Jozef in ere hersteld
Henk Schouten • 83 - 2007 • Uitgave: 19
Jozef in ere hersteld
In heel de advent- en kerstgeschiedenis neemt Jozef maar een bescheiden plaats in. De rol die Jozef krijgt in alle kersttaferelen is een ondergeschikte. Maria speelt met de herders en de wijzen de hoofdrol. Zelfs Herodes heeft vaak een grotere, zij het negatieve rol. De persoon van Jozef verbleekt een beetje. Hij mag wat stro in de kribbe leggen of de deur van de stal open doen voor de hoofdrolspelers. Verder wordt Jozef wat meewarig bekeken. Hij slaagde er als hoofd van het jonge gezin niet in een fatsoenlijke plek voor zijn hoogzwangere vrouw te vinden. Het lijkt wel of we een beetje met Jozef in onze maag zitten. Hij past niet echt in het decor, zo lijkt het.
De rol van Jozef is niet populair en groots. Is dat terecht? Ik vind van niet. Ik zou Jozef in ere willen herstellen. Ja, inderdaad, herstellen. Herstellen wil zeggen, iets van wat er eerder was terugbrengen. Ik denk dat de eer er voor Jozef vroeger wel degelijk was. Dan wil ik direct hoog inzetten. Allereerst was daar de eer van God. God had Jozef gezocht en uitverkoren om op aarde de man voor de moeder van Zijn Zoon te zijn. God had Jozef uitgezocht om op aarde als vader van Gods Zoon op te treden. Wat een enorme verantwoording, maar ook wat een hoge eer was dat voor Jozef. Het kindje Jezus bij de hand nemen wanneer Hij de eerste stapjes op aarde zet. Jezus meenemen naar de synagoge, met Jezus de Bar Mitzvah beleven. Met Jezus naar de timmermanswerkplaats. We weten niet zoveel van de jeugd van Jezus en de eerste dertig levensjaren, maar ze waren er wel. En Jozef had daar een zeer grote taak en verantwoording in, zo had God besloten. Wat een rol voor Jozef.
Ook werd Jozef door Maria geëerd. Maria wordt door velen buitengewoon geprezen, veel daarvan is terecht. Ik ga uiteraard niet mee met de Rooms katholieke Mariaverering, maar wil wel hoog houden dat Maria een buitengewoon begenadigde vrouw was. Maria koos Jozef als haar man. Een bijzondere vrouw koos een bijzondere man. Een man die bij haar paste, die aansloot bij haar levensideaal, haar geloof en vertrouwen op God. Haar heilige en reine levensvisie. Daarbij stond niet het fysieke, zoals in onze machocultuur vaak het geval is, voorop. Uit alles blijkt dat de innerlijke beschaving, de persoonlijke integriteit doorslaggevend is. Waar vinden we dat nog? Wat een rol voor Jozef.
Dat Jozef bijzonder was leren we ook uit de Bijbel. Jozef was in moreel opzicht zeer hoogstaand. Maria moet hem vertellen dat ze zwanger is. Seks voor het huwelijk was in die wereld uitzonderlijk, helaas in onze wereld regel. Nu Maria zwanger was, wist Jozef één ding zeker: het verwekte kindje kon niet van hem zijn. De in de Bijbel genoemde reactie van Jozef zou de mond moeten snoeren van al het onheilige dat lasteraars uitkramen om de maagdelijke geboorte te ontkennen. Hun vervuilend spreken is hooguit spiegel van de eigen verdorven moraal.
Hoe reageert Jozef? Hoe zouden wij reageren? In onze wereld, doordrenkt van vrije seks, wordt het altijd nog als verwerpelijk gezien wanneer er binnen een relatie een zwangerschap ontstaat door een overspel situatie. Dan is het huis te klein, meestal breekt de relatie daarop stuk. Ook Jozef is voornemens de relatie te verbreken. Hij doet dat niet brullend als een verwond roofdier, maar in stilte, om zo weinig mogelijk schade te berokkenen. Iemand die zo met pijn en gekwetste gevoelens kan omgaan, is mentaal sterk en uit het goede hout gesneden.
Het is ook leerzaam om naar de betekenis van de naam Jozef te kijken. Volgens sommigen komt dit van het Hebreeuwse asôph, dat wegnemen betekent; volgens anderen komt het van jasôph, dat toevoegen betekent. We denken al snel, het is het één of het ander. Maar waarom kan het niet beide? Wegnemen en toevoegen. Wanneer Jozef Maria als vrouw huwt, voegt hij zich aan haar leven toe en neemt daarmee eventuele smaad weg. Een toevoeging kan iets wegnemen. Dien een medicijn toe en de kwaal wordt weggenomen. De Here God voegde Zijn Zoon toe aan de schepping, daardoor werd de zondeschuld weggenomen.
Ja, ik wil Jozef in ere herstellen. Onze wereld heeft mannen als Jozef nodig, vaders die als Jozef optreden. Mannen aan wie je belangrijke dingen kunt toevertrouwen. Zoals God Zijn Zoon aan Jozef toevertrouwde. Zoals Maria zichzelf aan Jozef toevertrouwde. Wanneer er weer zulke mannen en vaders toegevoegd worden aan onze wereld, zal er veel onheil van de wereld worden weggenomen.
In de week dat ik dit artikel schreef zat er een moeder met kindertjes bij me op kantoor. Op de vlucht, geen huis, geen dak, echt helemaal niets. Oorzaak, haar man en de vader van de kindertjes was geen Jozef-figuur. Een vader zonder de mentaliteit en moraliteit van Jozef.
Mannen, laten we Jozef in ons leven in ere herstellen.
Ds. Henk Schouten
In heel de advent- en kerstgeschiedenis neemt Jozef maar een bescheiden plaats in. De rol die Jozef krijgt in alle kersttaferelen is een ondergeschikte. Maria speelt met de herders en de wijzen de hoofdrol. Zelfs Herodes heeft vaak een grotere, zij het negatieve rol. De persoon van Jozef verbleekt een beetje. Hij mag wat stro in de kribbe leggen of de deur van de stal open doen voor de hoofdrolspelers. Verder wordt Jozef wat meewarig bekeken. Hij slaagde er als hoofd van het jonge gezin niet in een fatsoenlijke plek voor zijn hoogzwangere vrouw te vinden. Het lijkt wel of we een beetje met Jozef in onze maag zitten. Hij past niet echt in het decor, zo lijkt het.
De rol van Jozef is niet populair en groots. Is dat terecht? Ik vind van niet. Ik zou Jozef in ere willen herstellen. Ja, inderdaad, herstellen. Herstellen wil zeggen, iets van wat er eerder was terugbrengen. Ik denk dat de eer er voor Jozef vroeger wel degelijk was. Dan wil ik direct hoog inzetten. Allereerst was daar de eer van God. God had Jozef gezocht en uitverkoren om op aarde de man voor de moeder van Zijn Zoon te zijn. God had Jozef uitgezocht om op aarde als vader van Gods Zoon op te treden. Wat een enorme verantwoording, maar ook wat een hoge eer was dat voor Jozef. Het kindje Jezus bij de hand nemen wanneer Hij de eerste stapjes op aarde zet. Jezus meenemen naar de synagoge, met Jezus de Bar Mitzvah beleven. Met Jezus naar de timmermanswerkplaats. We weten niet zoveel van de jeugd van Jezus en de eerste dertig levensjaren, maar ze waren er wel. En Jozef had daar een zeer grote taak en verantwoording in, zo had God besloten. Wat een rol voor Jozef.
Ook werd Jozef door Maria geëerd. Maria wordt door velen buitengewoon geprezen, veel daarvan is terecht. Ik ga uiteraard niet mee met de Rooms katholieke Mariaverering, maar wil wel hoog houden dat Maria een buitengewoon begenadigde vrouw was. Maria koos Jozef als haar man. Een bijzondere vrouw koos een bijzondere man. Een man die bij haar paste, die aansloot bij haar levensideaal, haar geloof en vertrouwen op God. Haar heilige en reine levensvisie. Daarbij stond niet het fysieke, zoals in onze machocultuur vaak het geval is, voorop. Uit alles blijkt dat de innerlijke beschaving, de persoonlijke integriteit doorslaggevend is. Waar vinden we dat nog? Wat een rol voor Jozef.
Dat Jozef bijzonder was leren we ook uit de Bijbel. Jozef was in moreel opzicht zeer hoogstaand. Maria moet hem vertellen dat ze zwanger is. Seks voor het huwelijk was in die wereld uitzonderlijk, helaas in onze wereld regel. Nu Maria zwanger was, wist Jozef één ding zeker: het verwekte kindje kon niet van hem zijn. De in de Bijbel genoemde reactie van Jozef zou de mond moeten snoeren van al het onheilige dat lasteraars uitkramen om de maagdelijke geboorte te ontkennen. Hun vervuilend spreken is hooguit spiegel van de eigen verdorven moraal.
Hoe reageert Jozef? Hoe zouden wij reageren? In onze wereld, doordrenkt van vrije seks, wordt het altijd nog als verwerpelijk gezien wanneer er binnen een relatie een zwangerschap ontstaat door een overspel situatie. Dan is het huis te klein, meestal breekt de relatie daarop stuk. Ook Jozef is voornemens de relatie te verbreken. Hij doet dat niet brullend als een verwond roofdier, maar in stilte, om zo weinig mogelijk schade te berokkenen. Iemand die zo met pijn en gekwetste gevoelens kan omgaan, is mentaal sterk en uit het goede hout gesneden.
Het is ook leerzaam om naar de betekenis van de naam Jozef te kijken. Volgens sommigen komt dit van het Hebreeuwse asôph, dat wegnemen betekent; volgens anderen komt het van jasôph, dat toevoegen betekent. We denken al snel, het is het één of het ander. Maar waarom kan het niet beide? Wegnemen en toevoegen. Wanneer Jozef Maria als vrouw huwt, voegt hij zich aan haar leven toe en neemt daarmee eventuele smaad weg. Een toevoeging kan iets wegnemen. Dien een medicijn toe en de kwaal wordt weggenomen. De Here God voegde Zijn Zoon toe aan de schepping, daardoor werd de zondeschuld weggenomen.
Ja, ik wil Jozef in ere herstellen. Onze wereld heeft mannen als Jozef nodig, vaders die als Jozef optreden. Mannen aan wie je belangrijke dingen kunt toevertrouwen. Zoals God Zijn Zoon aan Jozef toevertrouwde. Zoals Maria zichzelf aan Jozef toevertrouwde. Wanneer er weer zulke mannen en vaders toegevoegd worden aan onze wereld, zal er veel onheil van de wereld worden weggenomen.
In de week dat ik dit artikel schreef zat er een moeder met kindertjes bij me op kantoor. Op de vlucht, geen huis, geen dak, echt helemaal niets. Oorzaak, haar man en de vader van de kindertjes was geen Jozef-figuur. Een vader zonder de mentaliteit en moraliteit van Jozef.
Mannen, laten we Jozef in ons leven in ere herstellen.
Ds. Henk Schouten
