Toenemende armoede?
Feike ter Velde • 88 - 2012 • Uitgave: 2
De economische crisis, die zich alsmaar lijkt te verdiepen, leidt tot meer armoede in ons land. Daar wordt ook overal over gesproken. Het spook van de armoede waart kennelijk rond in Nederland en in Europa. De grote vraag is: zal onze economie zich binnen afzienbare tijd gaan herstellen, waardoor het allemaal redelijk mee zal vallen, of zal de crisis zich dieper uitbreiden, bedrijven steeds meer mensen moeten ontslaan, de overheid steeds meer uitkeringen moeten betalen en wat dan?
We zijn een nieuw jaar ingegaan met veel vragen. Maar ook met veel nieuwe kansen! Tenminste… voor wie gelooft!
Je wordt er niet vrolijk van, al dat nieuws over de eurocrisis en de economische teruggang met alle gevolgen van dien. Maar een mens wordt er nog treuriger van als steeds weer blijkt dat politieke leiders ook geen oplossing weten. Alle maatregelen die in de top van de wereldpolitiek of van de Europese politiek worden genomen, blijken achteraf weer niet te hebben gewerkt. Men kijkt vol verwachting uit en dan stelt alles weer enorm teleur. Iedereen moet zich dan weer hernemen en politici moeten weer nieuwe strategieën presenteren. Europa en ook ons land staat er slecht voor. Groot-Brittannië wordt nu al door sommige economen een derdewereldland genoemd, omdat het volledig aan de grond zit. En zo is het met tal van andere landen in Europa ook.
De wereldeconomie bevindt zich sinds eind 2007 in ongelofelijk zwaar weer, hoewel het nog enige tijd duurde voordat dat was doorgedrongen tot de man in de straat. Het begon met de ineenstorting van de huizenmarkt in de Verenigde Staten, waardoor banken dreigden om te vallen omdat zij met miljarden in die huizenmarkt zitten. Mensen konden de hypotheeklasten niet meer betalen, waardoor het huis aan de bank verviel en de mensen wegtrokken. Zo gaat dat in Amerika. De bank blijft zitten met de restschuld.
Daarna volgden de banken in Europa en Azië en kelderden de beurzen. Bedrijven krijgen sindsdien nauwelijks meer leningen van banken, want het vertrouwen is weg. Zo kon de economische teruggang op gang komen en ons brengen waar we nu zijn: in een zich verdiepende economische crisis.
Staatsteun
In de loop van dit jaar zullen de gevolgen voor ons allemaal voelbaar gaan worden. Ik hoor nog veel mensen praten alsof er niets aan de hand is, maar de waarheid zal hard blijken te zijn als meer mensen hun baan verliezen, als pensioenen worden gekort, als voorzieningen op allerlei niveaus zullen worden afgeschaft, enkel en alleen omdat het geld op is.
Eind 2008 al kromp de Europese economie met meer dan een procent. In het eerste kwartaal van 2009 was dat al bijna drie procent. In enkele Oost-Europese en Baltische staten was het drama nog vele malen groter met een krimp van meer dan tien procent! Van toen af aan kwamen onze banken in zwaar weer en moesten met staatssteun overeind worden gehouden. Dat was een goede beslissing van de overheid, bij ons van het kabinet Balkenende-Bos. In de jaren ’30 van de vorige eeuw deed men dat niet en dat leidde tot de grootste economische ramp ooit. Mensen waren toen al hun spaargeld kwijt. Er moesten nu zelfs banken worden genationaliseerd, zoals bij ons de ABN-AMRO. Dat waren draconische maatregelen, die nooit eerder waren genomen.
Alles stond op instorten, het hele financiële stelsel. Daarom moest er snel en diep worden ingegrepen, waarbij iedereen de adem inhield. Daarbij moest onmiddellijk nog een andere maatregel door onze regering worden genomen: de garantie van ons spaargeld bij de bank. Want een run op de bank – als alle Nederlanders hun gespaarde geld zouden komen opnemen – dan zouden de banken alsnog omvallen. Nederland garandeerde ons spaargeld tot honderdduizend euro. Ook dat was een verstandige maatregel. Want de Nederlandse burger heeft meer dan vierhonderd miljard(!) aan spaargeld bij de banken.
Maar wereldwijd hielden banken nu op geld uit te zetten bij andere banken, omdat men elkaar niet meer vertrouwde. Waar is het geld nog veilig? Dat betekende een enorme rem op de economische ontwikkeling in de hele wereld, tot op vandaag. In 2009 trok de economie in Europa weer wat aan, maar toen werd ineens de crisis in Griekenland zichtbaar. Door die crisis kwamen uit meer landen berichten van veel te grote financiële tekorten. De afgesproken Europese norm van maximaal drie procent begrotingsoverschrijding bleek door veel landen te zijn overtreden, soms met ontoelaatbare bedragen.
Naast Griekenland ook Ierland, Portugal, Spanje en Italië. De eurocrisis was een feit. Het vertrouwen in de euro slonk wereldwijd, eenvoudig omdat Europa niet in staat is gebleken het eigen huishoudboekje op orde te houden: d.w.z. niet meer uitgeven dan dat er binnenkomt. Maar regeringen leefden schandalig boven hun stand en de bevolking, ook wij Nederlanders, vierden onze feestjes en barbecueden er maar op los. Nu drukt ook op ons land een veel te groot begrotingstekort. Gedurende deze regeringsperiode moet al minimaal achttien miljard worden bezuinigd. Dat is heel veel, maar waarschijnlijk niet genoeg.
Deze economische ellende brengt mensen in de gezinnen in zware problemen. De enorme schuldenlast van Griekenland en de genomen draconische bezuinigingsmaatregelen, laat daar op dit moment het hoogste aantal zelfmoorden zien in de Europese Unie. Dakloze gezinnen, voedselbanken, kledingverstrekking door kerken, gebrek aan medische zorg vanwege geldgebrek en ga zo maar door. Het aantal werklozen is daar al tot twintig procent gestegen in het afgelopen half jaar. Hulpverleners luiden de noodklok, maar er is geen uitzicht meer. Ook in andere Europese landen kan dit zo gaan.
Wat kunnen wij nu doen?
Klagen in een hoekje heeft weinig zin. De handen uit de mouwen steken des te meer. Nu de staat het steeds meer laat afweten, krijgt de kerk haar gewone taken weer terug. Eén van die taken is de diaconie. We zijn vergeten dat dit één van de primaire taken van de kerk is. Omzien naar de armen. Omzien naar de weduwe en de wees. Omzien naar gezinnen die het niet meer redden. Natuurlijk bestaat er al heel veel christelijk maatschappelijk werk en dat is goed. Maar iedere plaatselijke gemeente kan op kleine schaal, in haar directe omgeving, al heel veel hand- en spandiensten verlenen als het om directe hulpverlening gaat.
In Leiden ontstond in korte tijd een groot maatschappelijk werk, omdat één arts op weg naar zijn werk een dakloze man aansprak, die hij op zijn dagelijkse fietsroute aantrof. Als plaatselijke kerken en groepen zich wat meer zouden bekommeren om de moeite van alleengaande moeders en hun kinderen, dan kan er al veel nood worden gelenigd. De nood ligt vaak heel dichtbij in onze samenleving, in stad, dorp, wijk en straat, alleen… we hebben geen antennes ontwikkeld om de nood te zien. En dan denken we bovendien dat de samenleving, de overheid, dat maar moet oplossen.
Het plan
Als we beginnen om allemaal onze tienden te geven in de kerkelijke inzameling, dan kunnen we een grote pot met geld opsparen voor dit soort werk. Een commissie van wijze mannen en vrouwen – we hebben allemaal niets doende gepensioneerden in kerk of gemeente zitten, die niet weten hoe zich dienstbaar voor de Here te maken – kunnen worden opgeleid om aan de slag te gaan. Integer werken is het eerste wat moet worden aangeleerd. Geld voor kleding, een weekendje weg, kinderen op een sportvereniging, nieuwe vloerbedekking in de woonkamer, kortom er blijkt van alles nodig en het deskundige oog van een commissielid uit de gemeente heeft het al snel gezien. Probleem opgelost! Deze hulp kan verleend worden zonder dat men zich direct moet bekeren tot het geloof van hen die helpen. De tijd komt vanzelf dat men vragen gaat stellen. Dan is het vroeg genoeg om te antwoorden met het Evangelie, om te vertellen van Hem, die rijk was maar arm werd… voor ons. Daarom zijn wij rijk in Hem en door Hem… de Here Jezus Christus.
Misschien wordt het nieuwe jaar een jaar van snel groeiende armoede in ons land. Maar dat betekent dat God nieuwe deuren opent voor elke wakkere christen en elke levende Gemeente. Laten we niet langer zo druk zijn met onze eigen kleine onbenulligheden, maar laten we zien hoe groot de nood om ons heen is. Ik kan mij nog goed herinneren dat er vroeger in mijn kindertijd in ons gezin voor de zes kinderen geen geld was voor een zomerkampweek op de Veluwe. Ik had er geweldig naar uitgezien, maar we konden niet mee. De teleurstelling was enorm. Totdat twee weken ervoor het goede nieuws kwam dat de kerk het voor ons betaalde. We mochten toch mee! Wat was ik ontzettend blij. Daar moet ik altijd aan terugdenken als ik hoor van gezinnen waar geen geld genoeg is, zodat voor kinderen nooit wat kan. Waarom hebben we geen oog voor onze medemens? Gods hart gaat uit naar de arme, de berooide, de weduwe en de wees. Wij, die zeggen de Geest van God in ons hart te hebben, hoe kunnen we onbewogen blijven in een wereld van nood en ellende. Laten we de handen uit de mouwen steken, plannen smeden en aan de slag gaan.
Het nieuwe jaar dat voor ons ligt biedt grote mogelijkheden voor elke christen en voor elke levende Gemeente, om ambassadeur van Christus te zijn!
Ik wens u in dit opzicht een gezegend nieuw jaar!
Feike ter Velde
We zijn een nieuw jaar ingegaan met veel vragen. Maar ook met veel nieuwe kansen! Tenminste… voor wie gelooft!
Je wordt er niet vrolijk van, al dat nieuws over de eurocrisis en de economische teruggang met alle gevolgen van dien. Maar een mens wordt er nog treuriger van als steeds weer blijkt dat politieke leiders ook geen oplossing weten. Alle maatregelen die in de top van de wereldpolitiek of van de Europese politiek worden genomen, blijken achteraf weer niet te hebben gewerkt. Men kijkt vol verwachting uit en dan stelt alles weer enorm teleur. Iedereen moet zich dan weer hernemen en politici moeten weer nieuwe strategieën presenteren. Europa en ook ons land staat er slecht voor. Groot-Brittannië wordt nu al door sommige economen een derdewereldland genoemd, omdat het volledig aan de grond zit. En zo is het met tal van andere landen in Europa ook.
De wereldeconomie bevindt zich sinds eind 2007 in ongelofelijk zwaar weer, hoewel het nog enige tijd duurde voordat dat was doorgedrongen tot de man in de straat. Het begon met de ineenstorting van de huizenmarkt in de Verenigde Staten, waardoor banken dreigden om te vallen omdat zij met miljarden in die huizenmarkt zitten. Mensen konden de hypotheeklasten niet meer betalen, waardoor het huis aan de bank verviel en de mensen wegtrokken. Zo gaat dat in Amerika. De bank blijft zitten met de restschuld.
Daarna volgden de banken in Europa en Azië en kelderden de beurzen. Bedrijven krijgen sindsdien nauwelijks meer leningen van banken, want het vertrouwen is weg. Zo kon de economische teruggang op gang komen en ons brengen waar we nu zijn: in een zich verdiepende economische crisis.
Staatsteun
In de loop van dit jaar zullen de gevolgen voor ons allemaal voelbaar gaan worden. Ik hoor nog veel mensen praten alsof er niets aan de hand is, maar de waarheid zal hard blijken te zijn als meer mensen hun baan verliezen, als pensioenen worden gekort, als voorzieningen op allerlei niveaus zullen worden afgeschaft, enkel en alleen omdat het geld op is.
Eind 2008 al kromp de Europese economie met meer dan een procent. In het eerste kwartaal van 2009 was dat al bijna drie procent. In enkele Oost-Europese en Baltische staten was het drama nog vele malen groter met een krimp van meer dan tien procent! Van toen af aan kwamen onze banken in zwaar weer en moesten met staatssteun overeind worden gehouden. Dat was een goede beslissing van de overheid, bij ons van het kabinet Balkenende-Bos. In de jaren ’30 van de vorige eeuw deed men dat niet en dat leidde tot de grootste economische ramp ooit. Mensen waren toen al hun spaargeld kwijt. Er moesten nu zelfs banken worden genationaliseerd, zoals bij ons de ABN-AMRO. Dat waren draconische maatregelen, die nooit eerder waren genomen.
Alles stond op instorten, het hele financiële stelsel. Daarom moest er snel en diep worden ingegrepen, waarbij iedereen de adem inhield. Daarbij moest onmiddellijk nog een andere maatregel door onze regering worden genomen: de garantie van ons spaargeld bij de bank. Want een run op de bank – als alle Nederlanders hun gespaarde geld zouden komen opnemen – dan zouden de banken alsnog omvallen. Nederland garandeerde ons spaargeld tot honderdduizend euro. Ook dat was een verstandige maatregel. Want de Nederlandse burger heeft meer dan vierhonderd miljard(!) aan spaargeld bij de banken.
Maar wereldwijd hielden banken nu op geld uit te zetten bij andere banken, omdat men elkaar niet meer vertrouwde. Waar is het geld nog veilig? Dat betekende een enorme rem op de economische ontwikkeling in de hele wereld, tot op vandaag. In 2009 trok de economie in Europa weer wat aan, maar toen werd ineens de crisis in Griekenland zichtbaar. Door die crisis kwamen uit meer landen berichten van veel te grote financiële tekorten. De afgesproken Europese norm van maximaal drie procent begrotingsoverschrijding bleek door veel landen te zijn overtreden, soms met ontoelaatbare bedragen.
Naast Griekenland ook Ierland, Portugal, Spanje en Italië. De eurocrisis was een feit. Het vertrouwen in de euro slonk wereldwijd, eenvoudig omdat Europa niet in staat is gebleken het eigen huishoudboekje op orde te houden: d.w.z. niet meer uitgeven dan dat er binnenkomt. Maar regeringen leefden schandalig boven hun stand en de bevolking, ook wij Nederlanders, vierden onze feestjes en barbecueden er maar op los. Nu drukt ook op ons land een veel te groot begrotingstekort. Gedurende deze regeringsperiode moet al minimaal achttien miljard worden bezuinigd. Dat is heel veel, maar waarschijnlijk niet genoeg.
Deze economische ellende brengt mensen in de gezinnen in zware problemen. De enorme schuldenlast van Griekenland en de genomen draconische bezuinigingsmaatregelen, laat daar op dit moment het hoogste aantal zelfmoorden zien in de Europese Unie. Dakloze gezinnen, voedselbanken, kledingverstrekking door kerken, gebrek aan medische zorg vanwege geldgebrek en ga zo maar door. Het aantal werklozen is daar al tot twintig procent gestegen in het afgelopen half jaar. Hulpverleners luiden de noodklok, maar er is geen uitzicht meer. Ook in andere Europese landen kan dit zo gaan.
Wat kunnen wij nu doen?
Klagen in een hoekje heeft weinig zin. De handen uit de mouwen steken des te meer. Nu de staat het steeds meer laat afweten, krijgt de kerk haar gewone taken weer terug. Eén van die taken is de diaconie. We zijn vergeten dat dit één van de primaire taken van de kerk is. Omzien naar de armen. Omzien naar de weduwe en de wees. Omzien naar gezinnen die het niet meer redden. Natuurlijk bestaat er al heel veel christelijk maatschappelijk werk en dat is goed. Maar iedere plaatselijke gemeente kan op kleine schaal, in haar directe omgeving, al heel veel hand- en spandiensten verlenen als het om directe hulpverlening gaat.
In Leiden ontstond in korte tijd een groot maatschappelijk werk, omdat één arts op weg naar zijn werk een dakloze man aansprak, die hij op zijn dagelijkse fietsroute aantrof. Als plaatselijke kerken en groepen zich wat meer zouden bekommeren om de moeite van alleengaande moeders en hun kinderen, dan kan er al veel nood worden gelenigd. De nood ligt vaak heel dichtbij in onze samenleving, in stad, dorp, wijk en straat, alleen… we hebben geen antennes ontwikkeld om de nood te zien. En dan denken we bovendien dat de samenleving, de overheid, dat maar moet oplossen.
Het plan
Als we beginnen om allemaal onze tienden te geven in de kerkelijke inzameling, dan kunnen we een grote pot met geld opsparen voor dit soort werk. Een commissie van wijze mannen en vrouwen – we hebben allemaal niets doende gepensioneerden in kerk of gemeente zitten, die niet weten hoe zich dienstbaar voor de Here te maken – kunnen worden opgeleid om aan de slag te gaan. Integer werken is het eerste wat moet worden aangeleerd. Geld voor kleding, een weekendje weg, kinderen op een sportvereniging, nieuwe vloerbedekking in de woonkamer, kortom er blijkt van alles nodig en het deskundige oog van een commissielid uit de gemeente heeft het al snel gezien. Probleem opgelost! Deze hulp kan verleend worden zonder dat men zich direct moet bekeren tot het geloof van hen die helpen. De tijd komt vanzelf dat men vragen gaat stellen. Dan is het vroeg genoeg om te antwoorden met het Evangelie, om te vertellen van Hem, die rijk was maar arm werd… voor ons. Daarom zijn wij rijk in Hem en door Hem… de Here Jezus Christus.
Misschien wordt het nieuwe jaar een jaar van snel groeiende armoede in ons land. Maar dat betekent dat God nieuwe deuren opent voor elke wakkere christen en elke levende Gemeente. Laten we niet langer zo druk zijn met onze eigen kleine onbenulligheden, maar laten we zien hoe groot de nood om ons heen is. Ik kan mij nog goed herinneren dat er vroeger in mijn kindertijd in ons gezin voor de zes kinderen geen geld was voor een zomerkampweek op de Veluwe. Ik had er geweldig naar uitgezien, maar we konden niet mee. De teleurstelling was enorm. Totdat twee weken ervoor het goede nieuws kwam dat de kerk het voor ons betaalde. We mochten toch mee! Wat was ik ontzettend blij. Daar moet ik altijd aan terugdenken als ik hoor van gezinnen waar geen geld genoeg is, zodat voor kinderen nooit wat kan. Waarom hebben we geen oog voor onze medemens? Gods hart gaat uit naar de arme, de berooide, de weduwe en de wees. Wij, die zeggen de Geest van God in ons hart te hebben, hoe kunnen we onbewogen blijven in een wereld van nood en ellende. Laten we de handen uit de mouwen steken, plannen smeden en aan de slag gaan.
Het nieuwe jaar dat voor ons ligt biedt grote mogelijkheden voor elke christen en voor elke levende Gemeente, om ambassadeur van Christus te zijn!
Ik wens u in dit opzicht een gezegend nieuw jaar!
Feike ter Velde
