Wijzen gingen op reis

Henk Schouten • 80 - 2004/05 • Uitgave: 20
Wijzen gingen op reis



Het is een grapje en veel wijsheid zit er niet in. De vraag wordt gesteld, waarom waren de wijzen wijs? Antwoord, omdat ze naar het westen trokken! Nog zo’n grapje: ‘De geest van de wijze richt zich naar rechts, maar de geest van de dwaas naar links’(Prediker 10:2). Met deze ‘wijsheid’ hebben we een hoop onduidelijkheid opgelost. Het westen is beter dan het oosten, de geest van het kapitalisme is beter dan die van het mohammedanisme en de linkse politiek is verwerpelijk, we stemmen voortaan allemaal rechts.

De ironie is, hoop ik, u wel duidelijk. Bovenstaande getuigt niet echt van wijsheid. Het is so wie so moeilijk om ‘wijsheid’ te definiëren. Wijsheid en kennis lopen ook bepaald niet hand in hand. Mensen met veel kennis kunnen onwijs door de porseleinkast draven. Wanneer wijsheid en kennis hand in hand gaan, dan kunnen heel goede dingen bereikt worden. Wijsheid heeft niet te maken met het hebben van veel kennis, maar heeft te maken met het verwerken van de beschikbare gegevens, wat doen we met de dingen die we weten?



We komen in Mattheüs verschillende groepen geleerden tegen. Allereerst dus de geleerden die uit het oosten komen. Ze worden hier wijzen genoemd, in het Grieks staat ‘magos’. Dit woord kan betekenen dat het om personen gaat die lid zijn van de Perzische priesterklasse. Het kan ook om mensen gaan met bovennatuurlijke kennis en vaardigheid. In Mattheüs gaat het vooral om dat tweede, om mannen met kennis van de sterren, we noemen ze vandaag astrologen. Nu is astrologie zondermeer verwerpelijk. In Jesaja 47:13 lezen we: ‘laten nu opstaan en u redden, zij die de hemel indelen, die de sterren waarnemen, die maand voor maand doen weten wat u overkomen zal’. Astrologen zijn dus de mensen achter de horoscopen. U leest die bij de kapper of in de wachtkamer van de dokter, natuurlijk zonder er geloof aan te hechten.



Toch kun je ook op een andere manier naar de sterren kijken, bijvoorbeeld zoals de psalmmist dat doet: ‘De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt het werk zijner handen’; (Psalmen 19:2). De psalmist ziet in de sterren niet de verborgenheden van het leven, de psalmist ziet wel de grootheid van God. Hoe zit dat nu met onze wijzen? Best moeilijk, We zouden ze eigenlijk onder de astrologen moeten plaatsen, de afgodendienaars, maar ze komen tot verwondering en aanbidding van de Here Jezus.

Naast de wijzen uit het oosten, komen we de wijzen tegen aan het hof van koning Herodes. De overpriesters en de schriftgeleerden. Dat zijn geen mannen die de stand der sterren geobserveerd hebben en daar hun ideeën en verwachtingen aan gekoppeld hebben, maar het zijn mannen die er hun dagelijks werk van gemaakt hadden Gods woord te bestuderen om zich op dat woord te richten. Wie achten we hoger, belangrijker en vooral wijzer? Deze schriftgeleerden, die bij het licht van Gods woord hun leven vullen, ‘Uw woord is een lamp voor mijn voet en een licht op mijn pad’ (Psalm 119:105), of de astrologen die de hemel indelen, de sterren waarnemen en u maand voor maand laten weten wat u overkomen zal.



In het bijbelverhaal is het duidelijk. De astrologen hadden de ster van Gods heerlijkheid zien schitteren, zij kwamen in beweging en gingen op weg. Voor ons is moeilijk na te gaan hoe dat precies zat, we hebben onze vragen en onze waarnemingen schieten te kort, onze kennis is beperkt. Astrologie en het trekken van horoscopen is verwerpelijk. Wat we zien is het resultaat. De Here God brengt deze mannen in aanbidding bij de wieg van Zijn Zoon, God had Zijn plan en weg met deze mannen, zij komen tot aanbidding.

Die andere wijzen, die naar onze ideeën over veel meer en duidelijke informatie beschikken blijven thuis. De schriftgeleerden en Farizeeën zijn niet in beweging te krijgen en van aanbidding is nog veel minder sprake.

De hoeveelheid beschikbare kennis is niet doorslaggevend. Doorslaggevend is, wat we met het soms weinige licht dat ons gegeven is, doen. Het getuigt van wijsheid op Gods signalen acht te slaan. Soms zijn die signalen zwak, nauwelijks waarneembaar en weet je niet precies waar je naar toe moet gaan. De wijzen zetten bij dat weinige licht door en komen tot verwondering en aanbidding.

Het is een zegen, wanneer je van de Here God heel veel informatie hebt ontvangen. Wij hoeven niet bij het zwakke schijnsel van een ster te wandelen, ook al is die ster misschien uniek in glans. Wij hebben Gods woord. Wijsheid is afhankelijk van wat je met de gegeven informatie doet.

Weet u dat Jezus Gods Zoon is? Wat doet u met die informatie, blijft u thuis, gaat u op uw eigen ingeslagen weg voort, of gaat u op weg, komt u tot aanbidding.



De wijzen trokken via een andere weg verder. Wie bij Jezus was, gaat voortaan een andere weg, de heilsweg. Op welke weg bevindt u zich?



ds. Henk Schouten