Is de oorlog tegen Iran al begonnen?

Feike ter Velde • 81 - 2005/06 • Uitgave: 17
Is de oorlog tegen Iran al begonnen?



Irak zou een democratie moeten worden als resultaat van het militaire optreden van de Verenigde Staten en Groot-Brittannië en de afzetting van Saddam Hoessein. Het verloopt allemaal zeer moeizaam. Maar de vraag is – is dat het einddoel? Is niet de oorlog tegen buurland Iran ook al begonnen?




Aan de invasie van Amerikaanse en Britse troepen in Irak in maart 2003, gingen geheime operaties vooraf. In de zomer van 2002 hadden de Amerikaanse CIA en de ‘Special Operations force’ – zeg maar de Amerikaanse commando’s – al toestemming om, in het geheim, operaties uit te voeren binnen Irak. Doel: het verwijderen van dictator Saddam Hoessein, maar vooral ook het alvast onklaar maken van militaire installaties, zoals waarnemingsapparatuur etc. In september 2002 begonnen Amerikaanse en Britse vliegtuigen ook al met het bombarderen van installaties en gebouwen binnen de brede zone in Irak, waar sinds de eerste golfoorlog niet gevlogen mocht worden – de no-fly-zone. Hoewel er nog langdradige bijeenkomsten waren, vooral in de Verenigde Naties, over de massavernietigingswapens, waren Amerika en Engeland al begonnen met militaire acties.



Het is waarschijnlijk, dat we nu rond Iran dezelfde ontwikkeling zien. Terwijl formeel in de Verenigde Naties en op persconferenties in Washington, grote zorg over Irans nucleaire ambities worden geuit, zijn er op tal van plekken activiteiten aan de gang, die een Amerikaans-Britse invasie van Iran lijken in te luiden. Op deze plaats schreven we eerder over de mogelijke Amerikaanse plannen, om ook Iran aan te pakken. In politieke denktanks in Amerika zijn plannen geopperd om ook Saoedi-Arabië militair te bezetten, om zo de hele olietoevoer vanuit het Midden-Oosten naar Europa en Amerika veilig te stellen. De machtige Westerse wereld, maar ook in toenemende mate Azië, is economisch zeer kwetsbaar als het gaat om olie. Olie is in de handen van Islamitische wereld van het Midden-Oosten en is altijd een politiek chantagemiddel.



De nieuwe Iranese president, Mahmoud Ahmadinejad, een ultraconservatieve moslim, dreigde, hoewel hij zich haastte het te ontkennen, in een interview voor een Arabische krant, dat Iran de oliekraan zal dichtdraaien als het land voor de Veiligheidsraad van de VN wordt gedaagd, vanwege de nucleaire activiteiten en andere duistere plannen. Iran is het tweede olieland na Saoedi-Arabië. Minder export uit Iran zou de olieprijs gigantisch doen stijgen met alle economische gevolgen van dien. Er waren al eerdere dreigingen tegenover het Weense atoombureau IAEA, van Nobelprijswinnaar Mohammed Baradeia, dat Iran onmiddellijk de verrijking van uranium zou hervatten als de VN-inspecteurs het land niet zouden verlaten. Een dergelijke houding hield Saddam Hoessein tien jaar lang vol. Ook werden landen gedreigd met een handelsboycot als ze vóór Iran-resoluties in de Verenigde Naties zouden stemmen. Het Iranese parlement dringt er bij de Iranese regering op aan, alle banden met IAEA te verbreken en zeker geen inspecties in het land toe te staan. Allemaal zorgelijke tendensen die in één richting wijzen: Iran werkt aan de atoombom.



Dat alles is ook voor Israël – menselijker wijze gesproken – een strop om de nek. Bij Iranese chantage met olie kan Israël gemakkelijk worden ingeruild en de veiligheid van Israël loopt dan direct gevaar. Europese en Aziatische landen lijken daar meer toe geneigd dan de Verenigde Staten op dit moment. Om zulke griezelige scenario’s te ontwijken, is een snelle militaire operatie en het bezetten van de olievelden en het beveiligen van de afvoerroutes naar het Westen en naar Azië een goede oplossing in deze Amerikaanse optiek. Een dergelijke massale operatie, waaraan ook landen als Japan en India zouden kunnen gaan meedoen, lijkt vooralsnog ver weg. Maar de politieke en militaire routekaarten lijken zeker al besproken. Ondertussen horen we steeds, dat er betreffende Iran naar een ‘vreedzame oplossing’ moet worden gezocht langs diplomatieke weg. Europese regeringsleiders Tony Blair, Jacques Chirac en Gerhard Schröder hebben zich gezamenlijk ingezet om in Teheran gesprekken te voeren met de politieke leiders en de ayatollahs, maar dat leverde vooralsnog niets op. De in het geheim gebouwde en nu ontdekte opwerkingsfabrieken voor uranium liegen niet over de ambities van Iran. De Iranese atoombom zal er komen als het aan de ayatollahs ligt, de raketten ervoor hebben ze al. Dát te verhinderen, die ontwikkelingen stop te zetten, haalt elke dag het nieuws. Een schimmige rol op de achtergrond speelt Putin van Rusland, want hij is de gedoodverfde leverancier van atoomcentrales en van uranium. Het Westen ervaart een steeds stroevere relatie met Putin, die zichzelf gaandeweg ontwikkelt als ouderwetse dictator, die langzaam alle macht naar zich toetrekt. Putin kijkt met argusogen naar het machtige Amerika en betreurt nog steeds – en vele Russen met hem – de teloorgang van de positie als grootmacht naast Amerika. Kortom, het is een ingewikkelde kwestie op het internationale toneel, met donkere wolken aan de horizon.



President George Bush spreekt regelmatig over de wenselijkheid van een democratische verandering in Iran, naast zijn voortdurende waarschuwingen voor de nucleaire ambities van dat land. Iranese politieke leiders op hun beurt hebben gewaarschuwd tegen een Amerikaanse of Israëlische aanval op hun land en de vergelding die dit tot gevolg zou kunnen hebben. Onbemande Amerikaanse spionage vliegtuigen geven ondertussen dagelijks beelden van wat zich in Iran op de grond afspeelt. Met uiterst moderne technologieën krijgt de Amerikaanse legerleiding in buurland Irak, alle informatie die ze hebben wil. Schending van het Iranese luchtruim zou de regering van dat land al kunnen bestempelen als daad van oorlog. Na “11 september”, beter bekend als Nine Eleven – de aanval op de Twin Towers in New York en op het Pentagon in Washington – is echter de wereldwijde oorlog tegen terreur begonnen. Onderdeel daarvan is Iran. De Amerikaanse geheime dienst CIA steunt operaties van Iranese oppositiegroepen tegen het ayatollahregime. Wrang detail is hierbij, dat deze groepen dezelfde terreurmethoden gebruiken in Iran, als eerder in Irak. Hier worden begrippen als ‘vrijheidsstrijder’ en “terrorist” kennelijk ook vrijelijk gebezigd.


In het buurland Azerbeidzjan, ten Noorden van Iran, wordt gebouwd aan grote Amerikaanse legerbases, die wijzen op militaire acties in of een invasie van Iran binnen afzienbare tijd. Er vinden militaire trainingen plaats van Azerbeidzjaanse strijdgroepen om nu reeds in actie te komen in Iran. Azerbeidzjan biedt ook prima vliegvelden om straks bombardementsvluchten rond Teheran uit te voeren. De hele logistieke planning van het Amerikaanse leger in Azerbeidzjan maakt snelle vorderingen. Vanuit Irak, waar massieve militaire voorraden klaarliggen, kan alles snel worden aangevoerd.



Arabische politici stellen, dat wanneer Iran wordt aangepakt op het gebied van zijn nucleaire programma in de VN, ook Israël op gelijke wijze dient te worden behandeld. Immers, zo zegt men, Israël heeft ook de atoombom. Binnen de VN zou dit voor een politieke patstelling kunnen zorgen. De Arabische wereld zou zeker in dit standpunt gesteund worden door de meeste Europese en Aziatische landen. Hoewel Amerika aandringt de kwestie Iran voor de Veiligheidsraad te brengen, kan men met zekerheid beweren dat Amerika niet zal wachten op daden van de VN, omdat dat meestal niets wordt.



Onze minister van Buitenlandse zaken, Mr. Ben Bot, heeft zich onlangs ‘versproken’, toen hij iets zei over de oorlog tegen Irak. Maar hij zei dit met het oog op de Amerikaanse politiek en strategie tegen Iran. Hij zei, dat het “achteraf bezien misschien niet verstandig is geweest Irak binnen te vallen”. Een stukje verderop noemde hij Iran en de spanningen die daar aan het groeien zijn. Een nieuw Amerikaanse avontuur in Iran, zou dan zeker niet zo maar door Nederland moeten worden gesteund. Dat aspect van zijn opmerking stond niet in de schijnwerpers, maar was wel de essentie van wat hij zei. Hij had zich helemaal niet versproken, maar deed een uitspraak waarop iedereen later kan terugkomen, mocht de kwestie Iran in militaire zin escaleren.



Feike ter Velde