De wereld waarin we leven

Feike ter Velde • 85 - 2009 • Uitgave: 1
De wereld waarin we leven

We zijn een nieuw jaar ingegaan met grotere onzekerheden dan wie dan ook voor mogelijk had gehouden. De wereldwijde geldcrisis is niet alleen een kredietcrisis, maar een crisis van het wereldwijde geldsysteem. Het systeem is ingestort en niemand zag het aankomen.
De dingen in de wereld gebeuren onverwachts, onaangekondigd en plotseling is het er als een opkomend onweer.
Geen bankdirecteur, geen minister van financiën of economische zaken, geen professor in de economie en geen futuroloog heeft ons tevoren ingelicht. Zoals plotseling de Sovjet-Unie instortte zonder enige waarschuwing vooraf, zoals plotseling de Twin Towers in New York instortten zonder waarschuwing vooraf… zo gaan we het nieuwe jaar in.


We zijn het nieuwe jaar binnengegaan en wensten elkaar ‘veel heil en zegen’. Een prachtige term, beter dan bijvoorbeeld ‘veel geluk en voorspoed’. Want die (economische) voorspoed, zoals we die de laatste decennia hebben gezien is voorlopig voorbij, als we de economische parameters, de economen en onze minister-president mogen geloven. We gaan een moeilijke periode tegemoet, niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Wat volstrekt duidelijk is geworden is dat regeringen van de machtige naties, noch grote managers van multinationals het verloop van de dingen in onze wereld in de hand hebben.
Dit voorjaar krijgt ‘de dankdag voor gewas en arbeid’ weer bijzondere betekenis. Het ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’ is ineens weer een gebed met een bijzondere inhoud. Dingen die men neigt te veronachtzamen als alles voor de wind gaat, het geld maandelijks op de bankrekening wordt bijgeschreven, men twee of drie keer per jaar op vakantie kan gaan en kan kopen wat men nodig heeft. Maar ons geld bleek zo maar te kunnen verdampen, onze ‘rijkdom bleek verrot, onze klederen door de mot aangevreten en ons goud en zilver verroest’ (Jak. 5:3).
Wereldwijd zagen mensen hun spaargeld wegsmelten in hun handen, hun opgebouwde pensioen verdampen bij de verzekeraar aan wie ze gedurende hun werkende leven premie hebben afgedragen. Hun huis daalde dramatisch in waarde en in Amerika wonen mensen in tentjes op straat, omdat ze hun mooie huis moesten verlaten met achterlating van alles: failliet. Er zijn in Amerika de laatste maanden miljoenen werkelozen bijgekomen. De dagelijkse misère in de Amerikaanse samenleving - het rijkste land ter wereld(!) - zal toch ook niet onze toekomst worden in Europa, vragen velen zich bezorgd af. Zal ik mijn baan kunnen behouden? Hoe moet het verder als ik niet in mijn huis kan blijven wonen omdat ik de hypotheek niet meer kan betalen? Hoe zal het met mijn pensioen gaan als de waarde van het opgebouwde kapitaal is verdampt?
Allemaal vragen waar nog niet veel antwoorden op zijn te geven. Maar het heeft ons allen een gevoel van onzekerheid gegeven en we zoeken naar de schuldvraag en naar antwoorden die kunnen leiden tot verbetering van onze onzekere toekomst.

Wereldwijd klonken direct beschuldigingen richting Amerika en richting de vertrekkende president George Bush. Opmerkelijk is wel dat de nieuwe president Barack Hoessein Obama niet echt beschuldigingen richting Bush en de Republikeinen heeft geuit. Hij heeft de Republikeinen dan ook hard nodig om hervormingsplannen in Amerika te realiseren die moeten dienen om de economie weer op gang te brengen. Als het in Amerika beter gaat dan gaat het ons in Europa ook beter, is de redenering van velen.
Is George Bush schuldig aan de huidige crisis? Het lijkt een dwaze stelling. Heel de Amerikaanse samenleving leeft al tientallen jaren op de pof. Dat was ook al onder de regering van de democraat Bill Clinton. Bij zijn vertrek riep hij: “Wij schiepen een nieuwe economie” en de beurzen bleven maar stijgen. De werkelijk was dat toen het fundament werd gelegd voor een economie van gebakken lucht. De ballon werd steeds verder opgeblazen door banken en financiële instellingen die de gekte van het leven op krediet maar bleven aanjagen. Zowel de regeringen van Clinton als van Bush hadden daar een stokje voor moeten steken. Maar evenzo de Europese en Aziatische regeringen. De bedrieglijke constructies die men had bedacht om bij consumenten kredieten weg te zetten, waren zo ondoorzichtig dat banken het zelf ook niet altijd meer begrepen. De hele wereld heeft dus boter op het hoofd.

Vanaf het begin heeft George Bush, zowel uit het linkse kamp in de Verenigde Staten als ook in de linkse media in Europa (vooral in Nederland) goedkope, soms ordinaire kritiek gehad. Net als destijds Ronald Reagan, die een uit de heup schietende cowboy werd genoemd. Bij zijn begrafenis was de voormalige Russische leider Michael Gorbatsjov. Als vriend en voormalig vijand noemde hij Reagan een van de beste presidenten. Hij maakte openingen naar het Oosten en riep bij de Berlijnse muur: “Mijnheer Gorbatsjov, haal deze muur omver!”
Bush kreeg ook kritiek op zijn harde aanpak van de islamitische terreur, de Irak-oorlog en de inval in Afghanistan. Ook in de eigen achterban in Amerika daalde zijn populariteit, de laatste maanden vooral door de hypotheekcrisis en de gevolgen ervan. Obama had het niet nodig om Bush de schuld van de huidige malaise te geven. Hij hoefde alleen maar te roepen “We want change” (Wij willen verandering), want dat wilden bijna alle Amerikanen. Nu is de verwachting zeer hoog gespannen en de grote vraag is wat die change, die verandering, gaat worden. Wat kan Obama van zijn beloften waar maken? Het is wel zeker dat men door zijn inspirerende speeches het idee heeft gekregen dat hij oplossingen heeft voor de huidige crisis. Alleen heeft hij die nooit met name genoemd en heeft hij die in feite ook niet.
Wat we de komende maanden zullen zien is een enorme terugval van zijn populariteit en een gevoel van grote teleurstelling, omdat men is gaan geloven in wat hijzelf nooit heeft gezegd. In zijn toespraken zien we nu al dat hij de hoge verwachtingen aan het afzwakken is en de burger oproept tot de ware nuchterheid. Want misschien wordt het wel nooit meer wat het is geweest in het rijke Amerika. Dan zal de negatieve kijk op George Bush vanzelf ook worden bijgesteld.

Dat kan vooral ook gebeuren als de buitenlandse politiek van Obama niet zó veel zal afwijken van die van Bush. De wereld is in een kritieke toestand, mede door de economische malaise. Nationale belangen van landen en hun regeringen zullen belangrijker worden dan internationale samenwerking. Iran en de hele moslimwereld, inclusief de Palestijnen en Hezbollah en de situatie van Israël zullen dominanter op de politieke agenda komen. Kortom, er zal veel moeten gebeuren en hoe zal het gaan als Amerika het internationale leiderschap niet meer op zich neemt, of kan nemen. In dom antiamerikanisme in ons land hoor je weinig over de consequenties die dat zou hebben, ook voor ónze vrijheid.

Het is vandaag allemaal onvoorspelbaar. Maar wie het profetisch Woord gelooft, weet dat het herstelde Romeinse Rijk, Europa, steeds meer opkomt. Dat dit proces zich gaat versnellen naarmate de macht van Amerika gaat verzwakken. Het Babel van de eindtijd komt steeds duidelijker in zicht. Met het diepe morele verval in onze Westerse wereld is nu ook het economische verval gekomen. De onbeschrijfelijke hebzucht van banken, financiële instellingen en hun topmanagers is niet tijdig onderkend en bestreden, evenmin als de macht van aandeelhouders, die alleen maar uit zijn op korte termijn winsten. Bedrijven werden opgekocht, opgesplitst en doorverkocht. Dat dit banen kostte en gezinnen zonder inkomen kwamen te zitten, daar hebben die speculanten zich geen zorgen om gemaakt en wie wel?
Het wordt tijd dat overheden, ook in ons land, zich over die moraal zorgen gaan maken. Waarden en normen staan hoog in het vaandel van onze regering, maar als bijvoorbeeld onze minister-president daar iets van met name noemt staan duur betaalde tv-presentatoren en andere spraakmakers al weer klaar met hun cynische opmerkingen, terwijl zij zelf uit de omroepkas grote geldbedragen graaien.

Het morele probleem ligt aan de wortel van financiële en economische problemen. Eerlijkheid, integriteit, soberheid, matigheid zijn allemaal Bijbelse deugden die een samenleving sieren. Maar die zijn bij ons ver te zoeken. Men zet de televisie aan en weet binnen enkele minuten genoeg. Profeten en apostelen spreken in de Schrift over de moraal, het verval en de gevolgen ervan. Vandaag zien we het allemaal gebeuren voor onze ogen in de wereld waarin we leven.

Laten we bidden voor onze overheid, onze regering, waarin veel christenen zijn en mensen van oorspronkelijk christelijke huize. Zij hebben nog weet van morele waarden, anders dan de losgeslagen intelligentsia van onze Amsterdamse grachtengordel. Nu het grote graaien aan haar einde te lijkt te komen is de tijd gekomen voor inkeer, bekering en terugkeer naar de Bijbelse waarden en normen. Er is nog (weinig) tijd, want het is al laat op de klok van God.
Het wachten is op het profetisch spreken, ook van onze kerkelijke leiders. Er is behoefte aan leiderschap, vooral omdat er een grote leider is aangekondigd die niets dan leugen zal verkondigen en in het verderf zal eindigen: de antichrist. Zijn boodschap en zijn theologie wordt al steeds vernomen: Gods Woord wordt uitgehold, het profetische Woord bestreden en de boodschap van het goede gevoel steeds meer omhelsd. Laten we wakker worden, opstaan en navolgers worden van de Here Jezus Christus, de komende Heiland, die Zijn gemeente komt halen en dan terug zal komen als Koning van Israël.

In de druk van de tijd roepe de Gemeente Israël toe: “Troost, troost, mijn volk, zegt uw God. Roep Jeruzalem toe dat zijn lijdenstijd is volbracht…” We hebben hoop voor onszelf, voor Israël en zelfs voor de lijdende mensheid van deze wereld.

Feike ter Velde