Wist u datÂ…?
Feike ter Velde • 85 - 2009 • Uitgave: 14/15
Het weer
…er op de hele wereld op elk moment zo’n 2.000 onweersbuien actief zijn. En dat het geluid van de donder een regenboog kan laten trillen? Wist u dat een onweersbui wel 120 ontladingen per minuut kan geven en dat de temperatuur van de bliksem zo’n 30.000°C. bedraagt?
…er wereldwijd naar schatting ieder jaar duizend mensen dodelijk worden getroffen door de bliksem. In Nederland is dat gemiddeld vijf.
…windhozen (ook waterhozen) vooral in augustus en september voorkomen aan de kust en op de Wadden. Het tijdstip ligt meestal tussen tien en drie uur overdag. Ze zijn uitsluitend zichtbaar onder wolken die flink de lucht in groeien. De wind- en waterhozen hangen dus samen met onstabiel weer.
…andere, minder vaak voorkomende windhozen met koufronten meetrekken die een eind maken aan een warme periode. Dergelijke windhozen kunnen behoorlijke schade veroorzaken, zoals in Chaam, Borculo en Tricht is gebeurd. Deze zwaardere exemplaren komen ook meer in het binnenland voor, maar zijn behoorlijk zeldzaam.
Zon, maan en sterren
…dat we vanaf de aarde enkele tientallen miljoenen sterren zouden kunnen zien. Als we niet zouden worden beperkt, omdat veel sterren vóór en achter elkaar staan, of achter stof- en gaswolken, waardoor we de rest van de tweehonderd miljard sterren van ons melkwegstelsel niet te zien krijgen. En dan praten we nog maar niet over die letterlijk duizenden miljarden sterren in andere melkwegstelsels!
…sterren echt schijnen! Het licht dat ze uitzenden maken ze zelf, net zoals de zon. De zon is ook een gewone ster, maar dan één die heel dichtbij staat. Alle andere sterren zijn zo ver weg dat we ze als hele kleine stipjes zien. Maar in werkelijkheid zijn de meeste ongeveer net zo groot als de zon of nog groter!
…net als de zon sterren van binnen heel erg heet zijn: in het midden is hun temperatuur miljoenen graden en aan de oppervlakte altijd nog een paar duizend graden. De zon is dus geen planeet. Een planeet is een koud hemellichaam, dat zelf geen licht uitzendt en om een ster heen draait. Onze zon heeft negen planeten, waaronder de aarde. Waarschijnlijk hebben de meeste andere sterren ook planeten.
Muziek
…men de Hohe Messe in b-mineur van Johan Sebastiaan Bach (1685-1750) beschouwt als zijn grootste werk en ook als de grootste muzikale compositie aller tijden?
…Bach een overtuigde Lutheraan was en dus toch een Rooms-katholieke mis schreef - n.l. de Hohe Messe. Dat gebeurde omdat zijn werkgever, de keurvorst August von Saksen werd uitgeroepen tot koning van het Rooms-katholieke Polen. Hij voegde, vanwege die gelegenheid, bij zijn oorspronkelijk Lutherse mis een aangevuld Kyrie en Gloria met wat resterende Roomse delen.
…de componist Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) de zoon van een welgestelde Joodse bankier, de Mattheus Passion van Bach na honderd jaar heeft teruggevonden en tot leven heeft gebracht. Toen begon Bachs beroemdheid. Op negenjarige leeftijd trad de kleine Felix al op in Berlijn als pianist. Hij was buitengewoon muzikaal begaafd, hetgeen door zijn intelligente ouders alleen maar werd gestimuleerd. Mendelssohn wordt algemeen gezien als componist van wereldklasse.
…Igor Fjodorovitsj Stravinsky (1882-1971) is de hoogst gewaardeerde componist van de 20e eeuw. Zijn composities zijn zeer uiteenlopend, maar altijd herkenbaar als van hem. Met zijn compositie Le sacre du Printemps (1913) bleek hij de heidense revolutionair. Met de adembenemende Psalmensymfonie van 1930 deed hij de wereld opnieuw versteld staan. Teksten van gospelliederen en contacten met christenen brachten hem op 43-jarige leeftijd terug naar het christelijk geloof. “Deze symfonie, werd gecomponeerd ter ere van God”, schreef hij zelf.
En nog wat meer…
….de hele wereld weer één taal spreekt: de computertaal! Dat is de taal van de enen en de nullen. Daarmee zijn we terug in de tijd van vóór de Babylonische spraakverwarring! Toen zei God: “Niets van wat zij denken te doen zal voor hen onuitvoerbaar zijn…” (Gen. 11:6).
…duisternis er alleen is als het licht ontbreekt? Duisternis kunnen we niet zelf maken. Koude evenmin; dat is er alleen als warmte ontbreekt. Als alle warmte wordt buitengesloten bereiken we het zogenaamde absolute nulpunt, dat is min 273,15°C.
…de Engelse wetenschapper Michael Faraday (1791-1867) zijn Bijbel gebruikte om Gods morele wetten te bestuderen, zoals hij ze ook had aangetroffen in de natuur? Ook de morele wetten zijn door de Almachtige gemaakt. Faradays wetenschap lag in het verlengde van zijn geloof. Hij vond wetenschap bedrijven een moreel hoogstaande activiteit. Desgevraagd zei hij: “Hoe zou ik als wetenschapper het geloof kunnen negeren? Onmogelijk.”
…de wereld ca. 13 miljoen Joden telt, dat is 0,2 procent van de wereldbevolking, maar 164 Joodse Nobelprijswinnaars telt. Er zijn 1,3 miljard moslims, dat is bijna 20 procent van de wereldbevolking. In de laatste honderd jaar ontvingen slechts acht Arabieren de Nobelprijs, waaronder, de vroegere president van Egypte Anwar Sadat, de terrorist Yasser Arafat en twee Arabische christenen.
…het doel van de twee-staten-oplossing tot strategie heeft om de staat Israël te laten ophouden te bestaan? Dit werd ronduit toegegeven door de Palestijnse ambassadeur in Libanon, Abbas Zaki. Niks vredesakkoord met Israël, de vernietiging van Isravl is ons doel, verklaart hij. “Als we de twee-staten-oplossing hebben - en de hele wereld steunt ons daarin - dan is die klus gauw geklaard.”
Feike ter Velde
…er op de hele wereld op elk moment zo’n 2.000 onweersbuien actief zijn. En dat het geluid van de donder een regenboog kan laten trillen? Wist u dat een onweersbui wel 120 ontladingen per minuut kan geven en dat de temperatuur van de bliksem zo’n 30.000°C. bedraagt?
…er wereldwijd naar schatting ieder jaar duizend mensen dodelijk worden getroffen door de bliksem. In Nederland is dat gemiddeld vijf.
…windhozen (ook waterhozen) vooral in augustus en september voorkomen aan de kust en op de Wadden. Het tijdstip ligt meestal tussen tien en drie uur overdag. Ze zijn uitsluitend zichtbaar onder wolken die flink de lucht in groeien. De wind- en waterhozen hangen dus samen met onstabiel weer.
…andere, minder vaak voorkomende windhozen met koufronten meetrekken die een eind maken aan een warme periode. Dergelijke windhozen kunnen behoorlijke schade veroorzaken, zoals in Chaam, Borculo en Tricht is gebeurd. Deze zwaardere exemplaren komen ook meer in het binnenland voor, maar zijn behoorlijk zeldzaam.
Zon, maan en sterren
…dat we vanaf de aarde enkele tientallen miljoenen sterren zouden kunnen zien. Als we niet zouden worden beperkt, omdat veel sterren vóór en achter elkaar staan, of achter stof- en gaswolken, waardoor we de rest van de tweehonderd miljard sterren van ons melkwegstelsel niet te zien krijgen. En dan praten we nog maar niet over die letterlijk duizenden miljarden sterren in andere melkwegstelsels!
…sterren echt schijnen! Het licht dat ze uitzenden maken ze zelf, net zoals de zon. De zon is ook een gewone ster, maar dan één die heel dichtbij staat. Alle andere sterren zijn zo ver weg dat we ze als hele kleine stipjes zien. Maar in werkelijkheid zijn de meeste ongeveer net zo groot als de zon of nog groter!
…net als de zon sterren van binnen heel erg heet zijn: in het midden is hun temperatuur miljoenen graden en aan de oppervlakte altijd nog een paar duizend graden. De zon is dus geen planeet. Een planeet is een koud hemellichaam, dat zelf geen licht uitzendt en om een ster heen draait. Onze zon heeft negen planeten, waaronder de aarde. Waarschijnlijk hebben de meeste andere sterren ook planeten.
Muziek
…men de Hohe Messe in b-mineur van Johan Sebastiaan Bach (1685-1750) beschouwt als zijn grootste werk en ook als de grootste muzikale compositie aller tijden?
…Bach een overtuigde Lutheraan was en dus toch een Rooms-katholieke mis schreef - n.l. de Hohe Messe. Dat gebeurde omdat zijn werkgever, de keurvorst August von Saksen werd uitgeroepen tot koning van het Rooms-katholieke Polen. Hij voegde, vanwege die gelegenheid, bij zijn oorspronkelijk Lutherse mis een aangevuld Kyrie en Gloria met wat resterende Roomse delen.
…de componist Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) de zoon van een welgestelde Joodse bankier, de Mattheus Passion van Bach na honderd jaar heeft teruggevonden en tot leven heeft gebracht. Toen begon Bachs beroemdheid. Op negenjarige leeftijd trad de kleine Felix al op in Berlijn als pianist. Hij was buitengewoon muzikaal begaafd, hetgeen door zijn intelligente ouders alleen maar werd gestimuleerd. Mendelssohn wordt algemeen gezien als componist van wereldklasse.
…Igor Fjodorovitsj Stravinsky (1882-1971) is de hoogst gewaardeerde componist van de 20e eeuw. Zijn composities zijn zeer uiteenlopend, maar altijd herkenbaar als van hem. Met zijn compositie Le sacre du Printemps (1913) bleek hij de heidense revolutionair. Met de adembenemende Psalmensymfonie van 1930 deed hij de wereld opnieuw versteld staan. Teksten van gospelliederen en contacten met christenen brachten hem op 43-jarige leeftijd terug naar het christelijk geloof. “Deze symfonie, werd gecomponeerd ter ere van God”, schreef hij zelf.
En nog wat meer…
….de hele wereld weer één taal spreekt: de computertaal! Dat is de taal van de enen en de nullen. Daarmee zijn we terug in de tijd van vóór de Babylonische spraakverwarring! Toen zei God: “Niets van wat zij denken te doen zal voor hen onuitvoerbaar zijn…” (Gen. 11:6).
…duisternis er alleen is als het licht ontbreekt? Duisternis kunnen we niet zelf maken. Koude evenmin; dat is er alleen als warmte ontbreekt. Als alle warmte wordt buitengesloten bereiken we het zogenaamde absolute nulpunt, dat is min 273,15°C.
…de Engelse wetenschapper Michael Faraday (1791-1867) zijn Bijbel gebruikte om Gods morele wetten te bestuderen, zoals hij ze ook had aangetroffen in de natuur? Ook de morele wetten zijn door de Almachtige gemaakt. Faradays wetenschap lag in het verlengde van zijn geloof. Hij vond wetenschap bedrijven een moreel hoogstaande activiteit. Desgevraagd zei hij: “Hoe zou ik als wetenschapper het geloof kunnen negeren? Onmogelijk.”
…de wereld ca. 13 miljoen Joden telt, dat is 0,2 procent van de wereldbevolking, maar 164 Joodse Nobelprijswinnaars telt. Er zijn 1,3 miljard moslims, dat is bijna 20 procent van de wereldbevolking. In de laatste honderd jaar ontvingen slechts acht Arabieren de Nobelprijs, waaronder, de vroegere president van Egypte Anwar Sadat, de terrorist Yasser Arafat en twee Arabische christenen.
…het doel van de twee-staten-oplossing tot strategie heeft om de staat Israël te laten ophouden te bestaan? Dit werd ronduit toegegeven door de Palestijnse ambassadeur in Libanon, Abbas Zaki. Niks vredesakkoord met Israël, de vernietiging van Isravl is ons doel, verklaart hij. “Als we de twee-staten-oplossing hebben - en de hele wereld steunt ons daarin - dan is die klus gauw geklaard.”
Feike ter Velde
