Europa... los van God
Feike ter Velde • 86 - 2010 • Uitgave: 4
maar toenemend religieus?
Er is een trend in de samenleving, die laat zien dat de afwezigheid van God, zoals gepropageerd door de intelligentsia van de Amsterdamse grachtengordel, heeft afgedaan. Het tij lijkt te keren. Op allerlei niveaus zegt men te zoeken naar spirituele inspiratie, omdat de pure rationele kijk op de werkelijkheid op dood spoor zit. Een samenleving los van God vertoont angstaanjagende trekken van leegheid, zinloos geweld, seksuele ontsporing en criminaliteit van laag tot hoog. Dat bedoelde men natuurlijk ook niet! We hebben zingeving nodig, ontdekt men nu opnieuw.
Kortgeleden werd op de nieuwjaarsreceptie van het grote en beroemde organisatiebureau Boer & Croon te Amsterdam blijk gegeven van een zoektocht naar geestelijke zingeving. Het wordt zo gemotiveerd:
“Op woensdag 20 januari was de Nieuwjaarsreceptie met het thema 'Geloof het of niet’. Juist in tijden van onzekerheid zijn diegenen die de weg moeten wijzen dringend gewenst. Tijdens de nieuwjaarsreceptie bieden we naast de gebruikelijke ontmoeting met relaties, klanten en vrienden de unieke gelegenheid om vanuit verschillende perspectieven oriëntatie te vinden.”
Predikanten en theologen gaven ieder op eigen wijze hun visie op de relatie tussen economie en godsopenbaring, tussen de beurs en de kerk, tussen de aarde en de hemel, tussen het kruis en de crisis. Dat mag toch op z’n minst een opmerkelijke ontwikkeling heten. Bestuursvoorzitter, de heer Rob van der Laan verwoordde het in zijn openingsrede zo:
“Wij zijn het afgelopen jaar geconfronteerd met grote vragen die nieuwe antwoorden verlangen. We zijn op zoek naar een kompas, waarvan het Noorden weer helder staat aangegeven. Vanavond zoeken wij aanknopingspunten bij Het Geloof dat al eeuwenlang vertrouwen en richting geeft. Het Geloof heeft zich door vele ups and downs heen kunnen handhaven. Zijn er dan universele spirituele beginselen die ons kunnen helpen om een nieuwe weg te vinden?”
Politieke partijen als VVD en D66, beide liberaal en sterk antigodsdienstig, mogen we toch ruim vertegenwoordigd vermoeden in de top van het bedrijfsleven en van de topmanagers en relaties van Boer & Croon. Waren het niet juist de liberalen van deze politieke snit, die om het hardst alle mogelijk religieuze symbolen uit het publieke leven wilden verwijderen? Waren en zijn niet juist zij - wellicht met de hete adem van de oprukkende islam in de nek - bezig de samenleving te ontdoen van het geloof? Is het niet de intelligentsia - de moderne schrijvers, de meeste toppolitici en andere intelligente mensen, die we steeds in bepaalde tv-programma’s terugzien - is het niet deze intelligentsia die pleitte voor een godloze samenleving? Waren zij het niet die zeiden: “Geloven doe je in de kerk?” Stonden zij niet luidruchtig te applaudisseren bij het leeglopen van kerken, vooral in de grote steden? Was het niet Hans van Mierlo, die in 1966 ‘profeteerde’ dat zijn nieuwe partij, D66, een bom zou leggen onder christelijke Nederland en het CDA zou opblazen? Ja, hij sprak inderdaad in termen van de terrorist. Maar vandaag zoeken topmensen in het bedrijfsleven naar spirituele zingeving voor zichzelf en voor de mensen aan wie zij leiding moeten geven.
De godloze maatschappij dreigt op allerlei terreinen vast te lopen. Het was de Amsterdamse burgemeester Job Cohen die zei dat de factor ‘geloof’ juist níet uit het publieke leven moest worden geweerd, maar veeleer moest worden geïntegreerd. Al in 2006 publiceerde hij in het dagblad Trouw zijn pleidooi voor een hernieuwde bezinning op de plaats van de religie in de sociaal-democratie. Zijn Partij van de Arbeid heeft een beginperiode gekend met veel christenen in haar gelederen. Die situatie werd de ‘doorbraak’ genoemd. De bekende Hervormde predikant ds. Buskes was er één van. Na de ontboezemingen van de Amsterdamse burgemeester kwam er steeds meer beweging en debat over de plaats van religie in het publieke domein.
De bekende trendwatcher - iemand die aangeeft hoe ontwikkelingen zich in de toekomst aan ons voordoen - Adjiedj Bakas gaf enkele jaren geleden al aan dat God een grote toekomst zou hebben in Nederland. Niet vanuit een christelijke overtuiging, maar vanuit zijn sociaal-maatschappelijke inzichten van dat moment. De Evangelische Omroep zou straks misschien wel een half miljoen jongeren rekruteren voor de EO-Jongerendag en overal zullen de kerken weer volstromen. Hij schreef een boek: De Toekomst van God en overhandigde het eerste exemplaar aan André Rouvoet van de ChristenUnie op de… jawel, EO-Jongerendag.
Wilde feesten met drank, drugs en veel geweld zijn schering en inslag in ons land. Massaal en vooral kostbaar politieoptreden is overal noodzaak, of het nu om voetballen in de regio’s gaat, zomerfeesten op het strand of in de stad, men maakt er een complete en vooral gevaarlijke chaos van, waar jonge mensen en ook politieagenten in levensgevaarlijke situaties terechtkomen. De liberale politicus Frits Bolkestein verklaarde enkele jaren geleden ook al dat hij, hoewel zelf ongelovig, niets anders kon bedenken dan dat de Bijbelse geboden terug zouden moeten komen in de samenleving om verdere verloedering tegen te gaan.
D66-burgemeester Thom de Graaf van Nijmegen noemde het op televisie ‘van God los’ toen twee jongens op hun scooter een stopverbod van de politie negeerden, wegscheurden, een man dodelijk aanreden en zelf ook gewond raakten en in het ziekenhuis de behandelend arts bedreigden. Een meute ‘vrienden’ - opgeroepen per mobieltje, verzamelde zich voor het ziekenhuis en wilde naar binnen. Er moest een hardhandig politieoptreden aan te pas komen om het stelletje losgeslagen heidenen daar te verwijderen. Voor burgemeester De Graaf was ‘de maat vol’. Maar dat zijn maar loze kreten, die het goed doen op televisie, maar geen hout snijden. Hij gaat ook niet over de strafmaat voor deze verloederde jeugd, uit gebroken gezinnen, vaak aan hun lot overgelaten. De strafmaat moet de rechter bepalen. Maar uit zijn eigen politieke partij komen nog steeds de geluiden van goddeloosheid die hebben geleid tot een samenleving waarmee hij nu in zijn eigen stad keihard wordt geconfronteerd.
Zelf buiten schot blijven is huichelachtig en misleidend. Mensen op verantwoordelijke posten, vooral ook in regering en parlement, zouden zich diep voor God en de mensen moeten schamen, dat het zó ver heeft kunnen komen in de samenleving. Jeugdzorg, kinderen in nood, ouders die laten afweten, jeugdgevangenissen en jeugdcriminaliteit op steeds jongere leeftijd, vullen dagelijks kolommen vol in de krant. Maar het lijkt toch meer dweilen met de kraan open. Het probleem zit in het hart van de mens en vandaar uit in zijn houding in gezin en samenleving. Gisteren nog was in een keurig radioprogramma een meisje van zestien aan het woord dat net een kind had gekregen van wie de vader onbekend was. Zelf kwam ze ook een gebroken gezin met halfbroertjes van verschillende vaders: wisselende vriendjes van haar moeder. De interviewer deed maar alsof dit allemaal heel gewoon was. Kinderen uit zulke sociale milieus maken een slechte start en halen maar zelden de finish. Aan de diep in hen levende woede over… ja, dat weten ze zelf niet… wordt voedsel gegeven in gewelddadige popmuziek, smerige tv-programma’s en… op straat slaan ze erop los.
Nu zoekt de top van het bedrijfsleven naar nieuwe zingeving, naar spiritualiteit, naar waarden en normen die weer moeten terugkomen, omdat de samenleving van God los is. Dat is een populair woord, maar bij burgemeester Thom de Graaf zonder inhoud. Het is een wáár woord, maar zó gebruikt als hier omschreven niet meer dan een ijdel gebruik van het woord God, dus een vloek.
De vraag van de topman van Boer & Croon klinkt serieuzer: “Zijn er dan universele spirituele beginselen die ons kunnen helpen om een nieuwe weg te vinden?” De woordkeus misschien wat onbeholpen, de bedoeling goed. Het geloof is vaag en dat kan van alles zijn. De keuze voor theologen met een christelijke achtergrond is hoopgevend, omdat men in de goede richting zoekt. Maar de inhoud van ‘het geloof’ vraagt om een keuze.
De nieuwe president van Europa, de Rooms-katholieke Belg Herman van Rompuy, zei in een interview dat de naam van ieder mens geschreven staat in de palm van Gods hand. Dat komt nog wat dichter bij de Bijbel. Want de enige bron waaruit we kunnen putten is de Bijbel, het Woord van de levende God.
De Bijbel spreekt ons van het Evangelie van Jezus Christus. Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven.
We zien de geestelijke krachten van het aloude en vernietigende heidendom in onze samenleving om zich heen grijpen. Denkende mensen zien de nood in ons land en in heel Europa. Zij zoeken naar antwoorden op de diepste levensvragen, teneinde een weg te vinden in de jungle van de goddeloosheid. De intelligentsia van de Amsterdamse grachtengordel heeft de verkeerde kant uit gewezen. De schrijver Jan Wolkers maakte vijftig jaar geleden de kerk en het geloof belachelijk en vroeg zich af hoe het toch kwam dat de jeugd van nu in Amsterdam zijn glazen kunstwerk over Auschwitz zonder enige reden had kapotgeslagen. Woede, vernietigingsdrang, alcohol- en drugsmisbruik die de leegte moeten opvullen in de ziel van die jonge mensen, zijn de gevolgen van zijn bespotting van het geloof.
Mijn grootste vrees en bange verwachting is, dat het innerlijk van mens en maatschappij worden toebereid voor de komst van de Antichrist. Zoekend naar nieuwe wegen van spiritualiteit kan ook de rode loper worden waarop hij straks kan binnenschrijden. Tenzij… de kerk vandaag nog een antwoord, hét antwoord geeft.
Feike ter Velde
Er is een trend in de samenleving, die laat zien dat de afwezigheid van God, zoals gepropageerd door de intelligentsia van de Amsterdamse grachtengordel, heeft afgedaan. Het tij lijkt te keren. Op allerlei niveaus zegt men te zoeken naar spirituele inspiratie, omdat de pure rationele kijk op de werkelijkheid op dood spoor zit. Een samenleving los van God vertoont angstaanjagende trekken van leegheid, zinloos geweld, seksuele ontsporing en criminaliteit van laag tot hoog. Dat bedoelde men natuurlijk ook niet! We hebben zingeving nodig, ontdekt men nu opnieuw.
Kortgeleden werd op de nieuwjaarsreceptie van het grote en beroemde organisatiebureau Boer & Croon te Amsterdam blijk gegeven van een zoektocht naar geestelijke zingeving. Het wordt zo gemotiveerd:
“Op woensdag 20 januari was de Nieuwjaarsreceptie met het thema 'Geloof het of niet’. Juist in tijden van onzekerheid zijn diegenen die de weg moeten wijzen dringend gewenst. Tijdens de nieuwjaarsreceptie bieden we naast de gebruikelijke ontmoeting met relaties, klanten en vrienden de unieke gelegenheid om vanuit verschillende perspectieven oriëntatie te vinden.”
Predikanten en theologen gaven ieder op eigen wijze hun visie op de relatie tussen economie en godsopenbaring, tussen de beurs en de kerk, tussen de aarde en de hemel, tussen het kruis en de crisis. Dat mag toch op z’n minst een opmerkelijke ontwikkeling heten. Bestuursvoorzitter, de heer Rob van der Laan verwoordde het in zijn openingsrede zo:
“Wij zijn het afgelopen jaar geconfronteerd met grote vragen die nieuwe antwoorden verlangen. We zijn op zoek naar een kompas, waarvan het Noorden weer helder staat aangegeven. Vanavond zoeken wij aanknopingspunten bij Het Geloof dat al eeuwenlang vertrouwen en richting geeft. Het Geloof heeft zich door vele ups and downs heen kunnen handhaven. Zijn er dan universele spirituele beginselen die ons kunnen helpen om een nieuwe weg te vinden?”
Politieke partijen als VVD en D66, beide liberaal en sterk antigodsdienstig, mogen we toch ruim vertegenwoordigd vermoeden in de top van het bedrijfsleven en van de topmanagers en relaties van Boer & Croon. Waren het niet juist de liberalen van deze politieke snit, die om het hardst alle mogelijk religieuze symbolen uit het publieke leven wilden verwijderen? Waren en zijn niet juist zij - wellicht met de hete adem van de oprukkende islam in de nek - bezig de samenleving te ontdoen van het geloof? Is het niet de intelligentsia - de moderne schrijvers, de meeste toppolitici en andere intelligente mensen, die we steeds in bepaalde tv-programma’s terugzien - is het niet deze intelligentsia die pleitte voor een godloze samenleving? Waren zij het niet die zeiden: “Geloven doe je in de kerk?” Stonden zij niet luidruchtig te applaudisseren bij het leeglopen van kerken, vooral in de grote steden? Was het niet Hans van Mierlo, die in 1966 ‘profeteerde’ dat zijn nieuwe partij, D66, een bom zou leggen onder christelijke Nederland en het CDA zou opblazen? Ja, hij sprak inderdaad in termen van de terrorist. Maar vandaag zoeken topmensen in het bedrijfsleven naar spirituele zingeving voor zichzelf en voor de mensen aan wie zij leiding moeten geven.
De godloze maatschappij dreigt op allerlei terreinen vast te lopen. Het was de Amsterdamse burgemeester Job Cohen die zei dat de factor ‘geloof’ juist níet uit het publieke leven moest worden geweerd, maar veeleer moest worden geïntegreerd. Al in 2006 publiceerde hij in het dagblad Trouw zijn pleidooi voor een hernieuwde bezinning op de plaats van de religie in de sociaal-democratie. Zijn Partij van de Arbeid heeft een beginperiode gekend met veel christenen in haar gelederen. Die situatie werd de ‘doorbraak’ genoemd. De bekende Hervormde predikant ds. Buskes was er één van. Na de ontboezemingen van de Amsterdamse burgemeester kwam er steeds meer beweging en debat over de plaats van religie in het publieke domein.
De bekende trendwatcher - iemand die aangeeft hoe ontwikkelingen zich in de toekomst aan ons voordoen - Adjiedj Bakas gaf enkele jaren geleden al aan dat God een grote toekomst zou hebben in Nederland. Niet vanuit een christelijke overtuiging, maar vanuit zijn sociaal-maatschappelijke inzichten van dat moment. De Evangelische Omroep zou straks misschien wel een half miljoen jongeren rekruteren voor de EO-Jongerendag en overal zullen de kerken weer volstromen. Hij schreef een boek: De Toekomst van God en overhandigde het eerste exemplaar aan André Rouvoet van de ChristenUnie op de… jawel, EO-Jongerendag.
Wilde feesten met drank, drugs en veel geweld zijn schering en inslag in ons land. Massaal en vooral kostbaar politieoptreden is overal noodzaak, of het nu om voetballen in de regio’s gaat, zomerfeesten op het strand of in de stad, men maakt er een complete en vooral gevaarlijke chaos van, waar jonge mensen en ook politieagenten in levensgevaarlijke situaties terechtkomen. De liberale politicus Frits Bolkestein verklaarde enkele jaren geleden ook al dat hij, hoewel zelf ongelovig, niets anders kon bedenken dan dat de Bijbelse geboden terug zouden moeten komen in de samenleving om verdere verloedering tegen te gaan.
D66-burgemeester Thom de Graaf van Nijmegen noemde het op televisie ‘van God los’ toen twee jongens op hun scooter een stopverbod van de politie negeerden, wegscheurden, een man dodelijk aanreden en zelf ook gewond raakten en in het ziekenhuis de behandelend arts bedreigden. Een meute ‘vrienden’ - opgeroepen per mobieltje, verzamelde zich voor het ziekenhuis en wilde naar binnen. Er moest een hardhandig politieoptreden aan te pas komen om het stelletje losgeslagen heidenen daar te verwijderen. Voor burgemeester De Graaf was ‘de maat vol’. Maar dat zijn maar loze kreten, die het goed doen op televisie, maar geen hout snijden. Hij gaat ook niet over de strafmaat voor deze verloederde jeugd, uit gebroken gezinnen, vaak aan hun lot overgelaten. De strafmaat moet de rechter bepalen. Maar uit zijn eigen politieke partij komen nog steeds de geluiden van goddeloosheid die hebben geleid tot een samenleving waarmee hij nu in zijn eigen stad keihard wordt geconfronteerd.
Zelf buiten schot blijven is huichelachtig en misleidend. Mensen op verantwoordelijke posten, vooral ook in regering en parlement, zouden zich diep voor God en de mensen moeten schamen, dat het zó ver heeft kunnen komen in de samenleving. Jeugdzorg, kinderen in nood, ouders die laten afweten, jeugdgevangenissen en jeugdcriminaliteit op steeds jongere leeftijd, vullen dagelijks kolommen vol in de krant. Maar het lijkt toch meer dweilen met de kraan open. Het probleem zit in het hart van de mens en vandaar uit in zijn houding in gezin en samenleving. Gisteren nog was in een keurig radioprogramma een meisje van zestien aan het woord dat net een kind had gekregen van wie de vader onbekend was. Zelf kwam ze ook een gebroken gezin met halfbroertjes van verschillende vaders: wisselende vriendjes van haar moeder. De interviewer deed maar alsof dit allemaal heel gewoon was. Kinderen uit zulke sociale milieus maken een slechte start en halen maar zelden de finish. Aan de diep in hen levende woede over… ja, dat weten ze zelf niet… wordt voedsel gegeven in gewelddadige popmuziek, smerige tv-programma’s en… op straat slaan ze erop los.
Nu zoekt de top van het bedrijfsleven naar nieuwe zingeving, naar spiritualiteit, naar waarden en normen die weer moeten terugkomen, omdat de samenleving van God los is. Dat is een populair woord, maar bij burgemeester Thom de Graaf zonder inhoud. Het is een wáár woord, maar zó gebruikt als hier omschreven niet meer dan een ijdel gebruik van het woord God, dus een vloek.
De vraag van de topman van Boer & Croon klinkt serieuzer: “Zijn er dan universele spirituele beginselen die ons kunnen helpen om een nieuwe weg te vinden?” De woordkeus misschien wat onbeholpen, de bedoeling goed. Het geloof is vaag en dat kan van alles zijn. De keuze voor theologen met een christelijke achtergrond is hoopgevend, omdat men in de goede richting zoekt. Maar de inhoud van ‘het geloof’ vraagt om een keuze.
De nieuwe president van Europa, de Rooms-katholieke Belg Herman van Rompuy, zei in een interview dat de naam van ieder mens geschreven staat in de palm van Gods hand. Dat komt nog wat dichter bij de Bijbel. Want de enige bron waaruit we kunnen putten is de Bijbel, het Woord van de levende God.
De Bijbel spreekt ons van het Evangelie van Jezus Christus. Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven.
We zien de geestelijke krachten van het aloude en vernietigende heidendom in onze samenleving om zich heen grijpen. Denkende mensen zien de nood in ons land en in heel Europa. Zij zoeken naar antwoorden op de diepste levensvragen, teneinde een weg te vinden in de jungle van de goddeloosheid. De intelligentsia van de Amsterdamse grachtengordel heeft de verkeerde kant uit gewezen. De schrijver Jan Wolkers maakte vijftig jaar geleden de kerk en het geloof belachelijk en vroeg zich af hoe het toch kwam dat de jeugd van nu in Amsterdam zijn glazen kunstwerk over Auschwitz zonder enige reden had kapotgeslagen. Woede, vernietigingsdrang, alcohol- en drugsmisbruik die de leegte moeten opvullen in de ziel van die jonge mensen, zijn de gevolgen van zijn bespotting van het geloof.
Mijn grootste vrees en bange verwachting is, dat het innerlijk van mens en maatschappij worden toebereid voor de komst van de Antichrist. Zoekend naar nieuwe wegen van spiritualiteit kan ook de rode loper worden waarop hij straks kan binnenschrijden. Tenzij… de kerk vandaag nog een antwoord, hét antwoord geeft.
Feike ter Velde
