Yarah - onderwijzen
Gieneke van Veen-Vrolijk • 87 - 2011 • Uitgave: 9
Onderwijs en leren heeft een belangrijke plaats in de Hebreeuwse Bijbel. Hierin komen dan ook meerdere mogelijkheden voor om het begrip ‘onderwijzen’ uit te drukken, waarbij verschillende aspecten van het onderwijs in het bijzonder benadrukt worden. In dit verband bezien we het werkwoord ‘yarah’ dat betekent: onderwijzen, onderrichten, aanwijzen, instrueren. De algemene grondbetekenis van ‘yarah’ is: proclameren, verkondigen.
In de meeste gevallen komt een vorm van het werkwoord ‘yarah’/onderrichten voor in verband met iets aan iemand onderwijzen.
In de Oudtestamentische tekst komt ‘yarah’/onderwijzen voor met betrekking tot seculiere en heilige zaken; hierbij kan zowel God als een mens de onderwijsgevende zijn.
Maar ook de schepping ‘yarah’/leert de mens en wijst op God die alles schiep en de Almachtige is (Job 12:7,8). Alleen al het bestaan van zoveel dieren toont ons Gods rijke en gevarieerde schepping.
Persoonlijke relatie
Veelzeggend is dat de stam ‘yarah’ veelvuldig voorkomt in de context van geestelijk onderwijs. Hierbij wordt bij het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen een persoonlijke relatie verondersteld: enerzijds degene die gezag en kennis heeft en het onderricht biedt en anderzijds degene die het onderricht ontvangt en hiervoor open staat. Het is duidelijk dat deze wederzijdse relatie tussen onderrichtgevende en -ontvangende uitgaat van de bereidheid van de leraar om onderwijs en kennis te geven en het verlangen van de leerling om dit te ontvangen. Het werkwoord ‘yarah’ duidt niet op een bepaalde methode van onderwijs en houdt evenmin een bepaald leersysteem in; primair moet bij ‘yarah’ gedacht worden aan voornoemde persoonlijke relatie tussen onderwijsgevende en de ontvangende hiervan. Op deze manier wil God ons onderwijzen vanuit de Schrift!
Onderwijs van mensen
Het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen komt regelmatig voor in algemeen of praktisch gebruik, maar waarbij toch vaak een geestelijk doel aanwijsbaar is. Zo vinden we dit in verband met onderricht en aanwijzingen betreffende kunstzinnige werken en vaardigheden op het gebied van handarbeid, zoals dat voor het vervaardigen van de benodigdheden voor de Tabernakel en priesterdienst nodig was. De door God geroepen kunstenaar Betsaleël was vervuld met de Geest om Hem met zijn gaven te dienen (Exodus 31:2; 35:30-35) en anderen hierin te ‘yarah’/instrueren (vers 34).
In Spreuken komt eveneens ‘yarah’/onderwijzen voor met betrekking tot de wijsheid die de mens wordt voorgehouden om een zuivere en rechte levensweg te begaan, naar Gods wil. “Ik ‘yarah’/onderwijs u op de weg der wijsheid…” (Spreuken 4:4, 11). In dit levensonderwijs klinkt Gods stem!
Godsdienstig onderricht
Het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen komt regelmatig voor in verband met onderwijs in Gods Torah. Tijdens de verbondssluiting bij de Sinaï had de Here al gezegd dat Hij Zijn Torah en geboden had geschreven om Zijn volk te ‘yarah’/onderwijzen (Exodus 24:12). Hierbij is vaak de priester of Leviet degene die God als leraar gebruikt. “zij zullen Israël ‘yarah’/onderwijzen in Uw Torah…” (Deuteronomium 33:10). Ook Samuël had als trouwe dienaar Gods het volk voortdurend met gebed “de goede en rechte weg yarah’/gewezen” (1 Samuël 12:23). Een voorbeeld voor ons nu!
Onderwijs van de Here God
Opvallend is het voorkomen van het werkwoord ‘yarah’/instrueren waarbij de Here Zelf het onderwerp is. Zo mocht Mozes in de kritieksituatie bij Mara Gods hulp en aanwijzingen ontvangen als antwoord op zijn noodgeroep: “Hij riep tot de Here en de Here ‘yarah’/wees een hout aan…” (Exodus 15:25). God hoorde en wees de oplossing aan… Immers, toen de Here Mozes voor zijn grote taak had geroepen beloofde Hij hem en Aäron zeer persoonlijk onderricht om te spreken en te handelen: “Ik zal u ‘yarah’/leren wat u zult spreken… Ik zal u leren wat u zult doen” (Exodus 4:12,15). God onderricht op directe, persoonlijke wijze Zijn dienaren! Zo bekwaamt Hij Zijn dienaren voor Zijn dienst.
Nog altijd wil hij dat zo doen. Wie de Here eerbiedig vreest, mag verzekerd zijn van Zijn leiding en bidden: “HERE, ‘yarah’/leer mij uw weg…” (Psalm 27:11; 86:11; vgl. Psalm 25:8,12). Als pelgrims onderweg blijven we vragen: “HERE, ‘yarah’/onderwijs mij de weg van uw inzettingen…” (Psalm 119:33). Dan klinkt Zijn belofte: “Ik zal u ‘yarah’/onderwijzen op de weg die u zult gaan… mijn oog zal op u zijn” (Psalm 32:8). Zo leidt zijn onderwijs ons stap voor stap…
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
In de meeste gevallen komt een vorm van het werkwoord ‘yarah’/onderrichten voor in verband met iets aan iemand onderwijzen.
In de Oudtestamentische tekst komt ‘yarah’/onderwijzen voor met betrekking tot seculiere en heilige zaken; hierbij kan zowel God als een mens de onderwijsgevende zijn.
Maar ook de schepping ‘yarah’/leert de mens en wijst op God die alles schiep en de Almachtige is (Job 12:7,8). Alleen al het bestaan van zoveel dieren toont ons Gods rijke en gevarieerde schepping.
Persoonlijke relatie
Veelzeggend is dat de stam ‘yarah’ veelvuldig voorkomt in de context van geestelijk onderwijs. Hierbij wordt bij het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen een persoonlijke relatie verondersteld: enerzijds degene die gezag en kennis heeft en het onderricht biedt en anderzijds degene die het onderricht ontvangt en hiervoor open staat. Het is duidelijk dat deze wederzijdse relatie tussen onderrichtgevende en -ontvangende uitgaat van de bereidheid van de leraar om onderwijs en kennis te geven en het verlangen van de leerling om dit te ontvangen. Het werkwoord ‘yarah’ duidt niet op een bepaalde methode van onderwijs en houdt evenmin een bepaald leersysteem in; primair moet bij ‘yarah’ gedacht worden aan voornoemde persoonlijke relatie tussen onderwijsgevende en de ontvangende hiervan. Op deze manier wil God ons onderwijzen vanuit de Schrift!
Onderwijs van mensen
Het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen komt regelmatig voor in algemeen of praktisch gebruik, maar waarbij toch vaak een geestelijk doel aanwijsbaar is. Zo vinden we dit in verband met onderricht en aanwijzingen betreffende kunstzinnige werken en vaardigheden op het gebied van handarbeid, zoals dat voor het vervaardigen van de benodigdheden voor de Tabernakel en priesterdienst nodig was. De door God geroepen kunstenaar Betsaleël was vervuld met de Geest om Hem met zijn gaven te dienen (Exodus 31:2; 35:30-35) en anderen hierin te ‘yarah’/instrueren (vers 34).
In Spreuken komt eveneens ‘yarah’/onderwijzen voor met betrekking tot de wijsheid die de mens wordt voorgehouden om een zuivere en rechte levensweg te begaan, naar Gods wil. “Ik ‘yarah’/onderwijs u op de weg der wijsheid…” (Spreuken 4:4, 11). In dit levensonderwijs klinkt Gods stem!
Godsdienstig onderricht
Het werkwoord ‘yarah’/onderwijzen komt regelmatig voor in verband met onderwijs in Gods Torah. Tijdens de verbondssluiting bij de Sinaï had de Here al gezegd dat Hij Zijn Torah en geboden had geschreven om Zijn volk te ‘yarah’/onderwijzen (Exodus 24:12). Hierbij is vaak de priester of Leviet degene die God als leraar gebruikt. “zij zullen Israël ‘yarah’/onderwijzen in Uw Torah…” (Deuteronomium 33:10). Ook Samuël had als trouwe dienaar Gods het volk voortdurend met gebed “de goede en rechte weg yarah’/gewezen” (1 Samuël 12:23). Een voorbeeld voor ons nu!
Onderwijs van de Here God
Opvallend is het voorkomen van het werkwoord ‘yarah’/instrueren waarbij de Here Zelf het onderwerp is. Zo mocht Mozes in de kritieksituatie bij Mara Gods hulp en aanwijzingen ontvangen als antwoord op zijn noodgeroep: “Hij riep tot de Here en de Here ‘yarah’/wees een hout aan…” (Exodus 15:25). God hoorde en wees de oplossing aan… Immers, toen de Here Mozes voor zijn grote taak had geroepen beloofde Hij hem en Aäron zeer persoonlijk onderricht om te spreken en te handelen: “Ik zal u ‘yarah’/leren wat u zult spreken… Ik zal u leren wat u zult doen” (Exodus 4:12,15). God onderricht op directe, persoonlijke wijze Zijn dienaren! Zo bekwaamt Hij Zijn dienaren voor Zijn dienst.
Nog altijd wil hij dat zo doen. Wie de Here eerbiedig vreest, mag verzekerd zijn van Zijn leiding en bidden: “HERE, ‘yarah’/leer mij uw weg…” (Psalm 27:11; 86:11; vgl. Psalm 25:8,12). Als pelgrims onderweg blijven we vragen: “HERE, ‘yarah’/onderwijs mij de weg van uw inzettingen…” (Psalm 119:33). Dan klinkt Zijn belofte: “Ik zal u ‘yarah’/onderwijzen op de weg die u zult gaan… mijn oog zal op u zijn” (Psalm 32:8). Zo leidt zijn onderwijs ons stap voor stap…
Dr. Gieneke van Veen-Vrolijk
