Het doel heiligt de middelen

Henk Schouten • 84 - 2008 • Uitgave: 10
Wanneer we door het laatste Bijbelboek bladeren, komen we onder de indruk van de vorm en de stijl waarin de boodschap is neergeschreven. De vormen en uitdrukkingen zijn exclusief en kenmerkend voor dit Bijbelboek. Natuurlijk is dit boek dan ook geïmiteerd. We spreken over apocalyptische literatuur, maar dat is allemaal rommel. In onze dagen zijn er ook films die apocalyptisch genoemd worden. Dan zien we grootse, tot de verbeelding sprekende en indrukwekkende flitsen van rampen, monsters en zo meer, strijd om het voortbestaan van de wereld. Natuurlijk is dit bewuste strategie van de Boze, die wil ons verwarren, zand in de ogen strooien en afleiden van de ernstige boodschap die van God komt.

Met al die sensatie en naar het occulte neigende zaken heeft het boek Openbaring natuurlijk niets van doen. Het is zoals het woord aangeeft een Openbaring, een onthulling. Onthuld wordt wat we in de komende tijd op aarde mogen verwachten. Dat is een botsing tussen twee werelden. Die van de Boze, waar verschrikkelijk veel onheil uit voortkomt en die van God, Wiens macht vele male groter is en die de Boze uiteindelijk definitief zal uitschakelen. De wereld zal door Hem, onze Here, bewaard worden. Dat is dan ook direct de troostrijke boodschap van het laatste Bijbelboek. Uiteindelijk heeft de Here God alles in de hand en leidt het tot Zijn bestemming.

Nu komen we in het laatste Bijbelboek allerlei oordelen tegen. Ze zijn in een duidelijke samenhang met elkaar verbonden. Vanaf hoofdstuk 6 lezen we van zeven zegels die geopend worden. De opening van het zevende zegel luidt weer een nieuwe fase van oordelen in. Dan gaat het om zeven bazuinen en tenslotte vinden de series oordelen een verschrikkelijke climax wanneer zeven schalen vol gramschap Gods worden uitgegoten over de mensheid. Je huivert wanneer je dit alles leest en weet dat het komen gaat.

Alles is zo verschrikkelijk en heftig en de dood is in al deze dingen zo gemeen aanwezig, dat velen eraan twijfelen of we deze oordelen wel serieus moeten nemen. Dat past veel mensen ook niet, omdat ze bij God aan liefde denken en Zijn heiligheid dan maar even vergeten. Die heiligheid van God verdraagt de onheiligheid van mensen niet, daarom komt het oordeel. Wie het oordeel bagatelliseert, bagatelliseert ook de zonde en daarmee Gods heiligheid.
Gaat het niet om beeldspraak, zo is dan de gedachte? Aan beeldspraak kunnen we vervolgens een verzachtende verklaring geven. Op die manier blijft er weinig over van de feitelijke betekenis en de ernst van de boodschap.

Waartoe zijn echter al deze oordelen? Daarbij tekenen we aan dat degenen die behouden zijn zelfs juichen, wanneer dit alles is gebeurd (Op. 19:1-5), dus de kijk op al die vreselijke oordelen hoeft niet zo negatief te zijn. Dat is een houding die we nauwelijks kunnen begrijpen: mogen we zo enthousiast reageren na een vreselijke gebeurtenis? Als het van God komt, dan is het blijkbaar niet zonder doel en kunnen we zeggen, het doel heiligt de middelen. Dan gaan we iets anders tegen dit verschrikkelijke aankijken.

Misschien is het goed het woord oordeel eens wat nader te bekijken. Het is een vertaling van een Grieks woord, dat we, voor wat de klank betreft, ook goed kennen in onze taal. Het om het woord crisis. Een crisismoment is een spannend moment. Een beweging kan verschillende kanten opgaan. Het kan helemaal de verkeerde, of juist de goede kant op gaan. Een crisismoment is een beslissend moment. Er zijn in de geschiedenis heel wat van die crisismomenten bekend. Ook in ons eigen leven zijn die momenten er. In één ogenblik tijd kan er iets gebeuren waardoor een blijvende verandering optreedt. Dat kan positief zijn, dat kan negatief zijn. Wij spreken van oordelen. Wanneer ergens kritiek op wordt gegeven, dan wordt iets beoordeeld. De bedoeling is dat er een ontwikkeling ten goede zal plaatsvinden. De oorspronkelijke bedoeling van kritiek is niet om iemand onderuit te halen, belachelijk te maken of te kleineren, maar kritiek heeft als doel op te bouwen, te verbeteren. We beoordelen iets opdat er verbetering zal zijn. Zijn er verbeterpunten?

Zo moeten we ook de oordelen van de Here God beschouwen. Hij beziet iets, of het aan de verwachtingen voldoet, of het goed is of niet. Zo bezag de Here God in de dagen van de zondvloed de mensheid. Hij neemt een beslissing waar iets goeds uit volgt, de aarde wordt gereinigd. Dat was een zeer hevig crisismoment.
Feitelijk hebben we ook een crisismoment in tijden van oorlog. De geallieerden hebben ons bevrijd. Natuurlijk ging daar vreselijke strijd en leed aan vooraf, maar het resultaat was vrijheid. We kennen de documentaires waarin de bevrijders juichend werden begroet.

Zo’n crisismoment was er in de kruisiging van de Here Jezus. Iets dramatischer is er niet. De dood van Gods Zoon, maar het bracht een geweldige bevrijding en overwinning. We juichen in Zijn overwinning, die ons de vrijheid bracht.
Een crisis, een oordeel, is op zichzelf wellicht een heel vreselijke zaak, maar het werkt iets uit dat goed is. Het doel heiligt de middelen.

Zo moeten we ook de oordelen in het laatste Bijbelboek beschouwen. Natuurlijk is het verschrikkelijk wat over de aarde komen gaat. Wanneer je al die oordelen leest, dan huiver je voor de wereld van die dagen. Maar wanneer we het laatste Bijbelboek goed lezen, zien we ook steeds een zekere terughoudendheid bij de Here God. Iedere keer nog weer even ingehouden stilte, zullen de mensen zich alsnog bekeren. We lezen dan dat die bekering er meestal niet komt. Het evangelie zal in heel de wereld gebracht zijn, mensen hebben geen verontschuldiging, leren we in de Romeinenbrief. God gaf Zijn Zoon. Dan blijft er uiteindelijk niets anders over. De oordelen zijn geen boosheid, geen wraak of drift, maar vormen het rechtvaardig oordeel. Een rechtvaardig crisismoment waaruit iets goed voortkomt. Eerst het duizendjarig vrederijk. Ook dat is genade, na die duizend jaar van Christus heerschappij blijken de mensen niets geleerd te hebben en keren de Here Jezus opnieuw de rug toe. Daarop volgt het laatste oordeelsmoment, de laatste crisis. Echt gerechtvaardigd! Waarop een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, een nieuw Jeruzalem verschijnt. Dat is de grootse en heerlijke boodschap die dwars door al de oordelen heen klinkt.

We doen er goed aan de oordelen positief te gaan beschouwen. Hoe vreselijk ook, het brengt iets dat goed is, heel goed. We moeten die oordelen ook ernstig en serieus nemen. Nu ze aangekondigd zijn, zijn het vlammende betogen, opdat de mens luistert en gehoorzaam wordt. Daarmee vormen ze voor ieder mens die ze hoort en leest een crisismoment, welke kant zal het opgaan in het leven van hem die de waarschuwing van God hoort. Wat doen we er mee?
Ik ben ervan overtuigd, Jezus zal spoedig komen. Waar zult u zijn op dat laatste en allesbeslissende crisismoment? Het is een heilig doel.

Ds. Henk Schouten