internet, gewelddadige films en computerspelen.
Wat veel burgers vooral zorgen baart is het geweld in de directe omgeving. Er is een duidelijke toename van geweld gericht op ouderen, intimidatie door hangjongeren in parken en winkelcentra, familiedramas, uitgaansgeweld en schietpartijen op scholen. De bevolking wordt angstig en vertwijfeld onder deze geweldsspiraal. Men reageert erop door stille tochten te organiseren en monumenten te plaatsen. Ongetwijfeld met goede bedoelingen, maar de groei van de geweldscriminaliteit zet onverminderd door. Recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over criminaliteit, spreken duidelijke taal. Het aantal geregistreerde geweldsdelicten als mishandeling en misdrijven gericht tegen het leven, is in de periode 1999-2006 met een kwart tot eenderde gestegen. De groeiende wetteloosheid, liefdeloosheid en verharding zijn doorgedrongen in alle geledingen van de samenleving. De situatie is zo ernstig dat zelfs de debatten in de Tweede Kamer, dat trotse symbool van onze democratische rechtsstaat, ermee geïnfecteerd raken.
Verleidingen
Wat is nu de rol van het begrip verleiding in dit proces? De Here Zelf waarschuwt ons: Ziet toe dat niemand u verleide (Matt. 24:4). Taalkundig betekent verleiden: Tot iets slechts overhalen, op de slechte weg brengen. In Bijbelse zin staat het voor: Iemand met leugens, zoete taal of mooie (indringende) woorden of beelden misleiden, aansporen tot ongeloof, afgodendienst of zonde. De Bijbel leert dat er een verband kan zijn tussen verharding en misleiding (Hebr. 3:13). In de keten van geweldscriminaliteit speelt verleiding een grotere rol dan velen denken. Vaak is geweld gericht op het verkrijgen van geld of goederen. Hebzucht speelt een rol bij overvallen en delicten als diefstal en pinpasfraude onder bedreiging. Door de groei van de welvaart is het materialisme sterk toegenomen. Indringende reclameboodschappen zetten veel consumenten aan tot onverantwoord consumptiegedrag. Ik wil het allemaal hebben en liefst vandaag. De leeftijd waarop de jeugd alcohol begint te drinken wordt steeds lager en de hoeveelheden nemen toe. Vanwege economische belangen gedogen we het. Toch is onder deskundigen genoegzaam bekend dat alcoholmisbruik een van de belangrijkste oorzaken is van geweldscriminaliteit. Dat geldt zeker voor het uitgaansgeweld gedurende de weekeinden.
Reeds in 1998 signaleerde het Ministerie van Justitie een verontrustende trend bij met name de jeugdcriminaliteit. Onderzoek had uitgewezen dat de cultuur in onze samenleving harder en agressiever werd. Als belangrijke oorzaak werd genoemd het excessieve alcoholgebruik, al dan niet in combinatie met pillen zoals amfetaminen (citaat).1 Door de ontremmende werking die alcohol heeft, kan overdadig gebruik gemakkelijk agressie en geweld oproepen. Tien jaar na de verschijning van het rapport is zowel de ernst als de omvang van het probleem toegenomen. We werden geconfronteerd met nieuwe en extremere vormen van geweld zoals familiedramas, agressie in scholen, autos die vanaf viaducten met stenen werden bekogeld.2 Onder pubers deed een nieuw fenomeen zijn intrede, het comazuipen. Zoals vaak het geval is, liggen aan de problematiek meerdere oorzaken ten grondslag. Een opstapeling van factoren. Dan kan het gaan om problemen tijdens de ontwikkeling van een kind, de aanwezigheid van psychische problemen, wapenbezit, een uit de hand gelopen schuldenlast of de neiging gedrag uit gewelddadige films en computerspelen te kopiëren. Ook is er steeds vaker sprake van delicten die in groepsverband worden gepleegd.3
Reactie van de overheid
De overheid reageert op de ontwikkeling die ik schetste door strengere wetgeving, repressiever optreden en de inzet van moderne technologie. In het huidige maatschappelijke klimaat een logisch en niet te vermijden proces. De burger verwacht van de overheid ook een daadkrachtig beleid. Een van de risicos is dat we de weg inslaan naar een controlecultuur. Bijbels bezien kan er een spanningsveld ontstaan bij gelovigen. Door de zondeval leven we in een gebroken schepping. Excessen zoals verharding en criminaliteit zijn daarvan uitingen. Op grond van Romeinen 13 beschikt de overheid over het geweldsmonopolie (zwaardmacht) om chaos en anarchie in de samenleving te voorkomen. Te veel macht bij de overheid kan daarentegen leiden tot excessen, waardoor de druk op belangrijke grondrechten toeneemt. De geschiedenis heeft geleerd dat uiteindelijk de (godsdienst)vrijheid in het geding kan zijn.
Groeiende behoefte aan identificatie
Persoonlijk ben ik van mening dat de mensheid het traject naar de vervulling van Openbaring 13:11-18 is ingeslagen. Al meer dan twee decennia houd ik mij bezig met dit proces en plaats kantekeningen bij de massale invoering van moderne identificatiesystemen op basis van biometrie en chiptechnologie. Ik verwacht dat de materiële verleidingen toenemen en de verharding van de samenleving zal doorzetten. Daarbij kunnen worden gevoegd de vele grensoverschrijdende problemen waarmee de mensheid worstelt zoals milieuproblemen, oorlogen, druk op het financiële stelsel en uitputting van natuurlijke hulpbronnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de angst onder de bevolking toeneemt en de roep om daadkrachtig overheidsoptreden op universeel niveau aanzwelt. Toch is de volledig maakbare samenleving een utopie. Alle menselijke inspanningen, stille tochten en moderne identificatiesystemen kunnen de immense problemen niet oplossen. In het gunstigste geval kunnen ze tijdelijk beheersbaar worden gehouden. De harten van mensen worden er niet door veranderd. Het is duidelijk dat de schepping zucht en in barensnood is. Alleen een Goddelijke interventie kan de gebrokenheid van de schepping opheffen. Daarom mogen we met reikhalzend verlangen uitzien naar Zijn wederkomst (Rom. 8:19,22).
Jaap Spaans
www.jaapspaans.nl
1 Notitie Geweld op straat. Maatregelen ter voorkoming en bestrijding. Uitgave Ministerie van Justitie, februari 1998.
2 Het Onderwijsblad, 19 april 2003. Als we nu niet ingrijpen, kunnen we over tien jaar puinruimen. Elke school een agent?
3 Elsevier Magazine, 25 mei 2006. Mediageweld verpest uw kind. Justitiekrant, 6 april 2001. Strafrecht worstelt nog met groepsgeweld.
In de Rede over de laatste dingen beschrijft de Here Jezus de huidige wereldsituatie. In een profetisch vergezicht dat staat beschreven in drie evangeliën geeft Hij een aantal belangrijke kenmerken die van toepassing zijn op onze moderne welvaartsmaatschappij. Aan belangrijke onderwerpen uit die beschrijvingen, zoals de tekenen in de natuur, het herstel van Israël, oorlogen en geruchten van oorlogen wordt regelmatig aandacht besteed in Het Zoeklicht. In dit artikel belicht ik enige belangrijke onderwerpen die doorgaans minder aandacht krijgen. Gebeurtenissen die zich voltrekken in onze directe omgeving en van grote invloed zijn op de kwaliteit van ons leven. De vervulling van deze profetische aspecten kunnen we waarnemen in onze woonplaats, de wijk waarin we wonen en zelfs onze huiskamers. Ik doel op de wetverachting (wetteloosheid), verharding (Matt. 24:12), de vele verleidingen (Marc. 13:6) en in het verlengde daarvan een groeiende angst onder de bevolking (Luc. 21:26 en 34). De situatie in onze samenleving geeft alle aanleiding om bij deze onderwerpen stil te staan.
De geweldsspiraal
Bij de ontwikkelingen die zich thans voltrekken is sprake van een duidelijke samenhang. Als uitgangspunt neem ik de toename van criminaliteit, vooral de geweldsspiraal. Het is een onoplosbaar maatschappelijk probleem, dat directe invloed heeft op ons leven en de cultuur in de samenleving. Allereerst zijn er de universele en grensoversschrijdende oorzaken, die hebben geleid tot een sterke groei van bijvoorbeeld terrorisme en georganiseerde criminaliteit. De open grenzen in de EU en de groei van de mobiliteit, veranderingen in de bevolkingssamenstelling en de introductie van moderne communicatiemiddelen. Via beeldschermen penetreert het geweld dagelijks onze huizen in de vorm van nieuws, haatzaaiende sites op internet, gewelddadige films en computerspelen.
Wat veel burgers vooral zorgen baart is het geweld in de directe omgeving. Er is een duidelijke toename van geweld gericht op ouderen, intimidatie door hangjongeren in parken en winkelcentra, familiedramas, uitgaansgeweld en schietpartijen op scholen. De bevolking wordt angstig en vertwijfeld onder deze geweldsspiraal. Men reageert erop door stille tochten te organiseren en monumenten te plaatsen. Ongetwijfeld met goede bedoelingen, maar de groei van de geweldscriminaliteit zet onverminderd door. Recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over criminaliteit, spreken duidelijke taal. Het aantal geregistreerde geweldsdelicten als mishandeling en misdrijven gericht tegen het leven, is in de periode 1999-2006 met een kwart tot eenderde gestegen. De groeiende wetteloosheid, liefdeloosheid en verharding zijn doorgedrongen in alle geledingen van de samenleving. De situatie is zo ernstig dat zelfs de debatten in de Tweede Kamer, dat trotse symbool van onze democratische rechtsstaat, ermee geïnfecteerd raken.
Verleidingen
Wat is nu de rol van het begrip verleiding in dit proces? De Here Zelf waarschuwt ons: Ziet toe dat niemand u verleide (Matt. 24:4). Taalkundig betekent verleiden: Tot iets slechts overhalen, op de slechte weg brengen. In Bijbelse zin staat het voor: Iemand met leugens, zoete taal of mooie (indringende) woorden of beelden misleiden, aansporen tot ongeloof, afgodendienst of zonde. De Bijbel leert dat er een verband kan zijn tussen verharding en misleiding (Hebr. 3:13). In de keten van geweldscriminaliteit speelt verleiding een grotere rol dan velen denken. Vaak is geweld gericht op het verkrijgen van geld of goederen. Hebzucht speelt een rol bij overvallen en delicten als diefstal en pinpasfraude onder bedreiging. Door de groei van de welvaart is het materialisme sterk toegenomen. Indringende reclameboodschappen zetten veel consumenten aan tot onverantwoord consumptiegedrag. Ik wil het allemaal hebben en liefst vandaag. De leeftijd waarop de jeugd alcohol begint te drinken wordt steeds lager en de hoeveelheden nemen toe. Vanwege economische belangen gedogen we het. Toch is onder deskundigen genoegzaam bekend dat alcoholmisbruik een van de belangrijkste oorzaken is van geweldscriminaliteit. Dat geldt zeker voor het uitgaansgeweld gedurende de weekeinden.
Reeds in 1998 signaleerde het Ministerie van Justitie een verontrustende trend bij met name de jeugdcriminaliteit. Onderzoek had uitgewezen dat de cultuur in onze samenleving harder en agressiever werd. Als belangrijke oorzaak werd genoemd het excessieve alcoholgebruik, al dan niet in combinatie met pillen zoals amfetaminen (citaat).1 Door de ontremmende werking die alcohol heeft, kan overdadig gebruik gemakkelijk agressie en geweld oproepen. Tien jaar na de verschijning van het rapport is zowel de ernst als de omvang van het probleem toegenomen. We werden geconfronteerd met nieuwe en extremere vormen van geweld zoals familiedramas, agressie in scholen, autos die vanaf viaducten met stenen werden bekogeld.2 Onder pubers deed een nieuw fenomeen zijn intrede, het comazuipen. Zoals vaak het geval is, liggen aan de problematiek meerdere oorzaken ten grondslag. Een opstapeling van factoren. Dan kan het gaan om problemen tijdens de ontwikkeling van een kind, de aanwezigheid van psychische problemen, wapenbezit, een uit de hand gelopen schuldenlast of de neiging gedrag uit gewelddadige films en computerspelen te kopiëren. Ook is er steeds vaker sprake van delicten die in groepsverband worden gepleegd.3
Reactie van de overheid
De overheid reageert op de ontwikkeling die ik schetste door strengere wetgeving, repressiever optreden en de inzet van moderne technologie. In het huidige maatschappelijke klimaat een logisch en niet te vermijden proces. De burger verwacht van de overheid ook een daadkrachtig beleid. Een van de risicos is dat we de weg inslaan naar een controlecultuur. Bijbels bezien kan er een spanningsveld ontstaan bij gelovigen. Door de zondeval leven we in een gebroken schepping. Excessen zoals verharding en criminaliteit zijn daarvan uitingen. Op grond van Romeinen 13 beschikt de overheid over het geweldsmonopolie (zwaardmacht) om chaos en anarchie in de samenleving te voorkomen. Te veel macht bij de overheid kan daarentegen leiden tot excessen, waardoor de druk op belangrijke grondrechten toeneemt. De geschiedenis heeft geleerd dat uiteindelijk de (godsdienst)vrijheid in het geding kan zijn.
Groeiende behoefte aan identificatie
Persoonlijk ben ik van mening dat de mensheid het traject naar de vervulling van Openbaring 13:11-18 is ingeslagen. Al meer dan twee decennia houd ik mij bezig met dit proces en plaats kantekeningen bij de massale invoering van moderne identificatiesystemen op basis van biometrie en chiptechnologie. Ik verwacht dat de materiële verleidingen toenemen en de verharding van de samenleving zal doorzetten. Daarbij kunnen worden gevoegd de vele grensoverschrijdende problemen waarmee de mensheid worstelt zoals milieuproblemen, oorlogen, druk op het financiële stelsel en uitputting van natuurlijke hulpbronnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de angst onder de bevolking toeneemt en de roep om daadkrachtig overheidsoptreden op universeel niveau aanzwelt. Toch is de volledig maakbare samenleving een utopie. Alle menselijke inspanningen, stille tochten en moderne identificatiesystemen kunnen de immense problemen niet oplossen. In het gunstigste geval kunnen ze tijdelijk beheersbaar worden gehouden. De harten van mensen worden er niet door veranderd. Het is duidelijk dat de schepping zucht en in barensnood is. Alleen een Goddelijke interventie kan de gebrokenheid van de schepping opheffen. Daarom mogen we met reikhalzend verlangen uitzien naar Zijn wederkomst (Rom. 8:19,22).
Jaap Spaans
www.jaapspaans.nl
1 Notitie Geweld op straat. Maatregelen ter voorkoming en bestrijding. Uitgave Ministerie van Justitie, februari 1998.
2 Het Onderwijsblad, 19 april 2003. Als we nu niet ingrijpen, kunnen we over tien jaar puinruimen. Elke school een agent?
3 Elsevier Magazine, 25 mei 2006. Mediageweld verpest uw kind. Justitiekrant, 6 april 2001. Strafrecht worstelt nog met groepsgeweld.
