Spreken naar de profeten!
Feike ter Velde • 81 - 2005/06 • Uitgave: 24
Spreken naar de profeten!
Het Oude Testament moet niet christologisch, maar eschatologisch worden uitgelegd, het gaat om God en zijn wereld. Dat het Nieuwe Testament daarin de plooi strijkt van de komst en het werk van Jezus Christus en dat God in deze nieuwe daad trouw blijft aan zijn oude woord, is een tweede. Maar men zal niet het Oude Testament vanuit het Nieuwe, doch veeleer het Nieuwe vanuit het Oude moeten verstaan.
Dr. A.A. van Ruler *)
Hiermee is de toon gezet in het gesprek over de Bijbelse profetie en het teloor gaan van het zicht erop in de kerk. Door dit teloorgaan van het zicht op de profetie worden de tekenen van de tijd niet gezien en mist de kerk wereldwijd de verwachting van Jezus wederkomst. De waakzaamheid is verwaterd.
Zo nu en dan blijkt de erkenning daarvan, maar in het algemeen blijft de verbetering nog uit. De bekende hervormde professor J.H. Gunning schreef destijds: Het is de oorzaak geweest van het kwijnen der Protestantse kerken, dat de Reformatie de blik op de toekomst verloren heeft. Haar belijdenisgeschriften verzwijgen nagenoeg geheel de toekomst des Heeren.
Ds. J.J. Buskes: Het is verdrietig het te moeten uitspreken, maar het feit kan niet geloochend worden: binnen de kring van het Gereformeerd Protestantisme in ons vaderland is de verwachting van de toekomst des Heeren veelszins uitgesleten. De laatste dingen in Nieuwtestamentische zin van het woord staan niet in het centrum van onze belangstelling en van ons leven. Dat is een ernstig tekort.
Dr. Bavinck: "Het mag opmerkelijk heten, dat in weerwil van de grote plaats die de naam Rijk Gods in de heilige Schrift inneemt, deze term toch uit de protestantse theologie bijna geheel is verdwenen. In elk geval, de eschatologie is een der minst doordachte en afgewerkte themas in de christelijke dogmatiek.
Dr. Kuyper: De eschatologie is één der moeilijkste themas van de dogmatiek. Dit komt mede hier vandaan, dat het één der minst ontwikkelde themas is. De Roomse kerk deed er meer aan dan Calvijn, Luther of Zwingli. Onze Gereformeerde theologen hebben het grotelijks verwaarloosd en aan ieder vrij spel gelaten om er een eigen mening op na te houden. In alle Gereformeerde dogmatieken wordt hierover heen gelopen.
Buskes, Bavinck en Kuyper worden geciteerd in het boek Het Duizendjarig Rijk. **) In de ontboezemingen van deze theologen vinden we de oorzaak van het feit dat ook de éénwording van Europa niet wordt onderkend als een vervulling van het profetisch woord. Er zijn theologen, ook in ons land, die zich sterk hebben gemaakt in de campagne vóór de Europese Grondwet. In deze in Nederland en Frankrijk weggestemde grondwet wordt het humanisme als de samenbindende factor van Europese landen aangeduid. Dat humanisme, dat haar oorsprong vindt in het Griekse denken van Plato en Aristoteles (250 v. Chr.) staat haaks op het christelijk geloof en het joods-christelijke denken. De opstelling van deze theologen is dan ook onbegrijpelijk. Vooral als we in de praktijk van de Europese politiek de uitwerking ervan zien. De Italiaanse rechtsgeleerde Dr. Rocco Buttoglione werd op grond van zijn christelijke opvattingen weggezet in het Europees Parlement als ultraconservatief en derhalve ongeschikt bevonden voor de functie van Eurocommissaris op de post van Justitie.
Waar christendom en humanisme in Europa altijd in een redelijk vreedzame co-existentie naast elkaar hebben gestaan is het tussen deze twee denkwerelden, vooral in de 20e eeuw, tot een steeds diepere kloof gekomen. Het humanisme kreeg snel meer invloed in Europa, zowel binnen als buiten de kerk. Daarom leven we nu in een na-christelijke wereld. We lezen hierover de dramatische woorden in de brief van Paulus aan de Romeinen: Hoewel zij God kenden(!) hebben zij Hem niet als God verheerlijkt of gedankt, maar hun overleggingen zijn op niets uitgelopen en het is duister geworden in hun onverstandig hart. Bewerende wijs te zijn zij dwaas geworden. (Rom. 1:21)
De dwaasheid hangt samen met de intellectuele keuze van de mens tégen God en Zijn Woord. Naarstig zocht de moderne mens naar nieuwe antwoorden in de leegte die ontstond, toen het Woord Gods werd losgelaten. De evolutietheorie kwam op, de individualisering in de samenleving, de seksuele ontsporing en een steeds verder gaande ontregeling van de maatschappij. God en Zijn scheppingsordening, zoals we dat zien in het grote heelal en in tot in de kleinste wereld van de nanotechnologie (1 nanometer is één miljardste millimeter) die ordening is verlaten. Men verkoos de chaos van de Big Bang als oorsprong van de dingen en daarmee tegelijkertijd voor de chaos in het eigen leven en de samenleving, die steeds verder in brokstukken uiteenvalt. De moderne mens is vandaag in die chaos verdwaald, de weg kwijt. Er is geen oriëntatie meer, geen samenhangende denkwereld, geen houvast. Dit leidt tot grote dwaling en enorme spanning. De waarheid, die men kende in onze Westerse cultuur, heeft men vervangen door de leugen.
Daarom ligt onze Westerse cultuur onder de toorn van God. De rijkdom van het Evangelie, de belijdenis van de Reformatie, het is in de alles meesleurende vloedgolf van het humanisme vernietigd. En nu blijft niets anders over dan de toorn van God. De afbraak van kerk en christendom is er het eerste bewijs van.
De profeten van het Oude Testament laten ons die werkelijkheid zien, vooral ook als teken van de tijd. Daarom moeten we dat Oude Testament eschatologisch verstaan, teneinde onze tijd te verstaan. Dan krijgen we ogen om te zien en een verlangen naar een nieuwe reformatie en een opwekking in de kerk. Vrome en zelfgenoegzame leugenprofeten wakkeren de geest van de slaap aan, zowel in reformatorische als in evangelische kringen. Maar de Geest van God wekt op om te ontwaken uit de doodslaap, omdat het laat is op Gods klok.
De geschiedenis van Israël is onderwijzing voor ons vandaag, over wie het einde der eeuwen is gekomen. (1 Cor. 10:11)
Hoe vaak trachtten de Joden leven te vinden in Egypte, in Babel en in een samengaan met de heidense volken in Kanaän. Het liep uit op rampspoed, op zonde en mislukking. De klachten van de profeten zijn vandaag ook voor onze oren bestemd, maar we horen het niet meer, willen het niet meer horen. We hebben het profetisch Woord gesloten, waardoor de christelijke kerk vooral het protestantisme is verdwaald in het oerwoud van het heidendom. Er stond geen profeet onder ons op, die durfde zeggen: Land, land, land, hoort des Heren Woord! Onze Westerse cultuur zakt steeds verder weg in de bagger van de zonde en men noemt dat vrijheid. Seks zoekt men, omdat de honger naar liefde schreeuwt om gestild te worden. Maar seks zal nooit de lege plaats van de liefde kunnen opvullen. De liefde van de meesten is verkild, omdat de wetverachting zo is toegenomen (Mat. 24:12). De waarheid wordt in de ongerechtigheid ten onder gehouden (Rom. 1:18). Het spreken van de christelijke kerk vandaag zal opnieuw moeten gebeuren vanuit de kracht van de profetie. De kerk moet terugkeren naar God en naar Zijn Woord.
Anders geeft God ons over aan een verwerpelijk denken (Rom. 1:28). Hier staat eigenlijk aan een denken dat niet meer onderscheiden kan en dat leidt tot het doen van de zonden die Paulus dan opsomt. We hebben ons vandaag de heilige Schrift laten afnemen en hadden geen krachtig weerwoord. De Schrift begint met God! De Schepper van hemel en aarde wordt onmiddellijk in het centrum van alle dingen geplaatst. Hij spreekt en het is er, Hij gebiedt en het staat er!
Hoe anders bij de heidense godsdiensten. Het scheppingverhaal bij de oude Grieken wordt gedomineerd door een strijd van de goden. Zeus overwint Chronos en uit dat tumult ontstaat de wereld. Bij de Babyloniërs, heerste de godin van chaos en vernietiging, Tiamat, totdat zij wordt overwonnen door de god Marduk, die Babel sticht als voorbeeld van zijn alles overwinnende veldtocht. Chaos en strijd liggen ten grondslag aan onze wereld, althans in het beeld van de heidenen. Hetzelfde vinden we terug in het evolutionisme: het sterke overwint het zwakke the survival of the fittest ; uit de chaos van de oerknal ontstaat de wereld.
Hoe anders de Schrift, waar de levende God ons wordt bekend gemaakt in een liefdevol en scheppend spreken. In die geschapen werkelijkheid kwam de zonde en de schepping keerde haar Maker de rug toe. Maar Hij gaf niet op. Hij verkoos Israël, Hij zond de profeten, en uiteindelijk zond Hij zijn eigen Zoon. De goden van deze wereld gaan geweldig te keer in hun poging de mens en de menselijke geest in hun greep te krijgen. Tegenover die leugens staat de Waarheid van de Schrift. Het gaat om een keuze: leugen of Waarheid. De Waarheid maakt vrij, de leugen voert naar de gevangenschap.
Ons wordt verteld dat de tijd van de grote waarheden voorbij is, maar we moeten ons niet laten misleiden. De grote Waarheid is Gods Woord, is Gods Zoon Jezus Christus tegenover die andere werkelijkheid, namelijk de duisternis van het onwetende heidendom. De grote waarheden van de profeten, namelijk dat God deze schepping gaat verlossen, Israël tot zijn bestemming zal brengen, de Gemeente van Christus tot haar heerlijkheid zal leiden, moeten in onze wereld worden verkondigd, tégen de stroom in.
Feike ter Velde
*) Uit: HEB MOED VOOR DE WERELD - CALLENBACH Nijkerk
**) door Johannes de Heer - Het Zoeklicht 1939)
Het Oude Testament moet niet christologisch, maar eschatologisch worden uitgelegd, het gaat om God en zijn wereld. Dat het Nieuwe Testament daarin de plooi strijkt van de komst en het werk van Jezus Christus en dat God in deze nieuwe daad trouw blijft aan zijn oude woord, is een tweede. Maar men zal niet het Oude Testament vanuit het Nieuwe, doch veeleer het Nieuwe vanuit het Oude moeten verstaan.
Dr. A.A. van Ruler *)
Hiermee is de toon gezet in het gesprek over de Bijbelse profetie en het teloor gaan van het zicht erop in de kerk. Door dit teloorgaan van het zicht op de profetie worden de tekenen van de tijd niet gezien en mist de kerk wereldwijd de verwachting van Jezus wederkomst. De waakzaamheid is verwaterd.
Zo nu en dan blijkt de erkenning daarvan, maar in het algemeen blijft de verbetering nog uit. De bekende hervormde professor J.H. Gunning schreef destijds: Het is de oorzaak geweest van het kwijnen der Protestantse kerken, dat de Reformatie de blik op de toekomst verloren heeft. Haar belijdenisgeschriften verzwijgen nagenoeg geheel de toekomst des Heeren.
Ds. J.J. Buskes: Het is verdrietig het te moeten uitspreken, maar het feit kan niet geloochend worden: binnen de kring van het Gereformeerd Protestantisme in ons vaderland is de verwachting van de toekomst des Heeren veelszins uitgesleten. De laatste dingen in Nieuwtestamentische zin van het woord staan niet in het centrum van onze belangstelling en van ons leven. Dat is een ernstig tekort.
Dr. Bavinck: "Het mag opmerkelijk heten, dat in weerwil van de grote plaats die de naam Rijk Gods in de heilige Schrift inneemt, deze term toch uit de protestantse theologie bijna geheel is verdwenen. In elk geval, de eschatologie is een der minst doordachte en afgewerkte themas in de christelijke dogmatiek.
Dr. Kuyper: De eschatologie is één der moeilijkste themas van de dogmatiek. Dit komt mede hier vandaan, dat het één der minst ontwikkelde themas is. De Roomse kerk deed er meer aan dan Calvijn, Luther of Zwingli. Onze Gereformeerde theologen hebben het grotelijks verwaarloosd en aan ieder vrij spel gelaten om er een eigen mening op na te houden. In alle Gereformeerde dogmatieken wordt hierover heen gelopen.
Buskes, Bavinck en Kuyper worden geciteerd in het boek Het Duizendjarig Rijk. **) In de ontboezemingen van deze theologen vinden we de oorzaak van het feit dat ook de éénwording van Europa niet wordt onderkend als een vervulling van het profetisch woord. Er zijn theologen, ook in ons land, die zich sterk hebben gemaakt in de campagne vóór de Europese Grondwet. In deze in Nederland en Frankrijk weggestemde grondwet wordt het humanisme als de samenbindende factor van Europese landen aangeduid. Dat humanisme, dat haar oorsprong vindt in het Griekse denken van Plato en Aristoteles (250 v. Chr.) staat haaks op het christelijk geloof en het joods-christelijke denken. De opstelling van deze theologen is dan ook onbegrijpelijk. Vooral als we in de praktijk van de Europese politiek de uitwerking ervan zien. De Italiaanse rechtsgeleerde Dr. Rocco Buttoglione werd op grond van zijn christelijke opvattingen weggezet in het Europees Parlement als ultraconservatief en derhalve ongeschikt bevonden voor de functie van Eurocommissaris op de post van Justitie.
Waar christendom en humanisme in Europa altijd in een redelijk vreedzame co-existentie naast elkaar hebben gestaan is het tussen deze twee denkwerelden, vooral in de 20e eeuw, tot een steeds diepere kloof gekomen. Het humanisme kreeg snel meer invloed in Europa, zowel binnen als buiten de kerk. Daarom leven we nu in een na-christelijke wereld. We lezen hierover de dramatische woorden in de brief van Paulus aan de Romeinen: Hoewel zij God kenden(!) hebben zij Hem niet als God verheerlijkt of gedankt, maar hun overleggingen zijn op niets uitgelopen en het is duister geworden in hun onverstandig hart. Bewerende wijs te zijn zij dwaas geworden. (Rom. 1:21)
De dwaasheid hangt samen met de intellectuele keuze van de mens tégen God en Zijn Woord. Naarstig zocht de moderne mens naar nieuwe antwoorden in de leegte die ontstond, toen het Woord Gods werd losgelaten. De evolutietheorie kwam op, de individualisering in de samenleving, de seksuele ontsporing en een steeds verder gaande ontregeling van de maatschappij. God en Zijn scheppingsordening, zoals we dat zien in het grote heelal en in tot in de kleinste wereld van de nanotechnologie (1 nanometer is één miljardste millimeter) die ordening is verlaten. Men verkoos de chaos van de Big Bang als oorsprong van de dingen en daarmee tegelijkertijd voor de chaos in het eigen leven en de samenleving, die steeds verder in brokstukken uiteenvalt. De moderne mens is vandaag in die chaos verdwaald, de weg kwijt. Er is geen oriëntatie meer, geen samenhangende denkwereld, geen houvast. Dit leidt tot grote dwaling en enorme spanning. De waarheid, die men kende in onze Westerse cultuur, heeft men vervangen door de leugen.
Daarom ligt onze Westerse cultuur onder de toorn van God. De rijkdom van het Evangelie, de belijdenis van de Reformatie, het is in de alles meesleurende vloedgolf van het humanisme vernietigd. En nu blijft niets anders over dan de toorn van God. De afbraak van kerk en christendom is er het eerste bewijs van.
De profeten van het Oude Testament laten ons die werkelijkheid zien, vooral ook als teken van de tijd. Daarom moeten we dat Oude Testament eschatologisch verstaan, teneinde onze tijd te verstaan. Dan krijgen we ogen om te zien en een verlangen naar een nieuwe reformatie en een opwekking in de kerk. Vrome en zelfgenoegzame leugenprofeten wakkeren de geest van de slaap aan, zowel in reformatorische als in evangelische kringen. Maar de Geest van God wekt op om te ontwaken uit de doodslaap, omdat het laat is op Gods klok.
De geschiedenis van Israël is onderwijzing voor ons vandaag, over wie het einde der eeuwen is gekomen. (1 Cor. 10:11)
Hoe vaak trachtten de Joden leven te vinden in Egypte, in Babel en in een samengaan met de heidense volken in Kanaän. Het liep uit op rampspoed, op zonde en mislukking. De klachten van de profeten zijn vandaag ook voor onze oren bestemd, maar we horen het niet meer, willen het niet meer horen. We hebben het profetisch Woord gesloten, waardoor de christelijke kerk vooral het protestantisme is verdwaald in het oerwoud van het heidendom. Er stond geen profeet onder ons op, die durfde zeggen: Land, land, land, hoort des Heren Woord! Onze Westerse cultuur zakt steeds verder weg in de bagger van de zonde en men noemt dat vrijheid. Seks zoekt men, omdat de honger naar liefde schreeuwt om gestild te worden. Maar seks zal nooit de lege plaats van de liefde kunnen opvullen. De liefde van de meesten is verkild, omdat de wetverachting zo is toegenomen (Mat. 24:12). De waarheid wordt in de ongerechtigheid ten onder gehouden (Rom. 1:18). Het spreken van de christelijke kerk vandaag zal opnieuw moeten gebeuren vanuit de kracht van de profetie. De kerk moet terugkeren naar God en naar Zijn Woord.
Anders geeft God ons over aan een verwerpelijk denken (Rom. 1:28). Hier staat eigenlijk aan een denken dat niet meer onderscheiden kan en dat leidt tot het doen van de zonden die Paulus dan opsomt. We hebben ons vandaag de heilige Schrift laten afnemen en hadden geen krachtig weerwoord. De Schrift begint met God! De Schepper van hemel en aarde wordt onmiddellijk in het centrum van alle dingen geplaatst. Hij spreekt en het is er, Hij gebiedt en het staat er!
Hoe anders bij de heidense godsdiensten. Het scheppingverhaal bij de oude Grieken wordt gedomineerd door een strijd van de goden. Zeus overwint Chronos en uit dat tumult ontstaat de wereld. Bij de Babyloniërs, heerste de godin van chaos en vernietiging, Tiamat, totdat zij wordt overwonnen door de god Marduk, die Babel sticht als voorbeeld van zijn alles overwinnende veldtocht. Chaos en strijd liggen ten grondslag aan onze wereld, althans in het beeld van de heidenen. Hetzelfde vinden we terug in het evolutionisme: het sterke overwint het zwakke the survival of the fittest ; uit de chaos van de oerknal ontstaat de wereld.
Hoe anders de Schrift, waar de levende God ons wordt bekend gemaakt in een liefdevol en scheppend spreken. In die geschapen werkelijkheid kwam de zonde en de schepping keerde haar Maker de rug toe. Maar Hij gaf niet op. Hij verkoos Israël, Hij zond de profeten, en uiteindelijk zond Hij zijn eigen Zoon. De goden van deze wereld gaan geweldig te keer in hun poging de mens en de menselijke geest in hun greep te krijgen. Tegenover die leugens staat de Waarheid van de Schrift. Het gaat om een keuze: leugen of Waarheid. De Waarheid maakt vrij, de leugen voert naar de gevangenschap.
Ons wordt verteld dat de tijd van de grote waarheden voorbij is, maar we moeten ons niet laten misleiden. De grote Waarheid is Gods Woord, is Gods Zoon Jezus Christus tegenover die andere werkelijkheid, namelijk de duisternis van het onwetende heidendom. De grote waarheden van de profeten, namelijk dat God deze schepping gaat verlossen, Israël tot zijn bestemming zal brengen, de Gemeente van Christus tot haar heerlijkheid zal leiden, moeten in onze wereld worden verkondigd, tégen de stroom in.
Feike ter Velde
*) Uit: HEB MOED VOOR DE WERELD - CALLENBACH Nijkerk
**) door Johannes de Heer - Het Zoeklicht 1939)
