Image

Hoe de grondwet niet wordt geëerd in Zaltbommel en Katwijk

Opinie
20 mei 2025

De verstoring van de samenkomsten van Christenen voor Israël in Zaltbommel en recent in Katwijk door pro-Palestina demonstranten vormt een inbreuk op de grondwet. Niemand schijnt zich daar echt druk over te maken, maar dat is onterecht. Wat we hier zien is zeer ingrijpend en doet vrezen voor de toekomst.

Op 17 april werd een samenkomst van Christenen voor Israël ruw verstoord door demonstranten die het meenden op te moeten nemen voor Gaza door Christenen voor Israël het spreken onmogelijk te willen maken. Er werd tijdens de samenkomst geschreeuwd, met babypoppen in ‘bloederige’ lakens gegooid, bezoekers werden belaagd en de auto van spreker br. Oscar Lohuis werd aangevallen. Het was zo erg dat de samenkomst die avond alleen doorgang kon vinden door die te verplaatsen naar een andere zaal.

Woensdag 14 mei vierde Christenen voor Israël in samenwerking met andere organisaties, politici en Joodse vertegenwoordigers het bestaan van de Joodse staat Israël. Ook daar meenden pro-Palestina demonstranten de samenkomst te kunnen verstoren. De inwoners van Katwijk dachten daar anders over en de politie moest ingrijpen om een confrontatie te voorkomen.

Wat deze twee voorvallen gemeen hebben is dat ze beide verstoringen waren van een samenkomst die een religieus karakter had. Spreker Oscar Lohuis gaf dat al aan in april toen hij in Zaltbommel werd belaagd, maar daar werd toen niet naar geluisterd. Gelijk had hij wel. De samenkomsten in Zaltbommel en Katwijk draaiden om het openen van Gods Woord en er werd gebeden. Of dat in Zaltbommel of Katwijk het geval is geweest, is mij niet bekend, maar samenzang komt ook voor bij deze samenkomsten. Dit zijn allemaal ingrediënten die voor een christen met godsdienstuitoefening en het belijden van zijn of haar geloof te maken hebben. Dit zijn religieuze handelingen. De demonstranten die hiertegen ageren zijn daarmee in overtreding, want dat is in Nederland bij wet verboden, ja zelfs bij de grondwet.

Artikel Grondwet Artikel 6, lid 1 stelt namelijk: "Ieder heeft het recht zijn godsdienst of levensovertuiging, individueel of in gemeenschap met anderen, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet."

Dit betekent dat iedereen in Nederland het recht heeft om zijn of haar godsdienst of levensovertuiging te belijden, zowel individueel als samen met anderen. Het organiseren en bijwonen van religieuze samenkomsten valt onder deze vrijheid van belijdenis in gemeenschap met anderen.

De enige beperking daarop is dat de Nederlandse staat extra regels kan opleggen als dit ten koste gaat van de gezondheid, het verkeer en/of ter voorkoming van wanordelijkheden, zo voegt lid 2 daaraan toe. Op basis hiervan is in het verleden ook wel eens door een rechter ingegrepen bij situaties waarbij 'religie' werd gebruikt om extreme feesten mogelijk te maken, waarbij mensen verminkt en verwond werden. De wet kan dus in uitzonderlijke gevallen regels en beperkingen stellen in de uitoefening van religie. Toch staat voorop dat de vrijheid om dergelijke samenkomsten te houden in principe gewaarborgd is door het eerste lid, zeker als dit plaatsvindt buiten de publieke ruimte in de privésfeer. In Zaltbommel en in Katwijk is dit grondwetsartikel dus met de voeten getreden door de demonstranten. Zij wilden de avonden waarop geloof beleden werd onmogelijk maken. Dit bij samenkomsten op eigen terrein en in het geval van Katwijk zelfs in een kerk. Daarbij was geen sprake van een van de bepalingen van lid 2 en daar had een rechter ook geen uitspraak over gedaan. Dat maakt dit handelen daarmee - ik zeg het nogmaals - in strijd met de grondwet.

Duiding 
Dat niemand zich hierover opwindt is tekenend. Het geeft voor mij aan hoe ver we zijn gekomen. Ook geeft het aan wat de positie van christenen (en Joden) is in deze maatschappij. Langzaamaan worden zij vogelvrij en vallen ze meer en meer buiten de bescherming van de wet. Nu is dat nog wanneer het om Israël gaat. De haat voor Israël rechtvaardigt voor velen dat het grondrecht van het vrij belijden van je geloof niet hoeft te gelden voor deze gevallen. Het gelijkheidsprincipe is daarmee overboord gegaan. 
Maar dit is slechts het begin. Als dit ongestoord kan, kun je erop wachten dat ook anderen het stokje overnemen als het gaat om in de ogen van de massa onwelgevallige of onwelwillende standpunten. Geloof je dat het huwelijk voorbehouden is aan een man en een vrouw die voor het leven bij elkaar blijven in een monogame relatie? Geloof je dat er twee geslachten en dus genders zijn, zonder al die gekkigheid van tegenwoordig? Ben je tegen abortus en voor de bescherming van het leven van het ongeboren kind? Geloof je dat Jezus de weg, de waarheid en het leven is en dat niemand tot de Vader komt dan door Hem? Vrees dan maar. Het zal mij namelijk niet verbazen dat in de toekomst daar ook de demonstranten zullen komen om het samenkomen onmogelijk te maken. Als je dit vindt en gelooft, ben je af. Dan geldt het recht voor jou niet. 
Misschien komt het nog wel zover dat doordeweekse studieavonden over dit soort onderwerpen in het geheim moeten worden georganiseerd, want anders heb je kans dat je niet ongestoord en in vrijheid je geloof meer kunt belijden met anderen. Ze kunnen zomaar ineens voor de deuren en ramen staan te schreeuwen immers. De volgende stap is dat er diensten op zondagochtend zullen worden verstoord, want daar wordt dat onverdraagzame Evangelie verkondigd dat ieder die niet in Jezus gelooft naar de hel gaat. Dat past toch niet bij de vrijheid en tolerantie die wij hebben. Wat moeten moslims, hindoes of atheïsten wel niet denken of voelen? Wij zijn als Nederland inclusief en divers en dat moet gevierd worden. En eerst staan ze daarbij nog buiten, maar voordat je het weet komen ze ook binnen. Dat gebeurt al in landen waar het christendom vervolgd wordt en dat kan ook hier.

Ja, het klinkt misschien nu nog extreem, maar sta niet verbaasd als dit binnen afzienbare tijd zomaar ineens ergens in ons land plaatsvindt. Ook toestanden als in Zaltbommel en Katwijk hadden we een tijdje terug niet kunnen indenken, maar hier zien we nu wel aangeland en we zijn nog lang niet aan het einde gekomen. Zie maar hoe we steeds verder opschuiven, zie maar hoe er steeds meer kan en mag. Het is de overheid die niet ingrijpt en niet adequaat handhaaft. Het is slapheid van bestuurders omdat ze het er misschien diep in het hart wel mee eens zijn en dat maakt wegkijken makkelijker. Maar het is de dood in de pot voor onze rechtstaat en een teken van de tijd die het einde van de tolerantie en ruimte voor christenen inluidt.

Roelof Ham

Wil je deze content helpen mogelijk te maken? Je kunt ons werk steunen door een gift te geven.