Het vierde rijk?!

dr. Hendrik J. Koorevaar • 82 - 2006/07 • Uitgave: 7
De hele toekomstige wereldgeschiedenis in het boek Daniël in een notendop. Of niet?

Koning Nebukadnessar en Daniël krijgen dromen in hoofdstuk 2 en 7. We kunnen die in 605 en 556 v. Chr. dateren. De eerste droom gaat over een standbeeld dat uit verschillende metalen bestaat. De tweede droom toont vier wilde dieren. Zowel die metalen als die dieren
staan voor wereldrijken die er zijn of gaan komen. De twee dromen gaan over dezelfde rijken. Bij de joods-orthodoxe en protestants-orthodoxe uitlegging is het eerste rijk Babel, het tweede Medo-Perzië, het derde Grieks-Macedonië en het vierde Rome.


Veel lezers zijn onder de indruk gekomen, dat de toekomstige
wereldgeschiedenis zo vooruit werd gezien. Geen mens kan zoiets weten. Het boek Daniël is zo een bewijs voor Gods inspiratie en alwetendheid.

Historisch kritische theorieën zien dat echter heel anders.
De sleutel ligt bij de betekenis van de Syrische koning Antiochus IV Epifanes. Deze koning heeft het jodendom tussen 167-164 v. Chr. zwaar vervolgd. Zo heeft hij de tempel in Jeruzalem ingenomen en er een eredienst voor Zeus van Olympus ingevoerd. Dat resulteerde
in de opstand van de joden onder leiding van de Maccabeeën, die de tempel heroverden en de eredienst aan de HEER herstelden. Volgens de kritiek heeft een onbekende
schrijver toen in de 2e eeuw v. Chr. het boek Daniël geschreven en het verleden als toekomstprofetie in de mond van Daniël uit de 6e eeuw v. Chr. gelegd.


Wat doet deze kritiek dan met de vier rijken? Er zijn twee hoofdvoorstellen:

1. Het eerste rijk is Babel, het tweede Medië, het derde Perzië en het vierde Grieks-Macedonië.

2. Het eerste rijk is Babel, het tweede Medo-Perzië, het derde Grieks-Macedonië, het vierde is het Seleucidische
rijk. Dat laatste is het rijk van Seleucus, één van de generaals van Alexander de Grote, die na diens dood de macht kreeg over één van de vier delen van het rijk. Uit dat rijk is Antiochus IV voortgekomen.

Men wil altijd bij Antiochus IV eindigen. Bij het eerste
voorstel is Antiochus IV een representant van het Grieks-Macedonische rijk. Bij het tweede voorstel is hij een representant van het Seleucidische rijk.



Als we die twee voorstellen vergelijken met het model dat met het Romeinse rijk eindigt, dan zien we de volgende
afwijkingen:

1. De opsplitsing van het Medisch-Perzische rijk, waarbij
Medië het tweede rijk wordt.
Dat gaat echter niet. Reeds in 550 v. Chr. heeft de Pers Kores Medië als broedernatie onderworpen. Vanaf toen was Kores koning van de Meden en Perzen. Als leider van de dubbelmonarchie heeft hij Babel veroverd. Dat zegt ook Daniël in 5:28 bij de uitlegging van het schrift op de wand tegen Belsassar.

2. De opsplitsing van het Griekse rijk, waarbij het Seleucidische
rijk het vierde en laatste rijk wordt.

Dat gaat echter ook niet. Het vierde rijk moet de gehele
aarde verslinden en vermorzelen (7:23). Dat kan niet van het Seleucidische rijk onder Antiochus IV gezegd
worden. Het heeft een beperkte omvang gehad, moest regelmatig nederlagen incasseren en heeft zeker niet de hele aarde verslonden. Antiochus boog voor Rome. Daniël 8:5 en 8 behandelt het onder de geitenbok,
Griekenland.


De kritische voorstellen om met Antiochus te eindigen lukken niet. Het vierde rijk komt na hem. Het Romeinse
rijk blijft kandidaat. Dan bevat Daniël toch een toekomstprofetie,
zelfs als het boek in de 2e eeuw v. Chr. geschreven zou zijn. De kritiek heeft zo niets gewonnen.

Het boek Daniël blijft bovendien betuigen dat die profetieën in de 6e eeuw v. Chr. geschreven zijn. Israël had die toen hard nodig. De Godsstaat was ondergegaan.

Hoe moest Israël onder vreemde heerschappij leven? Wat is het perspectief? Op die vraag geeft God door Daniël een antwoord.