Seksverslaving: Lust en leven
drs. Albert-Jan Vink • 82 - 2006/07 • Uitgave: 1
In toenemende mate hebben we als christenhulpverleners te maken met cliënten (grotendeels mannen) die worstelen met seksverslaving. Deze ontwikkeling lijkt enerzijds gebaseerd op de toegenomen toegankelijkheid van seksueel materiaal, met name door de komst van internet. De cijfers liegen er niet om. Volgens ruwe schattingen heeft zon 50% van de christelijke mannen in meer of mindere mate te maken (gehad) met een vorm van seksverslaving.
Anderzijds is er ook een grotere openheid om te praten over seksualiteit en wordt seksverslaving ook gezien als iets waar je hulp voor kan zoeken. Dit leidt op een positieve manier tot meer hulpvragen; mannen nemen verantwoordelijkheid over een belangrijk deel van hun leven.
Wat is seksverslaving? In hulpverleningsland worden verschillende
definities gebruikt van seksverslaving, de ene meer bruikbaar dan de andere. Vanuit pragmatisch oogpunt hebben
we verslaving gedefinieerd als het steeds weer toegeven aan seksuele prikkels, tegen de eigen wil in. Dit benadrukt het dwangmatige karakter van de verslaving. Je heb niet meer het gevoel zelf controle over je gevoelens en gedachten uit te oefenen,
maar je voelt je overgeleverd. De drang wordt dwang.
De meeste mannen, christen of niet, zijn gevoelig voor seksuele
prikkels. Het is heel normaal om geprikkeld te worden door seksueel getint materiaal (fotos, films, videoclips, verhaaltjes).
Prikkeling roept verlangen op. Je kunt ervoor kiezen om hier gehoor aan te geven, wat vaak leidt tot zelfbevrediging.
Dit geeft op fysiek niveau een lekker, vaak ontspannen gevoel en helpt je om even alle zorgen van de dag te vergeten. Dit gevoel wordt onbewust gekoppeld aan de oorspronkelijke seksuele prikkel en bij de volgende prikkel is het verlangen en de lichamelijke reactie sterker (in de psychologie noemt met dit conditionering; het Pavlov-effect).
Wanneer dit een keer gebeurt ben je nog niet meteen verslaafd. Of een verslaving zich ontwikkelt hangt af van de specifieke gevoeligheid/kwetsbaarheid van de persoon in kwestie.
Welke mannen raken seksverslaafd? We noemen hier twee groepen, die samen het grootste deel van de hulpvragers vertegenwoordigen.
In de praktijk zijn er natuurlijk veel mannen die kenmerken van beide groepen hebben.
De eerste groep bestaat uit verslavingsgevoelige mannen. Vaak zijn dit impulsieve mensen die veel externe prikkels nodig hebben
om zich levend te voelen. Onderliggend zien we vaak innerlijke leegte of verveling en moeite om van binnenuit sturing
te geven aan hun leven. Het zoeken van seksuele prikkels heeft de functie om de innerlijke leegte tijdelijk niet te hoeven voelen. Vaak zijn steeds heftigere prikkels nodig om het gewenste,
verdovende, effect te kunnen hebben.
teveel
remming en aanpassing in hun leven. Dit gaat gepaard met gevoelens van minderwaardigheid, passiviteit, conflictvermijding
en het binnen houden van emoties. Waar ze in hun gewone
dagelijkse leven zich kunstmatig klein houden, kunnen ze in hun seksuele fantasieën een held zijn, omgeven door bewonderende
vrouwen met perfecte lichamen. Hierbij gaat het dus veel meer om het ontvangen van bevestiging en waardering.
Bij getrouwde mannen zien we dat ze ook in hun relatie te weinig voor zichzelf en hun seksuele behoeften opkomen.
Naast deze twee groepen zien we ook een groep mannen die in het verleden te maken heeft gehad met seksuele traumatisering,
bijvoorbeeld in de vorm van misbruik. In de eerstelijnspraktijken
hebben we hier iets minder vaak mee te maken.
Wat is er aan te doen? De behandeling van het verslavingsgedrag
vereist voor beide groepen een andere aanpak. Bij de eerste groep mannen is het aanbieden van externe structuur van wezenlijk belang. Net als in een afkickcentrum is veel controle
van buitenaf nodig om het verslavingsgedrag af te leren. Accountability, het delen van de voortgang en tegenslagen met andere mannen, neemt daarbij een belangrijke plaats in. Vervolgens moeten goede alternatieve prikkels worden aangeboden
in de vorm van hobbys, spannende activiteiten en een goed gestructureerde daginvulling. Bij deze groep geldt letterlijk: ledigheid is des duivels oorkussen. De christelijke gemeenschap
kan hierin een belangrijke rol vervullen door ze te betrekken bij opbouwende en uitdagende activiteiten.
Bij de tweede groep is het belangrijk om de behoefte aan erkenning
en waardering positief te benoemen en samen op zoek te gaan naar een manier hoe ze dit in hun leven op een gezonde manier
kunnen leren ontvangen. Hierbij is het serieus nemen van hun eigen gevoelens en behoeften een vertrekpunt, ook binnen hun relatie. Deze groep mannen legt zich vaak te snel neer bij een saaie of slechte seksuele relatie. Wanneer deze mannen zichzelf meer serieus gaan nemen, worden ze in relaties sterker en ontvangen
(en geven) ze meer gezonde waardering en respect. Dit geldt ook voor de relatie met God. Bij deze mannen is het belangrijk om samen op zoek te gaan naar hun identiteit in Christus, waarbij
ze zichzelf niet kunstmatig klein hoeven te houden, maar door de ontmoeting met God zichzelf leren waarderen als waardevol Schepsel, met belangrijke gaven en verantwoordelijkheden.
Op 10 april begint een therapiegroep voor seksverslaafde mannen.
Voor meer info: www.eliagg.nl.
Anderzijds is er ook een grotere openheid om te praten over seksualiteit en wordt seksverslaving ook gezien als iets waar je hulp voor kan zoeken. Dit leidt op een positieve manier tot meer hulpvragen; mannen nemen verantwoordelijkheid over een belangrijk deel van hun leven.
Wat is seksverslaving? In hulpverleningsland worden verschillende
definities gebruikt van seksverslaving, de ene meer bruikbaar dan de andere. Vanuit pragmatisch oogpunt hebben
we verslaving gedefinieerd als het steeds weer toegeven aan seksuele prikkels, tegen de eigen wil in. Dit benadrukt het dwangmatige karakter van de verslaving. Je heb niet meer het gevoel zelf controle over je gevoelens en gedachten uit te oefenen,
maar je voelt je overgeleverd. De drang wordt dwang.
De meeste mannen, christen of niet, zijn gevoelig voor seksuele
prikkels. Het is heel normaal om geprikkeld te worden door seksueel getint materiaal (fotos, films, videoclips, verhaaltjes).
Prikkeling roept verlangen op. Je kunt ervoor kiezen om hier gehoor aan te geven, wat vaak leidt tot zelfbevrediging.
Dit geeft op fysiek niveau een lekker, vaak ontspannen gevoel en helpt je om even alle zorgen van de dag te vergeten. Dit gevoel wordt onbewust gekoppeld aan de oorspronkelijke seksuele prikkel en bij de volgende prikkel is het verlangen en de lichamelijke reactie sterker (in de psychologie noemt met dit conditionering; het Pavlov-effect).
Wanneer dit een keer gebeurt ben je nog niet meteen verslaafd. Of een verslaving zich ontwikkelt hangt af van de specifieke gevoeligheid/kwetsbaarheid van de persoon in kwestie.
Welke mannen raken seksverslaafd? We noemen hier twee groepen, die samen het grootste deel van de hulpvragers vertegenwoordigen.
In de praktijk zijn er natuurlijk veel mannen die kenmerken van beide groepen hebben.
De eerste groep bestaat uit verslavingsgevoelige mannen. Vaak zijn dit impulsieve mensen die veel externe prikkels nodig hebben
om zich levend te voelen. Onderliggend zien we vaak innerlijke leegte of verveling en moeite om van binnenuit sturing
te geven aan hun leven. Het zoeken van seksuele prikkels heeft de functie om de innerlijke leegte tijdelijk niet te hoeven voelen. Vaak zijn steeds heftigere prikkels nodig om het gewenste,
verdovende, effect te kunnen hebben.
teveel
remming en aanpassing in hun leven. Dit gaat gepaard met gevoelens van minderwaardigheid, passiviteit, conflictvermijding
en het binnen houden van emoties. Waar ze in hun gewone
dagelijkse leven zich kunstmatig klein houden, kunnen ze in hun seksuele fantasieën een held zijn, omgeven door bewonderende
vrouwen met perfecte lichamen. Hierbij gaat het dus veel meer om het ontvangen van bevestiging en waardering.
Bij getrouwde mannen zien we dat ze ook in hun relatie te weinig voor zichzelf en hun seksuele behoeften opkomen.
Naast deze twee groepen zien we ook een groep mannen die in het verleden te maken heeft gehad met seksuele traumatisering,
bijvoorbeeld in de vorm van misbruik. In de eerstelijnspraktijken
hebben we hier iets minder vaak mee te maken.
Wat is er aan te doen? De behandeling van het verslavingsgedrag
vereist voor beide groepen een andere aanpak. Bij de eerste groep mannen is het aanbieden van externe structuur van wezenlijk belang. Net als in een afkickcentrum is veel controle
van buitenaf nodig om het verslavingsgedrag af te leren. Accountability, het delen van de voortgang en tegenslagen met andere mannen, neemt daarbij een belangrijke plaats in. Vervolgens moeten goede alternatieve prikkels worden aangeboden
in de vorm van hobbys, spannende activiteiten en een goed gestructureerde daginvulling. Bij deze groep geldt letterlijk: ledigheid is des duivels oorkussen. De christelijke gemeenschap
kan hierin een belangrijke rol vervullen door ze te betrekken bij opbouwende en uitdagende activiteiten.
Bij de tweede groep is het belangrijk om de behoefte aan erkenning
en waardering positief te benoemen en samen op zoek te gaan naar een manier hoe ze dit in hun leven op een gezonde manier
kunnen leren ontvangen. Hierbij is het serieus nemen van hun eigen gevoelens en behoeften een vertrekpunt, ook binnen hun relatie. Deze groep mannen legt zich vaak te snel neer bij een saaie of slechte seksuele relatie. Wanneer deze mannen zichzelf meer serieus gaan nemen, worden ze in relaties sterker en ontvangen
(en geven) ze meer gezonde waardering en respect. Dit geldt ook voor de relatie met God. Bij deze mannen is het belangrijk om samen op zoek te gaan naar hun identiteit in Christus, waarbij
ze zichzelf niet kunstmatig klein hoeven te houden, maar door de ontmoeting met God zichzelf leren waarderen als waardevol Schepsel, met belangrijke gaven en verantwoordelijkheden.
Op 10 april begint een therapiegroep voor seksverslaafde mannen.
Voor meer info: www.eliagg.nl.
