Samen op Weg: de fusie een feit?

Feike ter Velde • 79 - 2003/04 • Uitgave: 17
Samen op Weg

- de fusie een feit? -



Het samenvoegen van drie kerken, de Nederlandse Hervormde kerk, de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk is niet een alledaagse gebeurtenis. De nieuwe naam gaat worden: Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Op 1 mei 2004 moet alles in werking treden. Dat gaat echter niet zonder slag of stoot. Er wordt veel over geschreven, er is veel moeite zowel bij Hervormden als bij Gereformeerden. De naam van de vaderlandse kerk – de Hervormde Kerk – gaat verdwijnen en daarmee een stuk vaderlandse kerkgeschiedenis. Alles gaat anders worden. Wie voluit in zijn kerk staat voelt pijn. Een proces van ontworteling of ook een nieuw begin?




De Nederlandse Hervormde kerk telt 1,9 miljoen, de Gereformeerde kerken 650.000 en de Lutherse kerk 14.000 leden. De synodes van deze kerken beslissen dus over een groot aantal mensen. Deze hele ontwikkeling is niet los te denken van de tijd waarin wij leven. Vooral ook een tijd waarin de vrijzinnigheid in de kerken enorm aan terrein heeft gewonnen, de ontkrachting van de Bijbel als Gods onfeilbaar Woord haar duizenden heeft verslagen en de ethiek binnen de kerk steeds minder onder het beslag van Gods geboden staat (b.v. de inzegening van homoseksuele relaties).



Men kan zich afvragen wat de gemeenschappelijke grondslag is in dit samen-op-weg proces. Is dat de ware ‘broederschap’, de verbondenheid in de Christus der Schriften? Of is dat de zogenaamde moderne theologie? Is de vraag naar de Waarheid ingeruild voor de vrucht van de tijdgeest. Deze en vele andere vragen dringen zich bij deze ontwikkelingen aan ons op. Het is voluit begrijpelijk dat de grootste moeite zit bij de Gereformeerde Bond in de Hervormde Kerk. De kerk waarin je bent geboren, gedoopt, opgegroeid, tot geloof bent gekomen, je geloof hebt beleden waarin je bent onderwezen, die kerk zal er straks niet meer zijn. Er zijn zelfs predikanten die een openlijke afscheiding propageren als het tot een fusie komt, om zo de Hervormde Kerk voort te zetten. Maar dat lijkt weinig kans van slagen te hebben. Er is voorgesteld om een federatiemodel te kiezen in plaats van een fusie, maar ook dat werd krachtig afgewezen. Alles lijkt erop te wijzen dat de fusie een feit wordt.



Ook bij de Gereformeerden leven bezwaren, voornamelijk tegen de nieuwe kerkorde van de Protestantse kerk in Nederland. Het zal het Hervormde kerkmodel worden met een krachtige leiding van bovenaf, terwijl de Gereformeerden kerken altijd de autonomie van de plaatselijke gemeente kennen. Daarom heet het ook: de Gereformeerde kerken. Toch moeten we veronderstellen dat de moeite bij de Gereformeerden over het algemeen meer ligt bij enkele ouderen en bijna niet leeft bij jongeren. De vraag voor bijbelgetrouwe gelovigen binnen die kerk is hoe hun houding moet zijn in de nieuwe situatie. Zou die niet veel meer moeten leiden tot een zicht op die ene en ware Gemeente van de Here Jezus Christus, die in de Schrift Zijn ‘lichaam’ wordt genoemd? Want bij alle kerkelijk ontwikkelingen is het van belang te bedenken dat het woord ‘Kerk’ in de Bijbel niet voorkomt. Daarin gaat het om de Gemeente – de ecclesia – de eruit-geroepenen (Gal. 1:4). De kerk is een ‘organisatie’, maar de Gemeente is een ‘organisme’. Dat staat niet onder leiding van kerkbesturen en managers, maar onder de leiding van de Heilige Geest. Dit zicht op de ware Gemeente moeten we niet uitspelen tegen de organisatie van de kerk, maar het wil ons helpen de dingen te onderscheiden in hun bijbelse diepte. Door een waar geloof wordt een mens ‘ingedoopt’ in het Lichaam van Christus – de Gemeente (1 Cor. 12:13). De ware Gemeente van Christus is niet zichtbaar op deze aarde. Zij is de gesluierde Bruid, zij is een geheimenis (1 Tim. 3:15- 16). Het is nog niet geopenbaard wat wij zijn zullen (1 Joh. 3:2). De ware Gemeente van Christus is het werk van de Heilige Geest. Zij is geheel met de Geest verbonden. Zij staat niet op zichzelf. De Geest is hier op aarde werkzaam in de ware Gemeente van Christus, die door Hem is gevormd en die Hij zich tot woonstede heeft verkoren (Ef. 2:22). De ware Gemeente van Christus ontstaat en bestaat niet door enig werk van mensen, door kerkelijk synodes of fusiebesprekingen, maar is uit de Geest geboren op de Pinksterdag als vrucht van het lijden, het sterven en de opstanding van de Here Jezus. De geboorteakte van de Gemeente werd getekend op de Pinksterdag.

Het begon met de 120 biddenden die wachtten op de belofte. Dra werd haar getal uitgebreid met drieduizend die door een waar geloof werden toegevoegd. Zo is de Gemeente van Christus ontstaan en zo is zij tot op vandaag aanwezig in deze wereld, als "een schat in de akker" (Matth. 13:44).



De ware Gemeente ziet men alleen door het geloof. Zij is als ’t ware verborgen in de kerk. Wie alleen naar de kerk kijkt met haar organisatie, kerkbestuur, gebouwen en structuren ziet nog niet de ware Gemeente. We mogen die twee werkelijkheden niet tegen elkaar uitspelen, maar moeten ze leren onderscheiden. We mogen alle aandacht richten op dat grote geheimenis van de Gemeente. Zo mogen we actief in de Kerk staan met oog op de opbouw van de ware Gemeente van Christus. Zo hebben gelovigen hoop op de kerkvernieuwende kracht van de Heilige Geest, hoop op opwekking en evangelische vernieuwing. Dat proces is inmiddels ook duidelijk op gang gekomen.



Bij alle moeite en spanning in deze kerkelijke ontwikkelingen mogen we oog houden voor de bijbelse waarheid, dat zelfs de poorten der hel de gemeente van Christus niet zullen kunnen vernietigen. Zij is het werk van de Heilige Geest, dat Hij zal voortzetten tot de dag van Jezus’ wederkomen. Dan zal de ware Gemeente haar hemelse Hoofd ontmoeten en met Hem worden verenigd. Die boodschap mag in de kerk worden verkondigd. Iedereen mag zich daarvoor inzetten, uitdelen van de rijkdommen van Gods Woord en van het leven door de Geest. Zo kan uit de ontworteling die men beleeft uiteindelijk een vernieuwing nog mooie dingen opleveren: een opwekking misschien?



Feike ter Velde



Kader:
Gebed op opwekking

Op initiatief van het Evangelisch Werkverband gaat het moderamen (dagelijks bestuur) van de Samen-op-Wegkerken in januari alle gemeenten oproepen tot geestelijke vernieuwing.



In december zullen de hervormde, gereformeerde en lutherse synodes naar verwachting besluiten tot een kerkfusie, die in mei 2004 moet leiden tot de Protestantse Kerk in Nederland. Het Evangelisch Werkverband streeft binnen deze kerken naar geestelijke vernieuwing. Predikantdirecteur Hans Eschbach kwam op het idee om iets concreets te doen met de verklaring van eenwording, die de kerken deze zomer gezamenlijk hebben opgesteld.



"Kom Heilige Geest, vernieuw uw kerk" zijn de laatste woorden van dat document. "In de vakantietijd kwam steeds weer de gedachte boven: hoe zou het zijn als honderdduizenden mensen in onze kerken dat gebed dagelijks - bewust van de betekenis ervan - zouden bidden?," schrijft Eschbach in het jongste nummer van de nieuwsbrief EW Actueel.



Hij besloot te gaan praten met de directie van het Landelijk Dienstencentrum van de SoW-kerken. Hij mobiliseerde ook het synodaal-gereformeerde Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB) en de hervormde Inwendige Zendingsbond (IZB) en Confessionele Vereniging.

"Inmiddels is besloten dat in januari alle kerkenraden in Nederland een brief zullen krijgen van het breed moderamen van de synode met daarbij vijftig boekenleggers met het gebed 'Kom Heilige Geest, vernieuw uw kerk' en een verklarende tekst," schrijft Eschbach. "Kerkenraden zullen worden aangemoedigd om zoveel mogelijk boekenleggers te bestellen, zodat er voor alle kerkgangers en gemeenteleden exemplaren beschikbaar zullen zijn." De andere organisaties steunen dit initiatief, dat dus officieel uitgaat van de kerkleiding.



Het Evangelisch Werkverband, waarvoor dit vooralsnog 'een van de grootste samenwerkingsprojecten' uit de geschiedenis is, gaat de kerken ook cursussen 'geestelijke vernieuwing' aanbieden.



Bron: Joël-Nieuws