Europa herleeft

Feike ter Velde • 81 - 2005/06 • Uitgave: 24
Europa herleeft

Na W.O.II ontstaat er in Europa een klimaat dat leidt tot overleg naar Vrede. De oorlog was ten einde, maar nu nog een bestendige vrede. Als we nu beginnen om gezamenlijk het ijzer te gaan beheren in Europa, dan is de vrede binnen handbereik. Een verdrag over het ijzer vormt het fundament van het Verenigde Europa – op weg naar het herstelde Romeinse Rijk.


Willen we de ontwikkelingen in het moderne Europa vanuit de Schrift begrijpen dan moeten we vooral kijken naar het Romeinse Rijk in de dagen van de machtige keizer Augustus. Dat Romeinse rijk staat model voor het verenigde Europa, de EU. Waarom is dat Romeinse Rijk zo van belang? Omdat dit rijk, van ijzer(!), het laatste rijk is in het beeld van Nebukadnezar (Dan. 2) en dat zich in vernieuwde en aangepaste vorm zal voordoen, namelijk in de vorm van ijzer en leem. Daarna zal het rijk Gods op aarde komen. We zullen bij aandachtig lezen opmerken, dat het om vier wereldrijken gaat en dat die alle vier tegelijkertijd zullen worden vernietigd door dat rijk Gods dat van boven komt. Let op dat woord ‘tegelijkertijd’. Dat is heel opmerkelijk, omdat in de uitleg van Daniël het vier wereldrijken zijn die elkaar opvolgen, te beginnen bij het Babylonische rijk van Nebukadnezar. Dat rijk wordt opgevolgd door het Perzische wereldrijk, daarna komt het Griekse wereldrijk en tot slot het Romeinse wereldrijk, in de dagen waarin Jezus Christus werd geboren. Dat vierde rijk is dus daarom zo belangrijk, omdat daarná het Vrederijk, of Rijk Gods komt. Zo zegt de Schrift en zó heeft ook de vroege kerk dat beleden. Door latere dwalingen en vergeestelijking van de profetie is het zicht daarop vertroebeld, de profetie werd een gesloten boek en de kerk plaatste zichzelf in de plaats van Israël. Die tragische ontwikkeling heeft tot verblinding geleid in de christelijke kerk tot vandaag. Aan de andere kant mogen we verheugd zijn over steeds meer mensen die het wel gaan zien. Dat komt omdat de Geest van God dat in het hart van de ware gelovigen legt. Hij bereidt de Bruid voor op de komst van de Bruidegom.

Die vernieuwde en aangepaste vorm van het Romeinse rijk – de allerlaatste fase voorafgaand aan het komende Vrederijk – is van ijzer vermengd met leem. Het is niet meer de éénheid als in de dagen van keizer Augustus, maar het zal door overeenkomsten naar eenheid zoeken (Dan. 2: 43).

Dat Romeinse wereldrijk is een tijdlang uit ons gezichtsveld verdwenen, omdat de politieke macht in Rome destijds overging op de kerkelijk macht van de Roomse kerk. Dat is zowel tragisch als boeiend. De kerk wordt een wereldmacht – wat nooit Gods bedoeling was – en het Romeinse rijk verbleekt op de achtergrond en is toch nooit helemaal weggeweest. Het was er altijd nog. Het verlangen ernaar is ook altijd in de harten van politieke leiders aanwezig geweest. Er waren momenten waarop dat manifest werd. Achter die politieke leiders staan echter steeds weer de machten der duisternis die volken en hun leiders aanzetten, hun plannen te verwezenlijken door middel van oorlog en geweld. Karel de Grote heerste in de negende eeuw over een groot deel van Europa: Duitsland, Frankrijk, de Alpenlanden en de Benelux. Hij dacht aan het herstelde Romeinse Rijk. Zijn rijk is de geschiedenis ingegaan als het Heilige Roomse Rijk. Hij wilde zelfs een Europese Grondwet realiseren, maar daar is het nooit van gekomen.
Duizend jaar later doet Napoleon, dictator als vrucht van de Franse revolutie, een poging en faalt. Niet heel lang daarna staat een nieuwe dictator op: Adolf Hitler, die droomde van het grote Europese Vrederijk. Hij sprak van zelfs van zijn duizendjarig Vrederijk. Door die quasi-bijbelse terminologie dachten veel christenen dat deze man in staat was de wereld te verbeteren, bescherming te bieden tegen het goddeloze communisme in het Oosten, terwijl anderen hem aanzagen voor de antichrist. Hitler was zeer religieus, hoewel hij jodendom en christendom haatte. Hij had grote belangstelling voor de goden van het Oosten – het Nazi-hakenkruis, de swastika, komt uit het hindoeïsme. Maar in zijn hoofd speelden ook de oude Europese goden, b.v. die van Wagners Parcifal, een belangrijke rol. Het Europa dat Hitler voor ogen stond werd gekenmerkt door een sterke industriële economie, krachtige buitengrenzen, open binnengrenzen, overal autosnelwegen en iedereen een eigen auto. Allemaal zaken die nu zijn gerealiseerd. Want, hoewel Hitler wegviel, de idealen bleven bestaan.

Op 9 mei 1950 verklaarde de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, bij de ondertekening van het Europese IJzerverdrag, namelijk de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal (EGKS): “De vereniging van Europa kan niet ineens worden verwezenlijkt noch door een allesomvattende schepping tot stand worden gebracht: het verenigd Europa zal moeten worden opgebouwd door middel van concrete verwezenlijkingen, waarbij een feitelijke solidariteit als uitgangspunt zal moeten worden genomen.”

Het begint met ijzer! Na de Tweede Wereldoorlog zoekt men naar vrede en eenheid en men vindt elkaar op grond van het ijzer. Want, “als we gezamenlijk het ijzer beheren kunnen we voorkomen dat één Europees land zich buitensporig gaat bewapenen om andere landen te overheersen.” Dat vierde wereldrijk in het beeld van Nebukadnezars droom wordt gesymboliseerd door ijzer. Is het niet een opmerkelijk detail dat het herstel van dat vierde rijk begint met een ijzerovereenkomst?

Dat vierde wereldrijk – het Romeinse rijk – werd direct voorafgegaan door het Griekse rijk van Alexander de Grote, dáárvoor het Medo-Perzische Rijk van koning Kores (waaronder de Joden mochten terugkeren naar Jeruzalem – Ezra en Nehemia) en dáárvoor het rijk van Babel.

De geest achter die wereldrijken is steeds dezelfde: Het is ‘de overste van deze wereld’, de duivel. Hij is de grote inspirator tot oorlog, overheersing, onderdrukking en vernietiging. De volken lagen toen en liggen nu nog steeds (!) onder zijn heerschappij. Hij bood de koninkrijken van deze wereld aan Jezus aan voor een knieval, tijdens de verzoeking in de woestijn. Hij is de rechtmatige heerser – de wereldbeheerser [Ef. 6:12]. Het zijn de geestelijke machten, die zich openbaren in religies en die het denken en doen van mensen en volken bepalen.

Na de WO II gaat alles in versneld tempo. Met de wederoprichting van de staat Israël komen ook die oude gebieden van de vroegere wereldrijken in een nieuw daglicht te staan. Irak (Babel) en Iran (Perzië) komen tot leven en worden gaandeweg voorpaginanieuws. Griekenland en Rome liggen samen in Europa en dat Europa komt tot herleving – het Romeinse rijk wordt de reus op lemen voeten. Die eerste twee, Irak en Iran, oostelijk van Jeruzalem, hebben de geest van de Islam als gemeenschappelijke factor. De laatste twee, Griekenland en Rome, westelijk van Jeruzalem, worden samengebonden door de geest van Griekenland, het Griekse denken van Aristoteles, Plato en Socrates. Hun invloed op de Europese cultuur is enorm. Die Griekse geest is altijd dominant gebleven in het Romeinse rijk, tot op vandaag. Oppergod Zeus van de Grieken werd Jupiter bij de Romeinen, maar hij is dezelfde god. We spreken nu nog altijd, als we het hebben over het begin van onze jaartelling, over de Grieks-Romeinse cultuur. Die cultuur is ook de laatste tweeduizend jaar dominant aanwezig gebleven in Europa, de Griekse geest brak steeds weer opnieuw door in een soort ‘revival’.

De Renaissance (15e eeuw) is de grootste herleving van de Griekse geest. De menselijke geest, onderdrukt door de corrumperende kerk van middeleeuwen, wordt bevrijd door de Revolutie van de Renaissance, die begon in de Italiaanse stad Florence. De Reformatie van de 16e eeuw heeft de diepe impact van de Renaissance niet wezenlijk afgezwakt. Reformator Johannes Calvijn stelde zich teweer tegen de geest van de Renaissance door de God van de Bijbel op de eerste plaats te zetten en Hem tot het middelpunt van heel ons denken en handelen te maken. Calvijns theologie was misschien wel meer gericht op zijn afwijzing van de Griekse geest van de Renaissance dan op de scheefgroei in de Rooms-katholieke kerk van toen.

In de 18e vindt er opnieuw een herleving van de Griekse geest plaats in wat we “De Verlichting” noemen. Die begon in Engeland en sloeg over naar het Europese continent, wat leidde tot de Franse Revolutie (1789). ‘Ni Dieu’ (geen God) en ‘Ni Maitre’ (geen meester) waren de slogans van de man in de straat. Men wilde bevrijd zijn van alle overheersende machten, die hun oorsprong vinden in een allesbeheersende God. Wég met Hem!
Drie grote filosofische stromingen vinden hun oorsprong in de Franse revolutie: socialisme, fascisme en liberalisme. De samenbindende factor van die drie stromingen uit dezelfde wortel is: de autonome mens. De mens die zichzelf tot wet is.
Uit de Franse revolutie komt de dictator Napoleon voort, die Europa aan zich wil onderwerpen en het wil smeden tot een grote natie. Er vloeit veel bloed. Na hem volgt Adolf Hitler. In Rusland was het communisme gevestigd als de ultieme realisering van het socialisme, met de mens – de massamens – als norm van alle dingen. Adolf Hitler, die zich baseerde op het fascisme, had dezelfde droom: het Verenigde Europa, zoals het ooit was.

Vandaag zijn alle doelen gerealiseerd, alle dromen uitgekomen. Socialisme, communisme, fascisme hebben afgedaan. Het liberalisme is overgebleven. Het liberalisme, eveneens ontsproten aan de Griekse geest, beheerst het politieke en maatschappelijke denken van onze tijd. We zijn in Europa terug in de Grieks-Romeinse cultuur van vóór het Christendom. Dat christendom moet nog verder worden teruggedrongen, maar dat proces is volop aan de gang. Europa: het herstelde Romeinse rijk – het vierde en laatste wereldrijk, in vernieuwde vorm: ijzer, maar nu vermengd met leem. In die tijd komt het Koninkrijk Gods op aarde (Dan. 2:43). Laten we op Gods klok kijken en leven in verwachting!

Feike ter Velde